Nội dung, ý nghĩa của Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946)

1. Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946):

Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946) là một hiệp định được ký ngày 6 tháng 3 năm 1946 giữa Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đặc uỷ viên Hội đồng các Bộ trưởng Vũ Hồng Khanh đại diện với Chính phủ Pháp do Xanhtơni (J.Sainteny) và Đô đốc Đacgiăngliơ thừa uỷ quyền. Hiệp định này được xem là một nước cờ chính trị của cả hai bên nhằm mưu đồ lợi ích riêng trong bối cảnh tình hình ở Việt Nam cực kỳ phức tạp sau chiến tranh thế giới thứ hai. Trong đó, các nhà sử học phương Tây và Việt Nam đều cho rằng Hồ Chí Minh đã đặt cược uy tín của mình để đẩy lùi nguy cơ chiến tranh giữa hai dân tộc Pháp – Việt. và mong muốn có được sự công nhận và viện trợ từ các nước Đồng minh, đặc biệt là Hoa Kỳ. Ngược lại, Pháp đã tận dụng hiệp định này để tái lập ảnh hưởng của mình ở Đông Dương và chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh lâu dài nhằm bảo vệ lợi ích thuộc địa của mình.

Hiệp định này đã gây ra nhiều tranh cãi và phản ứng trong dư luận cả hai bên. Nhiều người Pháp cho rằng hiệp định này đã bán rẻ lợi ích của Pháp và làm mất uy tín của Pháp trên thế giới. Còn người Việt Nam thì thấy rằng hiệp định này đã phản bội ý chí độc lập của dân tộc Việt Nam và làm suy yếu chính quyền của Hồ Chí Minh. 

Tuy nhiên, hiệp định này cũng gây ra nhiều bất đồng và mâu thuẫn giữa hai bên vì sự thiếu thành thật và thiếu tôn trọng của Pháp đối với Việt Nam. Hiệp định này cũng không được thực hiện trọn vẹn do sự phản đối của các thế lực chống cộng và chống Hồ Chí Minh trong và ngoài nước. Cuối cùng, hiệp định này đã dẫn đến cuộc chiến tranh lâu dài giữa hai dân tộc Pháp – Việt, kéo dài từ năm 1946 đến năm 1954.

2. Hoàn cảnh lịch sử của Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946):

Nguyên nhân ra đời hiệp định này là do sau khi Nhật Bản đầu hàng Đồng Minh vào tháng 8 năm 1945, Việt Nam đã tuyên bố độc lập và thành lập chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2 tháng 9 năm 1945. Tuy nhiên, Pháp không chấp nhận mất quyền cai trị Đông Dương và đã dùng quân sự để tái chiếm các thành phố lớn ở miền Nam và miền Bắc. Việt Minh đã phải chống lại quân Pháp bằng chiến tranh du kích và tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 6 tháng 1 năm 1946 để khẳng định chủ quyền của mình. 

Để giải quyết xung đột, hai bên đã tiến hành các cuộc đàm phán tại Hà Nội và Paris. Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt được ký sau khi Hồ Chí Minh trở về từ Paris vào tháng 2 năm 1946. Theo hiệp định này, Pháp công nhận Việt Nam là một quốc gia tự do trong khối Liên bang Đông Dương và Liên minh Pháp. Việt Nam cho phép Pháp có quân sự tại miền Bắc để giải giáp quân Nhật và thay thế quân Trung Quốc. Hai bên cũng cam kết tiếp tục đàm phán về các vấn đề khác như biên giới, tài chính, kinh tế, văn hóa và quốc tịch. 

Tuy nhiên, hiệp định này không được thực hiện trung thành bởi cả hai bên. Phía Pháp vẫn có ý định tái lập chế độ thực dân ở Đông Dương và không chấp nhận sự thống nhất của Việt Nam. Phía Việt Nam cũng không tin tưởng vào thiện chí của Pháp và tiếp tục chuẩn bị cho cuộc kháng chiến. Cuối năm 1946, quân Pháp đã tiến hành các hành động gây hấn như bắn pháo vào Hải Phòng, bắt giữ các nhà lãnh đạo Việt Minh và chiếm các điểm chiến lược tại Hà Nội. Ngày 19 tháng 12 năm 1946, Hồ Chí Minh đã phát đi lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, khai mạc cho cuộc Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất kéo dài từ năm 1946 đến năm 1954.  

