Công ty có quyền từ chối nghỉ phép năm của người lao động?

1. Công ty có quyền từ chối nghỉ phép năm của người lao động?

1.1. Quy định về quyền được nghỉ phép năm của người lao động:

Một trong các quyền của người lao động được quy định tại Điều 5 Bộ Luật Lao động 2019 đó chính là người lao động có quyền nghỉ theo chế độ, nghỉ hằng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể. Nghỉ phép năm là quyền lợi của người lao động khi người lao động đó đã làm việc cho một người sử dụng lao động đủ 12 tháng. Theo quy định của pháp luật, khi đó người lao động sẽ được nghỉ hưởng nguyên lương theo hợp đồng lao động như sau:

– Người lao động được nghỉ phép năm 12 ngày làm việc đối với người làm công việc trong điều kiện bình thường;

– Người lao động được nghỉ phép năm 14 ngày làm việc đối với người lao động chưa thành niên, lao động là người khuyết tật, những người làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm;

– Người lao động được nghỉ phép năm 16 ngày làm việc đối với người làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.

Trong trường hợp người lao động làm việc cho một người sử dụng lao động thì cứ đủ 05 năm làm việc thì số ngày nghỉ hằng năm của người lao động đó được tăng thêm tương ứng 01 ngày.

Nếu như người lao động làm việc chưa đủ 12 tháng cho một người sử dụng lao động thì số ngày nghỉ hằng năm được tính theo tỷ lệ tương ứng với số tháng làm việc.

1.2. Công ty có quyền từ chối nghỉ phép năm của người lao động?

Như đã nói ở mục trên, nghỉ phép năm là quyền lợi của người lao động. Vì thế, một trong những nghĩa vụ của người sử dụng lao động đó là thực hiện quy định của pháp luật về lao động, có nghĩa là người sử dụng lao động phải tuân thủ theo đúng quy định về nghỉ phép năm của người lao động theo thỏa thuận của hai bên, quy chế của công ty.

Tại khoản 4 Điều 113 Bộ Luật Lao động 2019 quy định người sử dụng lao động có trách nhiệm quy định lịch nghỉ hằng năm sau khi đã thực hiện tham khảo ý kiến của người lao động và phải thông báo trước cho người lao động biết. Căn cứ theo quy định này thì lịch nghỉ hằng năm của người lao động là trách nhiệm của bên phía người sử dụng lao động phải thực hiện xây dựng nên các quy định liên quan đến lịch nghỉ hằng năm. Tuy nhiên, trước khi quy định lịch nghỉ hằng năm thì người sử dụng lao động phải thực hiện tham khảo ý kiến của người lao động.

Người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động để nghỉ hằng năm thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp tối đa 03 năm một lần. Tức là:

– Khi người sử dụng lao động thực hiện quy trình tham khảo ý kiến của người lao động trước khi đưa ra quyết định về quy định lịch nghỉ hằng năm thì người lao động có thể đưa ra ý kiến của mình về lịch nghỉ hằng năm, họ có thể ý kiến nghỉ hằng năm thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp tối đa 03 năm một lần;

– Khi đã có quy định về lịch nghỉ hằng năm, nếu như người lao động muốn sử dụng phép năm của mình nhưng thời gian sử dụng phép năm lại không phù hợp với một số quy định của lịch nghỉ phép năm mà người sử dụng lao động đã quy định thì người lao động có thể thỏa thuận với người sử dụng lao động về ngày nghỉ hằng năm của mình thành nhiều lần hoặc nghỉ gộp tối đa 03 năm một lần.

Đương nhiên, cả hai trường hợp nêu trên thì sẽ phải phụ thuộc vào người sử dụng lao động xem họ có đồng ý hay không, bởi vì:

– Thứ nhất, người sử dụng lao động còn phải căn cứ vào mức độ, tính chất công việc của người lao động, ngành nghề của doanh nghiệp đó,…. để đưa ra lịch nghỉ hằng năm cũng như xem xét ý kiến của người lao động nếu như người lao động có mong muốn sử dụng phép năm nhưng thời gian sử dụng không phù hợp với một số quy định của lịch nghỉ phép năm mà người sử dụng lao động đã quy định;

– Thứ hai, việc quy định lịch nghỉ hằng năm là trách nhiệm của người sử dụng lao động. Việc tham khảo ý kiến của người lao động trước khi ban hành quy định lịch nghỉ hằng năm là mang tính chất bắt buộc bởi doanh nghiệp phải làm theo nguyên tắc quan hệ lao động được xác lập qua đối thoại, thương lượng, thỏa thuận theo nguyên tắc tự nguyện, thiện chí, bình đẳng, hợp tác, tôn trọng quyền và lợi ích hợp pháp của nhau, tuy nhiên việc tham khảo ý kiến của người lao động về lịch nghỉ hằng năm còn phải dựa vào mức độ, tính chất công việc của người lao động, ngành nghề của doanh nghiệp,….

