Phân tích những đặc sắc trong bài thơ Viếng Lăng Bác

1. Phân tích những đặc sắc trong bài thơ Viếng Lăng Bác:

Bác Hồ không chỉ là nguồn cảm hứng lớn cho các nhà văn, mà cuộc đời của Người cũng là một câu chuyện vĩ đại về tinh thần yêu nước và nhân cách bất diệt. Nhiều nhà thơ đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh của Bác, và trong số đó, không thể không kể đến bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương.

Bài thơ không chỉ là sự tôn kính mà một đứa con từ miền Nam xa xôi dành cho Bác Hồ, mà còn là một tình cảm sâu sắc, một lời ca tỏ lòng của người miền Nam gửi đến vị cha già vĩ đại của dân tộc. Nhà thơ đã bắt đầu bài thơ bằng cách gọi một cách ngọt ngào và thân thiết:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Cách mà nhà thơ gọi Bác với tình cảm thân thiết đã xóa bỏ cái khoảng cách giữa người lãnh tụ vĩ đại với mọi người. Đó trở thành một mối liên kết mạnh mẽ và gần gũi như máu thịt giữa mọi người. Bài thơ được viết vào thời kỳ độc lập, có thể coi như một hành trình trở về nguồn cội, khi người con miền Nam trở về thăm người cha yêu dấu sau bao nhiêu năm xa cách. Hình ảnh hàng tre là biểu tượng thân thuộc trong tâm trí của nhà thơ:

Ôi! hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng

Hàng tre không chỉ là biểu tượng của quê hương với màu sắc đặc trưng, mà còn là biểu tượng cho tính cách kiên cường của người Việt: chịu đựng, kiên nhẫn, và kiêu hùng. Hàng tre bên lăng Bác là sự hiện diện của vẻ đẹp đại diện cho tinh thần của cả một dân tộc. Ngôn từ trong bài thơ rất hào hùng và đầy tự hào.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Điều đặc biệt ở đây là cách nhà thơ đã tận dụng ẩn dụ và hoán dụ một cách mượt mà và linh hoạt. Qua đó, tạo ra một bức tranh sâu sắc, đầy cảm xúc.

Mặt trời trong lăng không ai khác chính là Bác Hồ – vị cha già yêu thương của người Việt qua nhiều thế hệ. So sánh Bác với mặt trời tự nhiên thật không sai. Như mặt trời ban cho thế giới sự sống và sinh sôi, Bác Hồ là nguồn hy vọng, người chỉ đường cho dân tộc vượt qua mọi khó khăn, thử thách của cuộc cách mạng, để mọi người có thể tìm lại tự do sau những ngày giam cầm, ách đô hộ.

Cảm xúc vỡ òa theo từng bước chân của người đến viếng cha yêu quý. Khi ngắm nhìn người nằm yên bình trong lăng:

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Tưởng chừng như Bác chỉ đang ngủ say, không thể tin rằng Người đã rời xa chúng ta. Bác vẫn sống mãi trong công cuộc cách mạng, trong lòng người Việt. Sự giao hòa giữa ánh trăng và Bác thể hiện sự thanh cao, nhân hậu giống nhau. Một nhân cách cao quý, hi sinh bản thân vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vĩnh viễn.

Dù vậy, tại sao lòng con vẫn nhức nhối, không thể kiềm chế được? Cảm xúc đau đớn đó là sự chân thành, tình cảm chân thành mà tác giả dành cho Bác.

Cảm xúc bùng nổ khi phải tiễn biệt Người:

Mai về miền Nam thương trào nước mắt

 Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này.

Nhưng bỗng dưng nhịp thơ của tác giả có sự biến đổi lớn. Nó nhanh chóng và hối hả như phản ánh tâm trạng của những người chuẩn bị rời xa quê hương. Lúc này, mong muốn của tác giả trở nên bình dị hơn, muốn trở thành chim hót, để mỗi ngày cất lên những giai điệu trong trẻo, mong muốn trở thành đóa hoa, để thắm hương cho giấc ngủ của Bác. Nhưng không chỉ vậy, nhà thơ còn muốn trở thành cây tre, để mãi mãi canh giữ Bác. Sự kết nối này tạo nên ấn tượng đặc biệt, gợi nhớ mạnh mẽ đối với người đọc.

Mặc dù bài thơ kết thúc, nhưng cảm xúc mà nó gợi lên vẫn còn sâu sắc trong lòng người. Viễn Phương đã truyền đạt được biết bao tình cảm chân thành và tình thương. Để cho thế hệ sau biết được, để có được cuộc sống hòa bình như ngày nay, đó là nhờ vào công lao to lớn của Bác và những người tiền bối đã hy sinh. Hãy sống để xứng đáng với niềm tin và kì vọng của Người.

