Hiện nay, vấn nạn buôn bán người diễn ra khá phức tạp, đặc biệt là hiện trạng mua bán trẻ sơ sinh. Vậy hành vi mua bán trẻ sơ sinh sẽ bị xử lý như thế nào?
Mục lục bài viết
1.Thế nào là hành vi mua bán trẻ sơ sinh?
Tại khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Tội mua bán người, mua bán người dưới 16 tuổi, tại Điều này quy định rõ mua bán người dưới 16 tuổi là thực hiện một trong các hành vi sau đây:
– Chuyển giao người dưới 16 tuổi nhằm để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp là vì mục đích nhân đạo;
– Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp là vì mục đích nhân đạo;
– Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì các mục đích vô nhân đạo khác;
– Tiếp nhận người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì các mục đích vô nhân đạo khác;
– Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp người dưới 16 tuổi để thực hiện hành vi Chuyển giao người dưới 16 tuổi nhằm để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp là vì mục đích nhân đạo hoặc hành vi Chuyển giao người dưới 16 tuổi để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì các mục đích vô nhân đạo khác.
Từ căn cứ trên thì cá nhân, tổ chức thực hiện một trong các hành vi sau đây thì được xem là mua bán trẻ sơ sinh, cụ thể:
– Chuyển giao trẻ sơ sinh nhằm để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
– Tiếp nhận trẻ sơ sinh nhằm để giao tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
– Chuyển giao người dưới 16 tuổi nhằm để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
– Tiếp nhận trẻ sơ sinh để lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
– Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp trẻ sơ sinh để thực hiện hành vi Chuyển giao trẻ sơ sinh nhằm để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác, trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo hoặc hành vi Chuyển giao người dưới 16 tuổi nhằm để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
2. Thực trạng mua bán trẻ sơ sinh hiện nay:
Theo Bộ Y tế, qua công tác kiểm tra, giám sát cũng như những thông tin từ các cơ quan truyền thông, Bộ Y tế được biết hiện nay ngoài xã hội đã tồn tại một số đường dây lợi dụng về danh nghĩa xin con nuôi nhằm mục đích để buôn bán trẻ sơ sinh, trục lợi gây mất ổn định trật tự an toàn xã hội. Điều đáng lưu ý ở đây là, tình trạng trên xảy ra không loại trừ có cả sự tham gia, tiếp tay cho các đường dây này từ trong nội bộ nhân viên của những cơ sở y tế, bệnh viện.
Trẻ sơ sinh là một trong những đối tượng dễ bị tổn thương bởi các hành vi trái pháp luật và đạo đức của các cá nhân, tổ chức xấu, vì vậy việc ngăn chặn, đẩy lùi về nạn buôn bán trẻ sơ sinh luôn là điều xã hội hướng đến.
3. Hành vi mua bán trẻ sơ sinh sẽ bị xử lý như thế nào?
3.1. Cấu thành tội phạm:
Cá nhân, tổ chức nào có hành vi mua bán trẻ sơ sinh thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu như cá nhân, tổ chức đó có đầy đủ các yếu tố cấu thành nên tội mua bán người dưới 16 tuổi được quy định tại Điều 151
– Khách thể của tội phạm:
Khách thể của tội phạm này chính là nhân phẩm và sự phát triển bình thường của trẻ sơ sinh; hay là xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về thân thể, về danh dự, nhân phẩm, quyền tự do của con người; xâm hại đến các quyền là được chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em đã được Hiến pháp và pháp luật quy định.
Ngoài ra, tội mua bán trẻ sơ sinh xâm phạm đến quyền tự do thân thể, xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm của con người đã được pháp luật bảo vệ; trẻ em bị mua bán, bị đánh tráo hoặc chiếm đoạt, bị xâm phạm trực tiếp đến tính mạng, đến sức khỏe và quyền được quản lý, chăm sóc, giáo dục được luật hình sự bảo vệ.
– Mặt khách quan của tội phạm:
+ Nhóm hành vi khách quan thứ 1: thực hiện hành vi chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ sơ sinh để
+ Nhóm hành vi khách quan thứ 2: thực hiện hành vi chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ sơ sinh để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động; lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác. Trong đó bóc lột tình dục được hiểu là hành vi ép buộc người khác bán dâm.
+ Nhóm hành vi khách quan thứ ba: thực hiện hành vi tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp trẻ sơ sinh để thực hiện các hành vi thuộc nhóm thứ nhất hoặc thứ hai. Theo đó tuyển mộ trẻ sơ sinh ở trong điều luật này có thể được xác định là các hành vi tuyển lựa; lựa chọn trẻ sơ sinh để thực hiện các hành vi như là chuyển giao; tiếp nhận nhằm để giao, nhận tiền, tài sản; hoặc các lợi ích vật chất khác (trừ trường hợp là vì mục đích nhân đạo); hay để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác
– Hậu quả:
Hậu quả của tội mua bán trẻ sơ sinh là việc nạn nhân bị đưa ra mua bán, trao đổi như hàng hóa. Họ có thể bị sử dụng vào những mục đích vô nhân đạo khác.
