Thiên nhiên và cuộc sống bình thường có quan hệ gắn bó sâu sắc, mặc dù từ lâu người ta cho rằng con người không thể can thiệp vào thiên nhiên. Điều này được thể hiện khá rõ nét trong tác phẩm "Kiến và người" của tác giả Trần Duy Phiên. Dưới đây là Bố cục và tóm tắt nội dung chính văn bản Kiến và người.
Mục lục bài viết
1. Bố cục văn bản “Kiến và người”:
Văn bản gồm 4 phần:
– Phần 1: Từ đầu đến ‘Bố nhận định, bước ra hiên’: Ông bố và cả nhà tìm đủ thứ để đuổi kiến
– Phần 2: Tiếp theo đến ‘chúng tháo chạy ra đường’: Kiến xâm nhập vào nhà và phá hoại vật nuôi của gia đình.
– Phần 3: Tiếp theo đến ‘vừa chạy hướng về thị xã’: Khó khăn của một gia đình khi thoát khỏi đàn kiến xâm lược
– Phần 4: Phần còn lại: Những tổn thất to lớn xảy ra khi con người tác động đến môi trường
2. Tóm tắt văn bản “Kiến và người” của Trần Duy Phiên:
Mẫu 1:
Tác phẩm Kiến và Người kể về một gia đình bị kiến xâm chiếm đất đai nơi họ sinh sống. Cả gia đình phải tìm mọi cách để chống lại sự phá hoại của kiến. Người cha vẫn đang cố gắng tìm cách đưa gia đình đến nơi an toàn nhưng kiến ở khắp mọi nơi và ông không thể thoát ra ngoài. Người cha phát điên, tìm mọi cách để chống lại lũ kiến nhưng bất lực và thở dài.
Cuối cùng cả gia đình đã thoát khỏi đàn kiến và không ai bị bỏ lại phía sau. Nhưng rồi mẹ cô qua đời không phải vì bệnh sốt xuất huyết mà vì thuốc độc của kiến. Người con và người cha trở về ngôi nhà từng bị kiến xâm chiếm nhưng giờ đây mọi thứ đã đổ nát. Nếu người cha bớt tham lam, bướng bỉnh và thông minh hơn thì có lẽ gia đình vẫn sống hạnh phúc mãi mãi, và mẹ có thể đã không chết.
Mẫu 2:
Tác phẩm ‘Kiến và Người’ kể về một gia đình bị kiến xâm chiếm đất đai nơi họ sinh sống. Mỗi thành viên trong gia đình phải tìm mọi cách để chống lại sự phá hoại của kiến. Người cha vẫn đang cố gắng tìm cách đưa gia đình đến nơi an toàn nhưng kiến ở khắp mọi nơi và ông không thể thoát ra ngoài. Người cha phát điên, tìm đủ mọi cách để chống lại lũ kiến nhưng bất lực và thở dài. Khu vực không được che chắn đầy rẫy kiến, chúng cắn gà, lợn như thể chúng đang can thiệp vào cuộc sống của gia đình. Kiến tràn vào nhà khiến cả gia đình phải rời bỏ nơi ở và chạy trốn. Con người to lớn bây giờ phải phục tùng những động vật nhỏ. Sau khi quấn quần áo quanh người và chuẩn bị kỹ lưỡng, cả gia đình bắt đầu bỏ trốn. Người cha cõng đứa con út trên vai bỏ chạy, còn người mẹ bị vướng vào cành cây và ngã xuống, cả người đầy kiến. Cả gia đình đã thoát khỏi lũ kiến và không ai bị bỏ lại phía sau. Nhưng rồi mẹ qua đời không phải vì bệnh sốt xuất huyết mà vì thuốc độc của kiến. Người con và người cha trở về ngôi nhà từng bị kiến xâm chiếm nhưng giờ đây mọi thứ đã đổ nát. Nếu người cha bớt tham lam, cũng như thông minh hơn, không ích kỉ thì có lẽ gia đình vẫn sống hạnh phúc mãi mãi, và người mẹ có thể đã không chết rồi.
3. Phân tích tác phẩm “Kiến và người” của Trần Duy Phiên:
3.1. Phân tích tác phẩm “Kiến và người” của Trần Duy Phiên – Mẫu 1:
Có thể nói, Trần Duy Phiên là nhà văn nổi tiếng với những truyện ngắn mang tính cá nhân sâu sắc, tập trung vào mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Trong số đó, nổi bật là truyện “Kiến và người”, khắc họa cuộc đấu tranh giữa một gia đình và những chú kiến trong môi trường sống của chúng. Công trình này nhấn mạnh con người không thể chiến thắng nếu xâm phạm môi trường sống của các loài tự nhiên. Truyện này đăng trên Tạp chí Đất quảng thể hiện những cảm xúc sâu sắc của tác giả về mối quan hệ phức tạp giữa con người và thiên nhiên.
Khi đọc truyện ngắn “Kiến và người’, người đọc sẽ ấn tượng với tựa đề thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Câu chuyện được kể dưới góc nhìn của một đứa trẻ và mô tả những hành động khác nhau của “cha”, “mẹ” và ‘cháu’ khi bị kiến tấn công. Kiến tấn công gà, lợn và bò vào mọi ngóc ngách trong nhà khiến cả gia đình phải bỏ chạy trong đau đớn. Việc miêu tả cuộc xâm lược của loài kiến rất chân thực và sống động, tương phản với hoàn cảnh đáng sợ và điều kiện nghèo khó của gia đình. Cả gia đình bỏ chạy, nhà cháy, mẹ qua đời. Câu chuyện này cho thấy khi con người phá rừng và can thiệp vào môi trường tự nhiên sẽ gây ra hậu quả thảm khốc.