2. Những đặc sắc trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương hay nhất:

Bác Hồ không chỉ là biểu tượng của dân tộc, mà còn là tình yêu mãnh liệt, sâu đậm trong lòng mỗi người dân Việt. Hình ảnh Người vẫn hiện hữu đầy xúc động, gợi nhớ và lan tỏa khắp nơi, khiến chúng ta không thể không cảm thấy xúc động, tiếc thương không lúc nào phai nhạt. Bác Hồ đã dành cả cuộc đời mình để góp phần xây dựng nền tự do, chủ nghĩa xã hội cho dân tộc, để lại cho chúng ta niềm tiếc nhớ và lòng kính yêu sâu sắc. Nhiều nhà thơ đã thành công trong việc thể hiện tình cảm sâu đậm này trong tác phẩm của họ, trong đó không thể không nhắc đến bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương.

Bài thơ không chỉ  là sự tôn kính của Viễn Phương đối với Bác Hồ, mà còn chứa đựng cả một sự trải lòng sâu lắng tận cùng của người con miền Nam gửi đến Người trong những ngày đầu của sự độc lập. Ngay từ đầu, cách người con Nam Bộ xưng hô Bác đã gần gũi, thân thiết:

Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Hai từ “con – Bác” như xoá bỏ mọi khoảng cách giữa người lãnh tụ tôn quý và người lao động. Điều này tạo ra một mối liên kết đặc biệt giữa cha và con, đặc biệt hơn khi đứa con kia lại là người miền Nam xa xôi. Sự gần gũi khi Viễn Phương đến viếng Bác giống như việc trở về bên người cha yêu dấu, tìm lại sự  ấm áp sau bao năm cách xa. Và điều đầu tiên nhà thơ chú ý là hàng tre bát ngát, một biểu tượng cho ý chí, sức mạnh kiên cường của dân tộc. Điều này đã được thể hiện rõ qua từng câu thơ:

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa, đứng thẳng hàng.

Hàng tre quanh lăng Bác có thể là biểu tượng cho cảm xúc quê hương đầy sức sống. Tre luôn thẳng, vươn cao, bền bỉ trong mọi thăng trầm của cuộc sống, tương tự như đức tính của người Việt Nam: kiên cường, chịu khó, can đảm, luôn ghi nhớ nguồn gốc. Hàng tre quanh lăng Bác là biểu tượng của sự vững vàng của cả dân tộc. Giọng thơ từng câu vần rất cảm động và rạng rỡ, tràn ngập tự hào và lòng kiêu hãnh.

Bài thơ tạo được sự tinh tế và đặc sắc bằng cách sử dụng các hình ảnh tượng trưng, ẩn dụ và những thước phim lịch sử để gợi lên nhiều cảm xúc và tầm nhìn sâu sắc về Bác Hồ và vị thế của Người trong lòng dân. Hình ảnh mặt trời, tượng trưng cho Bác, đưa ra sự tương đồng giữa nguồn sáng và sự lãnh đạo của Người, mang đến hy vọng và ánh sáng cho dân tộc. Mỗi chi tiết, từ hàng tre đến tràng hoa, đều có ý nghĩa sâu sắc về lòng kính yêu và đấu tranh của nhân dân Việt Nam.

Hình ảnh mặt trời trong lăng cũng tượng trưng cho Bác – một mặt trời cho dân tộc, nguồn sức sống và hy vọng vĩ đại. Sự so sánh giữa Bác và mặt trời làm nổi bật đặc điểm thanh cao và ấm áp của Người. Nhưng cũng làm nổi bật tầm quan trọng của Người trong việc dẫn dắt và tạo ra sự tiến bộ cho cả đất nước.

Các tác phẩm thơ khác như của Nguyễn Đình Thi, Tố Hữu và Phạm Tiến Duật đều thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đối với Bác. Họ miêu tả Bác như mặt trời cách mạng, người mang lại ánh sáng cho dân tộc, khiến đế quốc lâm vào hoảng loạn. Mỗi tác giả thể hiện tầm quan trọng của Bác theo cách riêng, nhưng thông điệp chung là sự tôn kính và lòng biết ơn vô hạn.

Đoạn thơ về dòng người đi trong thương nhớ và tràng hoa dâng Bác chứa đựng sự tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc. Hình ảnh này tượng trưng cho sự đoàn kết, tình thương, và sự kính trọng của người dân. Đó là sự biểu hiện lòng trung thành với tâm hồn cách mạng và công lao to lớn của Bác.

Nhà thơ đã miêu tả cảm xúc từ lúc bước vào lăng đến khi rời đi, tạo nên hình ảnh Bác nằm trong giấc ngủ bình yên dưới ánh trăng như một biểu tượng thanh cao, bình yên. Viễn Phương bày tỏ lòng yêu mến sâu sắc, với sự mong muốn trở thành một phần của cuộc sống vĩnh cửu của Bác. Tuy nhiên, những dòng thơ cuối cùng cũng thể hiện nỗi buồn và lo lắng khi phải rời xa Bác, nhưng vẫn luôn đong đầy lòng thành kính và tôn trọng.