3. Nội dung Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946):

Nội dung chính của hiệp định bao gồm:

– Pháp công nhận Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một quốc gia tự do, có chính phủ riêng, quân đội riêng, tài chính riêng và là thành viên của liên bang Đông Dương, nằm trong khối Liên hiệp Pháp. Tuy nhiên, Pháp vẫn giữ quyền can thiệp vào các vấn đề ngoại giao, quốc phòng và kinh tế của Việt Nam. 

– Việt Nam cho phép Pháp đưa quân ra miền Bắc để giải giáp quân Nhật và thay thế quân Tưởng Giới Thạch của Trung Quốc. Quân Pháp sẽ rút khỏi miền Bắc sau khi hoàn thành nhiệm vụ này.

– Việt Nam cũng phải chấp nhận sự có mặt của các cơ quan Liên hiệp Quốc ở miền Nam để giám sát việc thực hiện hiệp định.

– Hai bên sẽ tiến hành các cuộc đàm phán về các vấn đề khác như biên giới, hải quan, giao thông, văn hóa, giáo dục, kinh tế và quốc tế.

4. Ý nghĩa của Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946):

– Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt có ý nghĩa lịch sử quan trọng vì nó là lần đầu tiên Pháp phải công nhận chủ quyền của Việt Nam và là bước tiến trong quá trình đấu tranh giành độc lập của dân tộc Việt Nam. 

– Đây cũng là thành quả của chiến lược và nghệ thuật đàm phán của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các nhà lãnh đạo cách mạng Việt Nam, khi biết khéo léo tận dụng sự bất đồng giữa các thế lực thù địch để giành được thời gian và điều kiện cho cuộc kháng chiến chống Pháp sau này. 

– Hiệp định cho thấy sự khôn ngoan và quyết tâm của Hồ Chí Minh trong việc bảo vệ chủ quyền và độc lập của dân tộc, cũng như sự hy sinh và anh dũng của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Pháp.

5. Kết quả của cuộc xung đột giữa Pháp và Việt Nam sau khi hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946) thất bại:

Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt đã gây ra nhiều tranh cãi và phản ứng trong dư luận Việt Nam. Một số nhà lãnh đạo Việt Minh, như Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Bình, Trường Chinh, đã phản đối việc ký kết hiệp định vì cho rằng nó là một sự phản bội với tinh thần kháng chiến và dân chủ. Một số đảng phái Quốc gia, như Đại Việt, Cao Đài, Hòa Hảo, cũng không hài lòng với hiệp định vì cho rằng nó là một sự thỏa hiệp với thực dân Pháp và không tôn trọng ý chí của người miền Nam. Chỉ có Hồ Chí Minh và một số nhà lãnh đạo khác của Việt Minh mới ủng hộ hiệp định vì cho rằng nó là một biện pháp tạm thời để tránh chiến tranh và tạo điều kiện cho việc xây dựng nền dân chủ và thống nhất đất nước. Tuy nhiên, hiệp định sơ bộ Pháp – Việt không mang lại hòa bình lâu dài cho hai bên. Ngay sau khi ký kết hiệp định, Pháp đã tiến hành các hành động vi phạm hiệp định, như tăng cường quân sự, áp bức dân chủ, xâm lược các vùng lãnh thổ của Việt Nam. Việt Minh cũng không ngừng chuẩn bị cho cuộc kháng chiến tiếp theo. Cuối năm 1946, cuộc chiến tranh Pháp – Việt đã bùng nổ khi quân Pháp bắn pháo vào Hà Nội vào ngày 19 tháng 12 năm 1946. Cuộc chiến tranh này kéo dài tới năm 1954, khi quân Pháp thất bại trong trận Điện Biên Phủ và buộc phải ký Hiệp định Genève để chấm dứt chiến tranh.

