Phân tích quan niệm về thời gian trong Vội vàng của Xuân Diệu

1. Dàn ý phân tích quan niệm về thời gian trong Vội vàng của Xuân Diệu:

1.1. Mở bài:

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

– Dẫn dắt vấn đề phân tích: quan niệm về thời gian trong Vội vàng của Xuân Diệu.

1.2. Thân bài:

– Quan niệm của Xuân Diệu về thời gian rất đặc biệt và phong phú. Trong bài thơ của ông, chúng ta được chứng kiến một hệ thống tương phản đối lập thú vị, từ “tới” – “qua”, “non” – “già”, đến “hết” – “mất”, “rộng” – “chật”, “tuần hoàn” – bất phục hoàn và vô hạn – hữu hạn. Tất cả những tương phản này đều truyền đạt một thông điệp quan trọng: tuổi xuân chỉ đến một lần và không trở lại, vì vậy chúng ta nên trân trọng và tận hưởng nó một cách đầy đủ.

– Cách nhìn nhận của Xuân Diệu về thời gian là rất tinh tế, độc đáo và nhạy cảm. Ông thường sử dụng các cảnh vật và tạo vật để truyền tải nỗi buồn của sự chia ly và tiễn biệt, sợ hãi vì sự phai tàn sắp đến. Ngay cả gió và chim cũng được sử dụng như những biểu tượng cho các cảm xúc này.

– Câu hỏi tu từ cũng được sử dụng để nêu bật nghịch lý giữa mùa xuân – tuổi trẻ và thời gian. Và cuối cùng, câu cảm thán với cách ngắt nhịp biến hóa đặc biệt cũng được sử dụng để thể hiện nỗi lo lắng, băn khoăn và tiếc nuối của tác giả về thời gian đã trôi qua.

=> Như vậy, bài thơ của Xuân Diệu không chỉ là một tác phẩm văn học độc đáo, mà còn là một thông điệp sâu sắc về giá trị của thời gian và sự quý giá của tuổi trẻ. Chúng ta nên tận hưởng mỗi khoảnh khắc của cuộc đời và biết cảm kích những điều quý giá mà chúng ta có. “Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa…” – chúng ta không thể quay lại thời gian đã trôi qua, vì vậy hãy sống mỗi ngày một cách đầy đủ và ý nghĩa.

1.3. Kết bài:

– Khái quát lại vấn đề.

– Liên hệ cảm nhận bản thân. 

2. Phân tích quan niệm về thời gian trong Vội vàng của Xuân Diệu hay nhất:

Bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu là một bản tình ca cuồng nhiệt về cuộc sống và thời gian, trong đó quan niệm về thời gian được thể hiện qua cảm xúc mãnh liệt và khao khát cháy bỏng của nhà thơ. Xuân Diệu, với tâm hồn nhạy cảm và tình yêu mãnh liệt dành cho cuộc sống đã khắc họa thời gian không chỉ là một dòng chảy tự nhiên mà còn là một thực thể mang đến nỗi lo âu về sự tàn phai, sự mất mát, và sự ngắn ngủi của tuổi trẻ.

Mở đầu bài thơ, tác giả bày tỏ mong muốn “tắt nắng” và “buộc gió” để giữ lại màu sắc và hương thơm của cuộc sống:

“Tôi muốn tắt nắng đi  

Cho màu đừng nhạt mất;  

Tôi muốn buộc gió lại  

Cho hương đừng bay đi.”

Những câu thơ này không chỉ thể hiện một khát vọng giữ lại những vẻ đẹp của tự nhiên, mà còn thể hiện ý thức sâu sắc về sự trôi qua nhanh chóng của thời gian. Tắt nắng, buộc gió – đó là những hành động tưởng chừng như vô lý, nhưng lại là biểu tượng cho khát vọng chống lại sự tàn phai và biến đổi. Thời gian làm nhạt phai màu sắc, mang đi hương thơm, và với nó là cả những niềm vui và những giá trị mà cuộc sống ban tặng.

Trong phần tiếp theo của bài thơ, Xuân Diệu đã khắc họa bức tranh cuộc sống tươi đẹp với những hình ảnh sinh động:

“Của ong bướm này đây tuần tháng mật;  

Này đây hoa của đồng nội xanh rì;  

Này đây lá của cành tơ phơ phất;  

Của yến anh này đây khúc tình si.”