Bài thơ kết thúc một cách sâu lắng, để lại trong lòng độc giả sự lưu luyến và tình cảm chân thành dành cho Bác. Nhưng cũng gợi nhắc về trách nhiệm của mỗi người, phải tiếp tục xây dựng và bảo vệ giấc ngủ bình yên của Bác thông qua việc học tập và thực hiện lý tưởng cách mạng của Người.

3. Những đặc sắc trong bài thơ Viếng lăng Bác của Viễn Phương chọn lọc:

Bài thơ “Viếng Lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương đã tạo ra một hình ảnh sâu sắc và mạnh mẽ về cảm xúc khi đến thăm lăng Bác Hồ. Từ việc gọi Bác Hồ bằng cách xưng hô thân thuộc “Bác” đã làm cho người đọc cảm nhận được tình cảm mặn nồng, lòng kính trọng sâu sắc mà nhà thơ dành cho người lãnh tụ vĩ đại của dân tộc.

Hình ảnh hàng tre trong sương mù không chỉ đơn thuần là cây tre mà còn đại diện cho sức mạnh, sự kiên cường của người Việt Nam. Câu thơ “Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam, Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng” không chỉ diễn tả vẻ đẹp tự nhiên mà còn tượng trưng cho tinh thần bất khuất, kiên cường của dân tộc khi đối mặt với khó khăn, gian khổ. Hình ảnh tre vươn cao, đứng thẳng giữa bão táp mưa sa đã thể hiện ý chí bất khuất, sự kiên trung và bền bỉ của người Việt.

Những dòng thơ như “Thân gầy guộc, lá mong manh, Mà sao nên lũy nên thành tre ơi!” của Nguyễn Duy cũng đã tạo ra một tầm nhìn rất sâu sắc và ý nghĩa về sức mạnh của cây tre, cũng như tinh thần kiên cường, bền bỉ của người dân Việt Nam.

Nhà thơ Viễn Phương đã kết hợp nhịp thơ và ngôn ngữ một cách tinh tế để tạo ra một cảm xúc sâu lắng, từ những giai điệu khá nhẹ nhàng đến những cung bậc mãnh liệt. Điều này đã tạo nên một bức tranh cảm xúc phong phú và đầy tính nghệ thuật về tình cảm của nhà thơ đối với Bác Hồ và tình yêu quê hương. Bài thơ “Viếng Lăng Bác” của nhà thơ Viễn Phương thật sự rất sâu lắng và giàu ý nghĩa với những hình ảnh ẩn dụ tinh tế, mê hoặc lòng người ngay từ những dòng văn đầu tiên. Từ việc so sánh mặt trời rực rỡ với trái tim nhiệt huyết của Bác, cho đến hình ảnh tràng hoa dài bất tận tượng trưng cho lòng kính trọng và nhớ thương vô tận của dân chúng.

Hình ảnh mặt trời trên lăng, mặt trời đỏ, đã vẽ nên một hình ảnh sâu sắc về sự vĩ đại, bất diệt của Bác Hồ, là nguồn sáng, là người lãnh đạo đã dẫn dắt đất nước qua những thăng trầm khó khăn. Việc so sánh “mặt trời trong lăng rất đỏ” với trái tim của Bác, tưởng chừng như chỉ là một hình ảnh đơn giản, nhưng lại chứa đựng một cảm xúc sâu lắng, một lòng tôn kính sâu sắc.

Không chỉ có hình ảnh mặt trời, những dòng thơ về “dòng người đi trong thương nhớ” và “tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân” đã mô tả rất tinh tế sự hy sinh, lòng trung thành và tình cảm vô tận của dân chúng dành cho Bác Hồ. 

Một cách diễn đạt vô cùng mơ hồ và sâu lắng, nhưng cũng rất chân thực, là khi tác giả mô tả Bác nằm trong giấc ngủ bình yên giữa một vầng trăng sáng dịu hiền. Hình ảnh vầng trăng mang ánh sáng nhưng cũng mang điều gì đó yên bình, tĩnh lặng, như là lời chúc phúc, lời chia tay cuối cùng từ tác giả.

Với những câu thơ cuối cùng, tác giả không chỉ thể hiện lòng trăn trở, tiếc nuối mà còn thể hiện ước nguyện muốn trở thành một phần không thể thiếu trong không gian gần Bác. Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác, đóa hoa tỏa hương, cây tre trung hiếu, tất cả đều là những ước nguyện muốn góp phần làm cho không gian xung quanh lăng Bác thêm đầy đặn, sôi động và đậm chất Việt Nam.

Điều đặc biệt của bài thơ này là sự linh hoạt trong ngôn ngữ, việc sử dụng hình ảnh ẩn dụ phong phú mà vẫn rất gần gũi và dễ hiểu. Những cảm xúc sâu lắng, tình cảm bất diệt đối với Bác Hồ và đất nước đã được biểu đạt một cách rất tự nhiên, không cần nhiều từ ngữ hoa mỹ mà vẫn khiến người đọc đầy cảm động và xúc động.