Kết quả của cuộc xung đột giữa Pháp và Việt Nam sau khi hiệp định sơ bộ Pháp – Việt (1946) thất bại là cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất, kéo dài từ năm 1946 đến năm 1954, và cuộc chiến tranh Việt Nam hay chiến tranh Đông Dương lần thứ hai, kéo dài từ năm 1955 đến năm 1975. Hai cuộc chiến tranh này đã gây ra nhiều thiệt hại về người và của cho cả hai bên, cũng như cho các nước láng giềng như Lào và Campuchia. Theo ước tính, có khoảng 2 triệu dân thường Việt Nam, 1,1 triệu binh sĩ Bắc Việt, 200.000 binh sĩ Nam Việt và 58.000 binh sĩ Hoa Kỳ thiệt mạng trong cuộc chiến tranh Việt Nam. Ngoài ra, còn có hàng chục nghìn người bị thương trong các trận chiến.   

Cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất kết thúc với chiến thắng của Việt Minh tại trận Điện Biên Phủ vào ngày 7 tháng 5 năm 1954, buộc Pháp phải chấp nhận đàm phán tại Hội nghị Geneva. Tại đây, hai bên đã ký kết Hiệp định Geneva vào ngày 21 tháng 7 năm 1954, quy định tạm thời chia cắt Việt Nam thành hai miền theo vĩ tuyến 17. Miền Bắc do Việt Minh kiểm soát, với thủ đô là Hà Nội; miền Nam do Bảo Đại làm quốc trưởng, với thủ đô là Sài Gòn. Hiệp định cũng dự kiến sẽ tổ chức một cuộc bầu cử toàn quốc vào năm 1956 để thống nhất Việt Nam. 

Tuy nhiên, cuộc bầu cử này không bao giờ được diễn ra, do chính phủ miền Nam và Hoa Kỳ không chấp nhận. Thay vào đó, họ đã thành lập một chính phủ mới do Ngô Đình Diệm lãnh đạo và tuyên bố thành lập Cộng hòa Việt Nam vào ngày 26 tháng 10 năm 1955. Điều này đã mở ra một giai đoạn mới của cuộc xung đột giữa hai miền Việt Nam, với sự can thiệp của các cường quốc như Hoa Kỳ, Trung Quốc và Liên Xô. Cuộc xung đột này kéo dài từ năm 1955 đến năm 1975, được gọi là Chiến tranh Việt Nam hay Chiến tranh Đông Dương lần thứ hai. 

Cuộc chiến tranh Việt Nam kết thúc với sự sụp đổ của chính phủ miền Nam vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, khi quân Bắc Việt chiếm được Sài Gòn và buộc Tổng thống Dương Văn Minh đầu hàng. Ngày 2 tháng 7 năm 1976, hai miền Việt Nam được thống nhất thành một quốc gia duy nhất là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, với thủ đô là Hà Nội.

6. Vai trò của chủ tịch Hồ Chí Minh đối với Việt Nam trong cuộc xung đột giữa Pháp và Việt Nam:

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà cách mạng và lãnh đạo của phong trào dân tộc Việt Nam trong hơn ba thập kỷ, đã chiến đấu chống lại ba thế lực thù địch là Nhật Bản, Pháp và Hoa Kỳ. Bác là người sáng lập Đảng Cộng sản Đông Dương (1930) và Việt Minh (1941), và là Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (Bắc Việt Nam) từ năm 1954 đến khi qua đời năm 1969.  

Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ra với tên Nguyễn Sinh Cung vào ngày 19 tháng 5 năm 1890 tại làng Kim Liên, huyện Nghệ An. Bác là con của một học giả nghèo, Nguyễn Sinh Sắc, và bà Hoàng Thị Loan. Bác học tại Quốc học Huế từ năm 1907 đến năm 1908, nhưng bị đuổi học vì tham gia phong trào yêu nước chống Pháp. Năm 1911, Bác đi làm thuê trên một tàu thủy Pháp và bắt đầu cuộc phiêu lưu khắp thế giới. Bác đã đến nhiều nước như Pháp, Anh, Mỹ, Trung Quốc, Thái Lan và Liên Xô. Trong những năm này, Bác đã tiếp xúc với các tư tưởng chủ nghĩa dân chủ, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.  