Qua những phân tích trên thì có thể hiểu công ty có quyền từ chối nghỉ phép năm của người lao động hay không sẽ còn phải phụ thuộc vào quy định lịch nghỉ hằng năm của doanh nghiệp đã quy định cũng như phải căn cứ vào đầu việc, ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp, khi đó:

– Nếu như người lao động sử dụng phép năm của mình hoàn toàn phù hợp với quy định lịch nghỉ hằng năm mà người sử dụng lao động đã quy định thì khi đó người sử dụng lao động phải đồng ý cho người lao động nghỉ phép năm chứ doanh nghiệp không có quyền từ chối trong trường hợp này;

– Nếu như người lao động sử dụng phép năm của mình không phù hợp với các quy định về lịch nghỉ hằng năm thì khi này người lao động có thể thỏa thuận lại với người sử dụng lao động về ngày nghỉ hằng năm đối với mình, người sử dụng lao động sẽ có thể căn cứ vào quy định, các đầu việc của công ty,…..nếu như ngày nghỉ hằng năm mà người lao động thỏa thuận không phù hợp với các tiêu chí này thì người sử dụng lao động hoàn toàn có quyền từ chối nghỉ phép năm của người lao động.

2. Người lao động cần làm gì khi công ty từ chối nghỉ phép năm:

Trường hợp xin nghỉ phép năm đúng quy định lịch nghỉ phép năm mà công ty quy định, nhưng không được chấp thuận, người lao động có thể bảo vệ quyền lợi của mình nhờ các cách sau:

Cách 1: Khiếu nại

Căn cứ Nghị định 24/2018/NĐ-CP, người lao động phải thực hiện việc khiếu nại lần lượt như sau:

– Khiếu nại lần đầu: Tới người sử dụng lao động.

+ Thời gian thụ lý khiếu nại: 07 ngày làm việc.

+ Thời hạn giải quyết: Không quá 30 ngày hoặc 45 ngày (nếu  vụ việc phức tạp), kể từ ngày thụ lý.

Nếu quá thời hạn trên mà người lao động không được giải quyết hoặc không đồng ý với việc giải quyết của phía công ty thì người lao động có thể khiếu nại lần 2 hoặc khởi kiện tại Tòa án theo thủ tục tố tụng dân sự.

– Khiếu nại lần hai: Tới Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, nơi công ty đặt trụ sở chính.

+ Thời hiệu khiếu nại: 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết việc khiếu nại lần đầu.

+ Thời hạn thụ lý: 07 ngày làm việc.

+ Thời hạn giải quyết:  45 ngày hoặc 60 ngày (vụ việc phức tạp), kể từ ngày thụ lý.

Nếu người lao động không được giải quyết đúng hạn hoặc không đồng ý với việc giải quyết của Sở Lao động – Thương binh và Xã hội thì người lao động có thể khởi kiện tới Tòa án.

Cách 2. Tố cáo

– Người lao động có thể thực hiện tố cáo vi phạm của công ty đến Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.

– Theo Điều 37 Nghị định 24/2018/NĐ-CP quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực lao động, giáo dục nghề nghiệp, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, việc làm, an toàn, vệ sinh lao động, người lao động có thể tiến hành gửi đơn tố cáo hoặc tố cáo trực tiếp lên Chánh Thanh tra Sở Lao động – Thương binh và Xã hội, kèm theo đó là các bằng chứng vi phạm của công ty.

– Thời hạn giải quyết: Không quá 30 ngày kể từ ngày cơ quan chức năng đã thụ lý tố cáo (Điều 30 Luật Tố cáo 2018).

– Trong quá trình Sở Lao động – Thương binh và Xã hội xử lý khiếu nại, tố cáo mà xác minh bên người sử dụng lao động có hành vi vi phạm thì người sử dụng lao động sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo đúng quy định, đồng thời còn phải giải quyết quyền lợi chính đáng cho người lao động.

3. Công ty từ chối nghỉ phép năm sai quy định có bị phạt:

Như đã phân tích ở mục trên, người lao động sử dụng phép năm của mình theo đúng quy định của pháp luật, đúng theo quy định về lịch nghỉ hằng năm mà công ty đã ban hành thì doanh nghiệp phải đồng ý để người lao động được nghỉ phép năm, nếu không cho người lao động nghỉ phép thì hành vi này của người sử dụng lao động là hành vi vi phạm quy định của pháp luật về nghỉ hằng năm và bị xử phạt vi phạm hành chính.

Căn cứ khoản 2 Điều 18 Nghị định 12/2022/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định, người sử dụng lao động có hành vi vi phạm quy định của pháp luật về nghỉ hằng năm sẽ bị phạt tiền từ 10 đến 20 triệu đồng.

Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:

– Bộ Luật Lao động 2019;

– Nghị định 24/2018/NĐ-CP quy định về giải quyết khiếu nại, tố cáo trong lĩnh vực lao động, giáo dục nghề nghiệp, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, việc làm, an toàn, vệ sinh lao động;

– Nghị định 12/2022/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.