Người bị tạm giữ, tạm giam có được quyền tố cáo không?

1. Người bị tạm giữ, tạm giam có được quyền tố cáo không?

Căn cứ theo quy định tại Điều 478 của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 cá nhân có quyền tố cáo với cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền về hành vi vi phạm quy định pháp luật của bất kỳ cá nhân, tổ chức có thẩm quyền tiến hành tố tụng nào, khi người đó gây ra thiệt hại hoặc đe dọa gây thiệt hại đến lợi ích của nhà nước, quyền lợi hợp pháp của các cá nhân, cơ quan và tổ chức trong xã hội.

Tiếp tục căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Luật Thi hành tạm giữ, tạm giam năm 2015 có quy định về quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, tạm giam. Theo đó, bao gồm các quyền cơ bản như sau:

• Người bị tạm giữ, người bị tạm giam được quyền bảo vệ an toàn tính mạng, an toàn thân thể, tài sản, tôn trọng danh dự và nhân phẩm; được phổ biến đầy đủ thông tin về quyền lợi, nghĩa vụ của mình, phổ biến về nội qui của các cơ sở giam giữ;

• Được quyền thực hiện hoạt động bầu cử theo quy định của pháp luật về bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, có quyền bỏ phiếu trưng cầu dân ý theo quy định của pháp luật về trưng cầu dân ý;

• Được quyền bảo đảm chế độ ăn uống, chế độ ở, đồ mặc, đồ dùng sinh hoạt cá nhân trong cơ sở giam giữ phải đảm bảo chăm sóc y tế, sinh hoạt tinh thần, đảm bảo quyền gửi thư, nhận thư, nhận quà, gửi quà, nhận sách, báo và tài liệu trong các cơ sở giam giữ;

• Được quyền gặp người thân, gặp thân nhân, tiếp xúc lãnh sự và gặp người bào chữa;

• Được quyền hướng dẫn, giải thích và đảm bảo thực hiện quyền tự bào chữa, trợ giúp pháp lý và nhờ người bào chữa;

• Được gặp người đại diện hợp pháp để thực hiện các giao dịch dân sự phù hợp với quy định của pháp luật dân sự;

• Được yêu cầu trả tự do trong trường hợp đã hết thời hạn tạm giữ, hết thời hạn tạm giam;

• Được quyền thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo đối với hành vi vi phạm quy định của pháp luật;

• Được bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của nhà nước trong trường hợp bị giam, giữ trái pháp luật;

• Được hưởng đầy đủ các quyền khác của công dân nếu không bị hạn chế bởi Luật thi hành tạm giữ tạm giam và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan, ngoại trừ các quyền không thể thực hiện được do họ đang bị tạm giữ hoặc đang bị tạm giam.

Như vậy, theo điều luật nêu trên thì người bị tạm giữ, người bị tạm giam hoàn toàn có quyền được tố cáo đối với những hành vi xâm phạm đến quyền lợi của nhà nước, quyền lợi hợp pháp của bản thân, của cơ quan hoặc cá nhân khác trong xã hội như: Khi bị đánh đập, dùng nhục hình, ép cung, mớm cung …

2. Thẩm quyền giải quyết tố cáo của người bị tạm giữ, tạm giam:

Căn cứ theo quy định tại Điều 23 của Luật Tổ chức viện kiểm sát nhân dân năm 2014 có quy định về vấn đề giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tạm giữ, tạm giam. Theo đó:

• Viện kiểm sát nhân dân là cơ quan có thẩm quyền, có trách nhiệm và nghĩa vụ giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tạm giữ, tạm giam;

• Cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền trong việc tạm giữ, tạm giam bắt buộc phải chuyển cho Viện kiểm sát nhân dân khiếu nại, tố cáo của người bị tạm giữ hoặc người bị tạm giam trong khoảng thời gian 24 giờ được tính bắt đầu kể từ khi nhận được đơn khiếu nại/tố cáo đó;

• Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp quận, huyện, thị xã, thành phố thuộc tỉnh và cấp tương đương, viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp khu vực, viện trưởng Viện kiểm sát quân sự quân khu và cấp tương đương mà các chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính trái pháp luật trong quá trình giam giữ, tạm giam của cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền thuộc chức năng, trách nhiệm kiểm soát của mình. Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên là chủ thể có thẩm quyền giải quyết khiếu nại đối với quá trình giải quyết khiếu nại, tố cáo của Viện trưởng Viện kiểm sát cấp dưới; quyết định giải quyết khiếu nại của Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên được xem là quyết định có giá trị hiệu lực pháp luật;

• Viện trưởng Viện kiểm sát cũng là chủ thể có thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với những hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động tạm giữ, tạm giam của người có thẩm quyền thuộc chức năng, trách nhiệm kiểm soát của mình.

Như vậy, thẩm quyền giải quyết tố cáo của người bị tạm giữ, người bị tạm giam thuộc về viện trưởng Viện kiểm sát.

3. Những hành vi nào bị cấm thực hiện đối với người bị tạm giữ, tạm giam?

Căn cứ theo quy định tại Điều 8 của Luật Thi hành tạm giữ tạm giam năm 2015 có quy định về những hành vi bị cấm đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam. Bao gồm các hành vi sau đây:

• Hành vi tra tấn, sử dụng nhục hình, truy bức đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam; thực hiện các hình thức đối xử tàn bạo, trừng phạt tàn bạo, vô nhân tính, hạ nhục phẩm chất và danh dự của con người hoặc sử dụng bất kỳ hình thức nào khác xâm phạm nghiêm trọng đến quyền lợi hợp pháp của người bị tạm giữ hoặc người bị tạm giam;

• Không chấp hành lệnh của cơ quan, quyết định của cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền về vấn đề tạm giam, tạm giữ, trả tự do đối với con người;

• Giam giữ người trái quy định của pháp luật, trả tự do trái quy định của pháp luật đối với người bị tạm giữ hoặc người bị tạm giam, thực hiện hành vi vi phạm quy định trong vấn đề quản lý và canh tác người bị tạm giữ hoặc bị tạm giam, áp giải người bị tạm giữ hoặc người bị tạm giam trái pháp luật;

• Cản trở người bị tạm giữ, người bị tạm giam thực hiện quyền thăm gặp thân nhân của mình, quyền gặp người bào chữa, quyền bào chữa cho bản thân, được trợ giúp pháp lý, tiếp xúc với lãnh sự, quyền khiếu nại tố cáo, quyền con người, quyền cơ bản của công dân, một số quyền lợi và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật Thi hành tạm giữ tạm giam năm 2015 và các văn bản quy phạm pháp luật khác có liên quan;

• Thực hiện hành vi phá hủy cơ sở giam giữ, hủy hoại tài sản, cố tình làm hư hỏng tài sản của các cơ sở giam giữ, tổ chức hoạt động trốn thoát hoặc trốn khỏi nơi giam giữ cho các phạm nhân, tổ chức trốn hoặc trốn khi đang bị áp giải, đánh tráo người bị tạm giữ hoặc người bị tạm giam;

• Không chấp hành đầy đủ nội dung trong nội quy của các cơ sở giam giữ, không thực hiện đầy đủ chế độ quản lý giam giữ hoặc quyết định của cơ quan, yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, người có thẩm quyền trong vấn đề quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam;

• Thực hiện hoạt động kích động, tổ chức kích động, xúi giục, dụ dỗ, lôi kéo, ép buộc, che giấu, giúp sức cho người khác thực hiện hành vi vi phạm quy định của pháp luật trong vấn đề thi hành tạm giữ, tạm giam; trả thù, thực hiện hành vi xâm phạm đến tính mạng, xâm phạm danh dự, sức khỏe, nhân phẩm, tài sản của người khác trong quá trình thi hành tạm giữ, tạm giam.

Như vậy, theo quy định của pháp luật, nghiêm cấm không thực hiện những hành vi nêu trên đối với người bị tạm giữ, người bị tạm giam.

THAM KHẢO THÊM:

• Công dân được thực hiện quyền tố cáo trong trường hợp nào?
• Quyền tố cáo của cá nhân có được ủy quyền cho người khác không?
• Người có quyền tố cáo, thời hạn giải quyết tố cáo trong tố tụng hình sự