Nhà văn Trần duy phiến lồng ghép vào truyện ‘Kiến và người’ một thông điệp rõ ràng về sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống tự nhiên. Tác phẩm này là hình ảnh tương phản giữa con người và thiên nhiên, nơi con người phá hủy môi trường sống tự nhiên và phải học một bài học lớn từ loài kiến. Tác giả còn có hai truyện ngắn khác có chủ đề tương tự là ‘Mối và Người’ và ‘Nhện và Người’, trong đó tố cáo tác động của con người đến môi trường sinh thái và nhấn mạnh sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống. Chỉ khi con người nhận ra mối liên hệ chặt chẽ giữa cuộc sống bình thường của mình với thiên nhiên thì họ mới chấp nhận sự bảo vệ và cùng tồn tại của môi trường sống tự nhiên.
Có thể thấy, trong tác phẩm ‘Kiến và Người’, tác giả Trần Duy Phiên thể hiện tài năng ngôn ngữ phong phú bằng cách sử dụng ngôn ngữ hiện thực, sinh động. Mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên còn được bộc lộ qua câu chuyện về cuộc chiến giữa một gia đình và loài kiến. Không chỉ vậy, tác giả cũng thể hiện rõ những hậu quả khó lường khi con người hủy hoại môi trường sống tự nhiên.
Nhờ đó, tác phẩm này phản ánh chân thực cuộc sống và giúp nâng cao nhận thức của người đọc về vấn đề môi trường. Tác giả thực sự đã làm tròn vai trò của một nhà văn chân chính, dùng chính ngôn từ của mình để suy ngẫm về cuộc đời mình.
3.2. Phân tích tác phẩm “Kiến và người” của Trần Duy Phiên – Mẫu 2:
Trần Duy Phiên là nhà văn nổi tiếng từ nhỏ. Truyện ngắn của ông mang đậm màu sắc cá nhân và mối quan hệ gần gũi giữa con người với thiên nhiên. Nổi tiếng nhất trong số đó là truyện ngắn Kiến và người’ đăng trên Tạp chí đất quảng. Tác phẩm này kể về một gia đình kiến và cuộc xung đột về môi trường sống của chúng mà con người không thể giải quyết được khi xâm phạm môi trường sống tự nhiên của các loài.
Khi đọc tác phẩm, điều đầu tiên bạn chú ý về truyện ngắn này có lẽ chính là tựa đề của tác phẩm. “Kiến và người”: một bên là động vật, một bên là người, một bên nhỏ, một bên to lớn, thoạt nhìn tưởng chừng như không liên quan gì đến nhau. Tuy nhiên, qua ngòi bút của tác giả, mọi thế lực xấu xâm phạm môi trường sinh thái sẽ bị đánh bại. Câu chuyện được kể dưới góc nhìn của đứa trẻ và mô tả những hành động khác nhau của “cha”, “mẹ” và ‘cháu’ khi bị kiến tấn công. Trong lúc họ đang chặt rừng để xây nhà thì cả gia đình bị kiến tấn công. Cả gia đình luôn lo lắng về sự phá hoại của kiến. Người cha phải liên tục nhìn quanh nhà để tìm lối thoát, có lúc thở dài khi cố gắng tìm lối thoát. Anh ta thậm chí còn nói: ‘chúng đã khiến cả gia đình tôi phải chết”. Chỉ muốn chiếm đất để sinh sống mà cả gia đình liên tục đau khổ, phải chạy trốn lũ kiến. Kiến tới đâu thì cả nhà lo. Chúng tấn công đàn gà, đàn lợn, đàn gà, lợn và bò vào mọi ngóc ngách trong nhà. Khi mô tả sự phá hoại của loài kiến, tác giả đã sử dụng những từ ngữ chân thực và mạnh mẽ bao gồm vô số loài kiến. Nó trái ngược với những điều kiện sợ hãi, nghèo đói và tình trạng ngày càng bị thu hẹp của gia đình. Cả gia đình bỏ trốn, ngôi nhà bị cháy rụi và người mẹ qua đời. Người cha quá tham lam và mắc hết sai lầm này đến sai lầm khác.
Con người và động vật có thể chung sống hòa bình nếu không liên tục xâm phạm môi trường sống sinh thái. Từ xa xưa, con người đã tin rằng con người là chủ nhân của muôn loài. Vì vậy, họ cho rằng mình có quyền phá hủy, làm xáo trộn môi trường sống tự nhiên. Họ chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân và không quan tâm đến môi trường xung quanh. Đó là một câu chuyện hài hước, đẹp như tranh vẽ, trong đó con người có kiến thức và trí thông minh bị đánh bại bởi những loài động vật nhỏ bé của thiên nhiên. Tác giả đã rất khéo léo, sáng tạo và vẽ nên một bức tranh tương phản giữa con người và thiên nhiên. Khi con người tác động đến môi trường sống tự nhiên, họ phải học những bài học lớn. Không chì vậy, nhà văn còn viết hai truyện ngắn khác khắc họa sự tương phản giữa con người và thiên nhiên: Mối và Người và Nhện và Người. Qua các tác phẩm này, tác giả dường như muốn tố cáo tác động của con người đến môi trường và sự cần thiết phải bảo vệ môi trường sống tự nhiên.
Một nhà văn Pháp từng nói: “Nhà văn chân chính là người biết phản ánh cuộc sống bằng chính ngôn từ của mình”. Có thể thấy, nhà văn Trần Duy Phiên đã thể hiện điều này rất tốt trong tác phẩm “Kiến và người”. Tác phẩm này thể hiện tài năng ngôn ngữ phong phú của tác giả và mối quan hệ giữa con người với thiên nhiên.