– Mặt chủ quan của tội phạm:
Tội mua bán trẻ sơ sinh là lỗi cố ý trực tiếp; bởi người phạm tội rõ ràng nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, đã thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn thực hiện được hành vi để đạt được những mục đích nhất định.
– Chủ thể của tội phạm:
Về chủ thể của tội phạm mua bán trẻ sơ sinh: Hai dấu hiệu pháp lý bắt buộc của chủ thể tội phạm mua bán trẻ sơ sinh là: năng lực trách nhiệm hình sự và độ tuổi. Người phạm tội mua bán trẻ sơ sinh có năng lực trách nhiệm hình sự, là người mà khi thực hiện hành vi phạm tội này rõ ràng có khả năng nhận thức được tính chất nguy hiểm của hành vi và điều khiển được hành vi đó.
Khi cá nhân, tổ chức có hành vi mua bán trẻ sơ sinh mà có đầy đủ các các yếu tố cấu thành nên tội mua bán người dưới 16 tuổi thì sẽ bị xử phạt như sau:
3.2. Mức xử lý hình sự:
– Khung 1: Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây, thì sẽ bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:
+) Chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ sơ sinh để giao, nhận tiền, tài sản hoặc các lợi ích vật chất khác trừ trường hợp vì mục đích nhân đạo;
+) Chuyển giao hoặc tiếp nhận trẻ sơ sinh để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
+) Tuyển mộ, vận chuyển, chứa chấp trẻ sơ sinh để thực hiện hành vi chuyển giao trẻ sơ sinh để nhận tiền, nhận tài sản hoặc lợi ích vật chất khác và chuyển giao trẻ sơ sinh để người khác bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể của nạn nhân hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
– Khung 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì sẽ bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm:
+) Lợi dụng các chức vụ, quyền hạn;
+) Lợi dụng hoạt động cho nhận con nuôi là trẻ sơ sinh để phạm tội;
+) Đối với từ 02 trẻ sơ sinh đến 05 trẻ sơ sinh;
+) Đối với trẻ sơ sinh mà mình có trách nhiệm chăm sóc, nuôi dưỡng;
+) Đưa nạn nhân (trẻ sơ sinh) ra khỏi biên giới của nước ta;
+) Phạm tội 02 lần trở lên;
+) Vì động cơ đê hèn;
+) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân (trẻ sơ sinh) từ 11% đến 45%;
+) Gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe nạn nhân (trẻ sơ sinh) mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên.
– Khung 3: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì sẽ bị phạt tù từ 18 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:
+) Có tổ chức;
+) Có tính chất chuyên nghiệp;
+) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân (trẻ sơ sinh) 46% trở lên;
+) Đã lấy các bộ phận cơ thể của trẻ sơ sinh;
+) Đối với 06 trẻ sơ sinh trở lên;
+) Tái phạm nguy hiểm.
– Hình phạt bổ sung: Người phạm tội mua bán trẻ sơ sinh còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm một công việc nhất định từ 01 năm cho đến 05 năm, bị phạt quản chế từ 01 năm đến 05 năm hoặc bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
4. Truy cứu trách nhiệm hình sự trong trường hợp sử dụng thủ đoạn môi giới nuôi con nuôi để thực hiện hành vi mua bán trẻ sơ sinh:
Tại Điều 7 Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng tội mua bán người, mua bán người dưới 16 tuổi, căn cứ điều này thì cá nhân, tổ chức có những hành vi sau thì cũng bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội mua bán người dưới 16 tuổi: Người sử dụng thủ đoạn môi giới nuôi con nuôi là trẻ sơ sinh nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
+ Biết rõ mục đích của người nhận nuôi con nuôi trẻ sơ sinh là để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể, bán cho những người khác hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác nhưng vẫn thực hiện chuyển giao trẻ sơ sinh để nhận tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác;
+ Lợi dụng việc cho nhận con nuôi để tiếp nhận con nuôi là trẻ sơ sinh để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác;
+ Lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để nhận tiền, tài sản hoặc các lợi ích vật chất khác để môi giới nhận nuôi con nuôi trẻ sơ sinh trái pháp luật hoặc tạo điều kiện cho việc môi giới, nhận nuôi con nuôi trẻ sơ sinh trái pháp luật mà biết rõ mục đích của người nhận nuôi con nuôi là nhằm để bóc lột tình dục, cưỡng bức lao động, lấy các bộ phận cơ thể hoặc vì mục đích vô nhân đạo khác.
Những văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết:
– Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017
– Nghị quyết 02/2019/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Tội mua bán người, mua bán người dưới 16 tuổi.