Năm 1919, khi đang sống tại Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tổ chức một nhóm người Việt Nam yêu nước và gửi một bản kiến nghị gồm tám điều yêu cầu Pháp trao cho người Việt Nam quyền tự do dân chủ tới Hội nghị Hòa bình Versailles sau Thế chiến I. Tuy nhiên, bản kiến nghị này không được các cường quốc châu Âu quan tâm. Bác đã gia nhập Đảng Cộng sản Pháp vào năm 1920 và đi đến Liên Xô vào năm 1923. Từ đó, Bác sử dụng tên Nguyễn Ái Quốc (nghĩa là Nguyễn Người Yêu Nước) để hoạt động cách mạng. Bác đã tham gia vào các tổ chức cộng sản quốc tế và điều phối các hoạt động của các nhà cách mạng Việt Nam ở các nước khác nhau. Năm 1930, chủ tịch Hồ Chí Minh thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương tại Hồng Kông.  

Khi Nhật Bản xâm lược Đông Dương vào năm 1940 trong Thế chiến II, Hồ Chí Minh đã coi đây là một cơ hội để giành lại quyền tự chủ cho Việt Nam. Bác đã trở về Việt Nam vào tháng 1 năm 1941 và thành lập Việt Minh (Việt Nam Độc lập Đồng minh Hội), một tổ chức dân tộc giải phóng chống Nhật và chống Pháp. Tuy nhiên, Bác cũng phải tìm kiếm sự hỗ trợ của Trung Quốc, và bị bắt giam bởi chính quyền phản cộng của Tưởng Giới Thạch trong 18 tháng. Sau khi được thả, Bác tiếp tục lãnh đạo Việt Minh và chuẩn bị cho cuộc nổi dậy.  

Khi Nhật Bản đầu hàng vào tháng 8 năm 1945, chủ tịch Hồ Chí Minh đã nắm lấy thời cơ để tuyên bố độc lập Việt Nam và thành lập chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 tại Hà Nội. Tuy nhiên, Pháp không chấp nhận mất quyền cai trị Đông Dương và đã dùng quân sự để tái chiếm các thành phố lớn ở miền Nam và miền Bắc. Hồ Chí Minh đã phải chống lại quân Pháp bằng chiến tranh du kích và tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 6 tháng 1 năm 1946 để khẳng định chủ quyền của mình. Để giải quyết xung đột, hai bên đã tiến hành các cuộc đàm phán tại Hà Nội và Paris. Hiệp định sơ bộ Pháp – Việt được ký sau khi Hồ Chí Minh trở về từ Paris vào tháng 2 năm 1946. 

Tuy nhiên, hiệp định này không được thực hiện trung thành bởi cả hai bên. Phía Pháp vẫn có ý định tái lập chế độ thực dân ở Đông Dương và không chấp nhận sự thống nhất của Việt Nam. Phía Việt Nam cũng không tin tưởng vào thiện chí của Pháp và tiếp tục chuẩn bị cho cuộc kháng chiến. Cuối năm 1946, quân Pháp đã tiến hành các hành động gây hấn như bắn pháo vào Hải Phòng, bắt giữ các nhà lãnh đạo Việt Minh và chiếm các điểm chiến lược tại Hà Nội. Ngày 19 tháng 12 năm 1946, Hồ Chí Minh đã phát đi lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, khai mạc cho cuộc Chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất kéo dài từ năm 1946 đến năm 1954.  

Trong cuộc chiến tranh này, chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ huy quân Việt Minh chống lại quân Pháp với sự hỗ trợ của Liên Xô và Trung Quốc. Bác đã áp dụng chiến thuật du kích, diệt cơ sở và tạo ra các căn cứ cách mạng trong các vùng nông thôn, xây dựng một chính quyền cách mạng vững mạnh để chống chọi với kẻ thù.