Bằng cách liệt kê những hình ảnh tự nhiên đầy sức sống, nhà thơ khẳng định sự tươi đẹp của cuộc đời ở hiện tại. Mùa xuân, với tất cả những điều tuyệt vời và lãng mạn, được Xuân Diệu cảm nhận như một bữa tiệc đầy màu sắc và hương vị. Tuy nhiên, niềm vui sướng trước vẻ đẹp của cuộc sống lại bị pha lẫn với sự “vội vàng”, một nỗi lo âu trước sự trôi qua của thời gian.

“Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,  

Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,  

Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.”

Trong những câu thơ này, tác giả nhận thức rõ ràng rằng sự xuất hiện của mùa xuân cũng đồng nghĩa với sự qua đi của nó. Sự tươi mới của mùa xuân là điều khiến nhà thơ vui sướng, nhưng đồng thời cũng nhắc nhở rằng sự tươi đẹp ấy không thể kéo dài mãi mãi. Thời gian, trong con mắt của Xuân Diệu, không phải là vòng tuần hoàn vĩnh cửu, mà là một dòng chảy liên tục hướng tới sự tàn lụi. Xuân sẽ qua, và cùng với đó là tuổi trẻ, là cuộc sống của mỗi con người.

Xuân Diệu thể hiện một thái độ đối với thời gian mà ở đó không có chỗ cho sự thờ ơ hay lãng phí. Nhà thơ không chờ đợi “nắng hạ mới hoài xuân”, mà chọn cách sống “vội vàng”, tận hưởng từng khoảnh khắc hiện tại. Sự vội vàng ở đây không mang nghĩa tiêu cực, mà là một cách sống đầy ý thức về giá trị của thời gian, nơi mà mỗi phút giây đều đáng trân trọng.

“Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,  

Ta muốn ôm  

Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;”

Xuân Diệu không chỉ muốn sống mà còn muốn sống hết mình, tận hưởng từng giây phút, từng vẻ đẹp của cuộc đời. Ông muốn “ôm”, muốn “riết”, muốn “say”, muốn “thâu” và thậm chí muốn “cắn” vào mùa xuân, biểu tượng cho sự sống tràn đầy sức sống và tươi mới. Những động từ mạnh mẽ này thể hiện một khao khát sống mãnh liệt, một tình yêu cháy bỏng đối với cuộc đời và những điều tuyệt vời mà nó mang lại.

Từ đó, quan niệm về thời gian của Xuân Diệu trong “Vội vàng” được xây dựng trên ý thức về sự ngắn ngủi của cuộc đời và sự tàn phai của tuổi trẻ. Nhà thơ không tin vào sự vĩnh cửu, không tin vào vòng tuần hoàn bất tận của thời gian. Đối với ông, mỗi khoảnh khắc trôi qua là một lần mất mát, và vì thế, ông chọn cách sống “vội vàng” để nắm bắt và tận hưởng hết những gì đẹp đẽ nhất của cuộc đời.

Kết thúc bài thơ, với lời kêu gọi sống mãnh liệt, sống hết mình, Xuân Diệu không chỉ gửi gắm một triết lý về thời gian mà còn truyền tải một thông điệp mạnh mẽ về cách sống. Thời gian là hữu hạn, nhưng chính sự hữu hạn ấy lại làm nên giá trị của cuộc sống. Chính vì lẽ đó, mỗi chúng ta cần phải trân trọng và tận hưởng từng khoảnh khắc, từng giây phút của cuộc đời.

3. Phân tích quan niệm về thời gian trong Vội vàng của Xuân Diệu chọn lọc:

Xuân Diệu là một nhà thơ nổi tiếng với tác phẩm mang đậm tình yêu và đời sống. Ông là một nghệ sĩ có tâm hồn phóng khoáng, đắm say mãnh liệt vào những cảm xúc của đời sống. Ngoài ra, ông còn được đánh giá là nhà thơ có cảm thức đặc biệt về thời gian. Nếu chúng ta nhìn vào bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu, chúng ta có thể thấy rõ ý niệm của ông về thời gian.

Trong vũ trụ, thời gian là một khái niệm vô cùng phức tạp. Tuy nhiên, theo quan điểm của ông, thời gian không chỉ là một khái niệm trừu tượng mà còn phản ánh sự thay đổi của con người qua mỗi thời kỳ. Trình độ nhận thức khoa học, ý thức triết học, ý thức thẩm mỹ của mỗi thời kỳ đều ảnh hưởng đến cách nhìn của con người về thời gian.

