Hiến tạng là gì? Quyền lợi của người hiến tạng sau khi chết?

1. Hiến tạng là gì ? 

Hiến tạng là việc một ai đấy tự nguyện hiến một phần nội tạng có trong thân thể người khi đang khoẻ mạnh, đã qua đời hay bị thương. Việc hiến tạng vì lý do y học để điều trị và cấp cứu đối với một số người mắc suy thận trong quá trình ghép tạng. Hoạt động hiến tạng theo điều chỉnh bởi Luật Hiến, lấy, ghép thi thể, bộ phận của người và hiến hoặc nhận xác 2006. Ghép tạng chủ yếu là ghép thận, tim, gan, phổi, tuỷ xương, máu. .. Một số nội tạng khác sẽ có thể hiến được ngay khi người hiến đang chết não bao gồm hiến một phần gan, một bộ phận thận, một phần tuỵ, một phần phổi và một phần tim. Tuy nhiên trong mọi tình huống việc hiến tạng chỉ thực hiện khi người nhận đã qua đời hoặc chết não.

Muốn hiến tạng, người đăng ký phải đáp ứng các yêu cầu theo quy định tại Điều 5 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến hoặc nhận xác năm 2006. Theo đó, để hiến tạng, bạn phải thoả mãn điều kiện: Người đăng ký hiến tạng lúc đang sống, đã qua đời hay chết não vào thời điểm đăng ký phải từ 18 tuổi trở lên. Người hiến tạng phải có khả năng hành động dân sự rõ ràng. Hầu như tất cả người khoẻ mạnh sẽ có khả năng biết hiến tạng là thế nào và đăng ký hiến tạng cũng không bị hạn chế bởi tuổi tác. Ngay đến tạng của người chết cũng được đăng ký hiến tặng như những người khoẻ mạnh.

2. Quyền lợi của người hiến tạng sau khi chết ?

Người hiến bộ phận cơ thể sau khi chết được hưởng chế độ tổ chức tang lễ, mai táng di hài tại Điều 3 Thông tư 104/2017/TT-BTC quy định quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện chế độ đối với người đã hiến bộ phận cơ thể người, hiến xác như sau:

– Trường hợp thân nhân của người hiến bộ phận cơ thể người sau khi chết, hiến xác có yêu cầu tổ chức tang lễ và mai táng di hài cho người hiến bộ phận cơ thể người sau khi qua đời hoặc hiến xác được hưởng mai táng chi phí là 10 tháng lương cơ sở. Thân nhân của người hiến bộ phận cơ thể người sau khi chết, hiến xác cần xuất trình với cơ sở y tế, nơi tiếp nhận và bảo quản xác của người hiến giấy tờ chứng minh là thân nhân của người đã hiến bộ phận cơ thể người sau khi qua đời hoặc hiến xác được hưởng chi phí tổ chức tang lễ và mai táng di hài theo quy định pháp luật.

– Trường hợp cơ sở y tế, nơi tiếp nhận và bảo quản xác của người hiến tổ chức tang lễ và mai táng được hỗ trợ kinh phí theo thực tiễn phát sinh nhưng tối đa không quá 10 tháng lương cơ sở.

Ngoài ra, người hiến bộ phận cơ thể sau khi chết còn được hưởng quyền lợi được quy định tại Điều 25 Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác năm 2006: Người đã hiến bộ phận cơ thể ở người sau khi chết, hiến xác được truy tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe nhân dân theo quy định của Bộ trưởng Bộ Y tế.

Như vậy, về những quyền lợi mà người hiến bộ phận cơ thể sau khi chết được hưởng, ta thấy có bao gồm quyền lợi được nhận hỗ trợ mai táng phí bằng 10 tháng lương cơ sở theo quy định của pháp luật.

3. Trình tự thủ tục đăng ký hiến tạng: 

Cách 1: Đăng ký hiến tạng trực tiếp: 

– Đến trực tiếp Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia, phòng 230, Nhà C2 Bệnh viện Việt Đức (số 40 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội hoặc cổng số 1 số 16 Phủ Doãn, Hoàn Kiếm, Hà Nội) trong khung giờ hành chính từ thứ 2 đến thứ 6, nghỉ lễ theo quy định chung.

 – Hoặc có thể đến đăng ký trực tiếp tại Bệnh viện Chợ Rẫy ở Thành phố Hồ Chí Minh nếu bạn ở các tỉnh phía nam.

Cách 2: Đăng ký hiến tạng qua bưu điện: 

Viết đơn theo mẫu rồi gửi tới Trung tâm Điều phối ghép tạng Quốc gia phòng 230, Nhà C2, Bệnh viện Việt Đức (số 40 Tràng Thi, Hoàn Kiếm, Hà Nội) kèm theo 1 ảnh thẻ, 1 bản photo CMND/CCCD/hộ chiếu không cần công chứng.Ở cách này thì dù bạn ở đâu trên cả nước đều có thể thực hiện được.

