Đánh đập con nuôi có phải tội hành hạ người khác không?

1. Đánh đập con nuôi có phải tội hành hạ người khác không?

Hành hạ người khác được hiểu là hành vi đối xử tàn ác như gây đau đớn về thể xác, đè nén, áp bức về tinh thần của chính người bị lệ thuộc, như: đánh đập, giam hãm không cho ra khỏi nhà, bắt nhịn ăn, uống, không cho mặc đủ ấm,…Tội hành hạ người khác được quy định tại Điều 140 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bổ sung 2017. Điều này quy định người nào đối xử tàn ác hoặc làm nhục chính người lệ thuộc mình nếu không thuộc các trường hợp đã được quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bổ sung năm 2017, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm. Nếu như phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 03 năm:

• Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là đang có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ;
• Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà có tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên.

Theo đó, hành hạ người khác được hiểu là đối xử tàn ác hoặc làm nhục người lệ thuộc mình và bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Cụ thể:

• Hành vi đối xử tàn ác là làm cho nạn nhân đau đớn về thể xác và đè nén, áp bức về tinh thần như các hành vi: Bỏ đói, đánh đập,… và các hành vi đối xử tàn ác thường lặp đi lặp lại được kéo dài trong khoảng thời gian nhất định.
• Hành vi làm nhục là làm cho nạn nhân bị đau đớn về tinh thần, nhân phẩm bị bêu xấu, xuyên tạc bằng những hành vi như: Chửi rủa, xỉ vả người khác trước đám đông, tung tin đồn không đúng với sự thật khiến danh dự, nhân phẩm của người khác bị ảnh hưởng…

Đáng lưu ý, nạn nhân của tội “Hành hạ người khác” phải là những người có quan hệ lệ thuộc với người có hành vi hành hạ nhưng không phải là mối quan hệ ông bà, cha mẹ, vợ chồng hay con cái mà là trong những quan hệ xã hội, tôn giáo, công việc…Ví dụ như mối quan hệ lệ thuộc giữa nhân viên với thủ trưởng, giữa bác sĩ với bệnh nhân, học trò với thầy cô giáo…

Điều này có nghĩa là trong trường hợp nạn nhân có mối quan hệ hôn nhân, gia đình đối với người mà có hành vi hành hạ thì không cấu thành tội “Hành hạ người khác” mà hành vi này sẽ cấu thành tội phạm tội “Ngược đãi hoặc hành hạ ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình” đã được quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự hiện hành.

Bên cạnh đó, nếu như tội “Hành hạ người khác” cấu thành hình thức tức chỉ là cần có hành vi phạm tội thì được xem là tội phạm hoàn thành, trong khi đó thì tội “Ngược đãi hoặc hành hạ ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình” lại là có cấu thành hình thức tức hành vi phạm tội phải để lại hậu quả (như thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần…) thì tội phạm mới được coi là hoàn thành.

Mà mối quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi là mối quan hệ gia đình, chính vì thế hành vi đánh đập con nuôi không cấu thành tội hành hạ người khác mà sẽ cấu thành tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình.

2. Quy định xử phạt hành vi đánh đập con nuôi:

Người có hành vi đánh đập con nuôi sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc bị xử lý vi phạm hành chính nếu như chưa đến mức phải truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể như sau:

2.1. Truy cứu trách nhiệm hình sự:

Như đã phân tích ở mục trên, hành vi đánh đập con nuôi không cấu thành tội hành hạ người khác mà sẽ cấu thành tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình. Điều 185 Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi bổ sung 2017 quy định về tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình như sau:

• Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người đã có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp dưới đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

+ Thường xuyên làm cho chính nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn có vi phạm.

• Phạm tội thuộc một trong các trường hợp dưới đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

+ Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là đang có thai, người già yếu;

+ Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc là người mắc bệnh hiểm nghèo.

Theo đó, thì hành vi đánh đập con nuôi bị truy cứu trách nhiệm hình sự sẽ bị xử phạt bằng một trong các hình thức sau:

• Phạt cảnh cáo, nếu có hành vi đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể của con nuôi thuộc một trong những trường hợp sau đây:

+ Thường xuyên làm cho nạn nhân (con nuôi) bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn có vi phạm.

• Phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm, nếu có hành vi đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể của con nuôi thuộc một trong những trường hợp sau đây:

+ Thường xuyên làm cho nạn nhân (con nuôi) bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

+ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn có vi phạm.

• Phạt tù:

+  Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm, nếu có hành vi đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể của con nuôi thuộc một trong những trường hợp sau đây:

++ Thường xuyên làm cho nạn nhân (con nuôi) bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

++ Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn có vi phạm.

+ Phạt tù từ 02 năm đến 05 năm, nếu thuộc một trong các trường hợp dưới đây:

++ Đối với con nuôi là người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;

++ Đối với con nuôi là người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo.

2.2. Xử phạt hành chính:

Điều 52 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định xử phạt hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình, Điều này quy định xử phạt hành chính đối với hành vi xâm hại sức khỏe thành viên gia đình như sau:

• Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với hành vi đánh đập gây thương tích cho chính thành viên gia đình.
• Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi dưới đây:

+ Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây ra thương tích cho thành viên gia đình;

+ Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời hoặc không chăm sóc cho chính nạn nhân trong thời gian nạn nhân điều trị chấn thương do hành vi bạo lực gia đình, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.

Theo quy định trên, người có hành vi đánh đập gây thương tích cho con nuôi sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng. Nếu như thuộc một trong những hành vi sau đây sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng:

• Sử dụng các công cụ, phương tiện hoặc các vật dụng khác gây thương tích cho con nuôi;
• Không kịp thời đưa nạn nhân đi cấp cứu điều trị trong trường hợp nạn nhân cần được cấp cứu kịp thời hoặc không chăm sóc cho chính nạn nhân trong thời gian nạn nhân điều trị chấn thương do hành vi đánh đập gây thương tích cho con nuôi, trừ trường hợp nạn nhân từ chối.

Ngoài ra, người bị xử phạt vi phạm hành chính do có hành vi đánh đập con nuôi buộc phải xin lỗi công khai khi nạn nhân có yêu cầu và buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho nạn nhân.

THAM KHẢO THÊM:

• Bố mẹ đánh đập con cái có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?
• Chồng đánh đập, đuổi vợ con ra khỏi nhà bị xử lý như thế nào?
• Xử lý hành vi đánh đập và xúc phạm danh dự, nhân phẩm của con cái