Xuân Diệu đã đưa ra quan niệm mới về thời gian. Ông chống đối và tranh cãi lại quan niệm cũ về thời gian là thời gian tuần hoàn, nghĩa là thời gian được hình dung như một vòng tròn liên tục tái diễn. Thay vào đó, ông coi thời gian như một dòng chảy xuôi chiều, một đi không trở lại. Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn đậm chất biện chứng về vũ trụ, về thời gian.

Ngoài ra, bài thơ “Vội vàng” của Xuân Diệu còn chứa đựng những cảm nhận về thời gian thông qua mô tả cảnh sắc thiên nhiên. Giọng điệu của đoạn thơ là giọng tranh luận, biện bác, nhịp điệu rất sôi nổi, khẩn trương. Các câu thơ đẫy mỹ cảm đưa chúng ta đến với thế giới đầy sức sống của thiên nhiên và cảm nhận hết sức sâu sắc về thời gian.

“Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua

Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già”

Xuân Diệu đã thể hiện một quan điểm sâu sắc về thời gian. Ông đã sử dụng sinh mệnh của con người để làm thước đo cho thời gian vũ trụ. Thay vì xem thời gian là một khái niệm trừu tượng, ông đã giải thích rằng thời gian có thể được đo đếm thông qua cuộc sống của mỗi cá nhân. Điều này có nghĩa là chúng ta có quỹ thời gian hữu hạn trong cuộc đời của mình để sử dụng cho những việc quan trọng nhất.

“Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật

Không cho dài thời trẻ của nhân gian

Nói làm cho rằng xuân vẫn tuần hoàn

Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại

Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi

Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời”

Cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu luôn mang trong mình sự đầy đau thương và mất mát. Ông thấy mỗi khoảnh khắc trôi qua đều là một sự mất mát, một phần đời của mỗi cá nhân. Tuy nhiên, ông cũng nhận thấy rằng, những khoảnh khắc đó cũng chính là món quà quý giá mà trời cao ban tặng cho chúng ta. Chúng ta cần học cách trân trọng và sống trọn vẹn với từng khoảnh khắc của cuộc đời.

Hai câu thơ của Xuân Diệu thể hiện rõ tình cảm của ông về thời gian:

“Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi

Khắp sông núi vẫn tham thầm tiễn biệt”

Những khoảnh khắc trong cuộc đời như một cuộc chia lìa, một mất mát. Dòng thời gian được nhìn như một chuỗi vô tận của mất mát, chia phôi. Và đó đây, khắp sông núi vẫn là lời than thầm tiễn biệt thời gian, mà sâu xa hơn, sự vật tự nhiên đang tiễn biệt cuộc đời của chính nó, những phần đời của sinh mệnh mình đang ra đi không thể nào cưỡng lại được.

Tuy nhiên, đó cũng chính là sự đổi mới và một cơ hội để bắt đầu lại. Chúng ta có thể học hỏi từ những sai lầm của quá khứ và trưởng thành hơn trong tương lai.

“Cơn gió xinh…

….ngả chiều hôm”

Những cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu xuất phát từ ý thức sâu xa về giá trị của sự sống, cá thể mỗi khoảng khắc trong đời sống cá thể đều vô cùng quý giá. Nó quý giá chính vì khi mất đi là mất đi vĩnh viễn, quan niệm ấy khiến cho con người biết quý những giây phút của đời mình, và biết làm cho mỗi khoảnh khắc cuộc đời mình tràn đầy ý nghĩa. Chúng ta cần học cách đối diện với thời gian và biết làm cho mỗi khoảnh khắc cuộc đời mình trở nên ý nghĩa hơn. Đó là cách để chúng ta có thể sống một cuộc đời đầy ý nghĩa và hạnh phúc.

Xuân Diệu đã để lại cho thế hệ sau một tài sản văn học vô giá. Ngoài ra, ông còn là một nhà giáo dục tài năng, đã dành cả cuộc đời để truyền đạt tri thức cho các thế hệ trẻ. Những tư tưởng và quan niệm sống của ông vẫn luôn được truyền dạy và truyền cảm hứng cho học sinh và độc giả đến ngày nay.Chúng ta cần học hỏi những giá trị tuyệt vời mà ông đã để lại, để có thể sống một cuộc đời có ý nghĩa và trân trọng mỗi khoảnh khắc của cuộc sống. Chúng ta cần học cách sống chậm lại, tận hưởng từng khoảnh khắc và trân trọng những giá trị tuyệt vời mà cuộc sống đem lại cho chúng ta.