Có thể gửi hồ sơ qua đường bưu điện hoặc nhờ người mang trực tiếp đều được. Vào thời điểm đăng ký thì không cần khám sức khỏe hay xét nghiệm. Việc đăng ký và cấp thẻ là miễn phí. Từ 2 – 4 tuần kể từ thời điểm gửi đơn bạn sẽ nhận được thẻ. Nếu quá thời hạn trên mà chưa nhận được thì thông báo cho nơi đăng ký để kiểm tra.

Cách 3: Đăng ký hiện tạng online qua website: 

 – Truy cập vào trang web http://vnhot.vn của CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ – Trung tâm Điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người, thuộc Bộ Y Tế. Tiến hành đăng ký trực tuyến tại phần “Đăng ký hiến tạng”.

Sau đó, hoàn thiện hồ sơ đăng ký theo các bước hướng dẫn trên website.

4. Ý nghĩa của việc hiến tạng: 

Hiến tạng là một hành động nhân văn, mang ý nghĩa cao cả, thể hiện tấm lòng bao dung, và san sẻ khó khăn với người khác. Sinh mạng của mỗi người là thứ vô cùng quý giá, tuy nhiên trong một số trường hợp chúng ta có thể gặp phải những tai nạn bất ngờ khó lòng qua khỏi hoặc do quy luật tự nhiên sinh lão bệnh tử mà chúng ta phải rời xa thế giới này. Khi chúng ta mất đi về với đất mẹ thân yêu, những bộ phận trên cơ thể của chúng ta vẫn có ý nghĩa và giá trị với những người đang cần đến nó. Việc hiến tạng có ý nghĩa vô cùng cao cả, đó là sự cho đi bộ phận cơ thể để đem lại sự sống cho rất nhiều người khác. Việc hiến tặng mô, tạng cho những người bị suy tạng là một món quà vô giá. Bởi đây không chỉ là một nghĩa cử cao đẹp mà còn giúp nối dài sự sống cho những người bệnh tưởng chừng như đã tắt hết hy vọng với cuộc đời. Với tinh thần nhân ái, sẻ chia, nhiều người đã quyết định hiến tạng để góp phần thay đổi cuộc sống của những người bệnh kém may mắn đang chờ đợ nguồn tạng hiến.

Đối với hiến giác mạc, người hiến sẽ được tôn vinh, trao tặng bằng ghi nhận nghĩa cử cao đẹp, đồng thời thân nhân người hiến sẽ được ưu tiên khám, chữa mắt và ghép giác mạc trong trường hợp cần phải ghép thay thế. Đối với người đăng ký hiến tạng, người hiến được cấp thẻ chứng nhận, chăm sóc, khám sức khỏe định kỳ miễn phí, cấp thẻ BHYT miễn phí, ưu tiên ghép mô, tạng khi có chỉ định ghép của cơ sở y tế. Sau khi chết, được truy tặng Kỷ niệm chương vì sức khỏe Nhân dân.

Cùng với sự lớn mạnh của chuyên ngành cấy ghép tạng Việt Nam, đã có thêm nhiều người bệnh có số phận khó khăn được cứu sống từ các lời khuyên và hành động thiết thực của người cho tạng và gia đình họ. Cho đi là nhận lại chính là sự gieo trồng vào mầm sống và sinh nên các một phép mầu, tiếp nối của cái gì không phải đã chấm dứt. Tuy nhiên, người bệnh chỉ có khả năng được chữa trị tốt trong một số thời điểm khó khăn nhất định, vì thế vẫn còn nhiều lắm các tấm lòng và thậm chí là sự chia sẻ của chính gia đình cùng cộng đồng xã hội.

5. Trường hợp nào bị cấm hiến, lấy, ghép tạng?

Theo quy định ở khoản 5 của Pháp lệnh hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác thì tất cả những người từ đủ mười tám tuổi trở lên phải có khả năng hành vi dân sự mới có quyền hiến mô hoặc bộ phận cơ thể của mình lúc đang sống, ngay sau qua đời và nhận xác. Như vậy, nếu không đáp ứng được quy định trên thì sẽ phải từ chối hiến, lấy và ghép tạng. Bên cạnh đó, khi hiến tặng mô, tạng cũng phải đảm bảo quyền, nghĩa vụ của người hiến và người nhận ghép. Vì lý do y tế, khám chữa bệnh để đào tạo hoặc nghiên cứu khoa học, không có mục đích vụ lợi. Đồng thời, phải giữ kín tất cả những nội dung có liên quan về người hiến và người nhận ghép tạng trong trường hợp các bên có thoả thuận riêng hoặc luật pháp có quy định khác. Ngoài ra, hoạt động hiến, lấy, ghép tạng cũng phải thực hiện quy định trong Điều 11 (Những hành vi bị nghiêm cấm) của pháp luật hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác gồm: Lấy trái phép mô, bộ phận cơ thể người; lấy cắp xác; ep ép buộc người nhận phải cho mô, bộ phận cơ thể người hoặc lấy mô, bộ phận cơ thể của người không đồng ý hiến. ..

* Các văn bản pháp luật được sử dụng trong bài viết: 

– Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến hoặc nhận xác năm 2006

– Thông tư 104/2017/TT-BTC quy định quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện chế độ đối với người đã hiến bộ phận cơ thể người, hiến xác.