Hiệp định TPP là gì? Các nội dung chính của Hiệp định TPP

1. Hiệp định TPP là gì? 

Hiệp định TPP là Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương. Do lúc đầu chỉ có 4 nước tham gia nên còn được gọi là P4.

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là một hiệp định thương mại tự do được đề xuất giữa 12 nền kinh tế Vành đai Thái Bình Dương. Hoa Kỳ đã được bao gồm ban đầu. Vào năm 2015, Quốc hội đã trao cho Tổng thống Barack Obama quyền nhanh chóng để đàm phán thỏa thuận và đưa nó vào một cuộc bỏ phiếu lên hoặc xuống mà không cần sửa đổi; Tất cả 12 quốc gia đã ký thỏa thuận vào tháng 2 năm 2016. Vào tháng 8 năm 2016, Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell cho biết sẽ không có một cuộc bỏ phiếu nào về thỏa thuận trước khi Tổng thống Obama rời nhiệm sở.

Vì cả hai ứng cử viên của đảng chính, Donald Trump và Hillary Clinton, đều phản đối thỏa thuận, nên nó được coi là đã chết khi đến nơi. Chiến thắng tổng thống của Trump đã củng cố quan điểm đó và vào ngày 23 tháng 1 năm 2017, ông đã ký một bản ghi nhớ hướng dẫn đại diện thương mại Hoa Kỳ rút lại Hoa Kỳ với tư cách là một bên ký kết thỏa thuận và theo đuổi các cuộc đàm phán song phương.

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) là một hiệp định thương mại tự do được đề xuất giữa 12 nền kinh tế Vành đai Thái Bình Dương.

Thỏa thuận sẽ giảm thuế quan và các rào cản thương mại khác giữa Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Hoa Kỳ và Việt Nam.

Vào năm 2015, Quốc hội đã trao cho Tổng thống Barack Obama quyền nhanh chóng để đàm phán thỏa thuận và đưa nó vào một cuộc bỏ phiếu lên hoặc xuống mà không cần sửa đổi; tất cả 12 quốc gia đã ký thỏa thuận vào tháng 2 năm 2016.

Cựu Tổng thống Donald Trump đã ký một bản ghi nhớ vào ngày 23 tháng 1 năm 2017, hướng dẫn đại diện thương mại Hoa Kỳ rút Hoa Kỳ với tư cách là một bên ký kết thỏa thuận.

Cuối cùng, mười một quốc gia còn lại có liên quan đã đồng ý với một thỏa thuận đã được sửa đổi đôi chút, mà một số quốc gia đã phê chuẩn kể từ đó. Mười hai quốc gia đã tham gia đàm phán TPP: bốn bên của Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương năm 2005 và tám quốc gia bổ sung. Cả mười hai người đã ký TPP vào ngày 4 tháng 2 năm 2016. Thỏa thuận sẽ có hiệu lực sau khi tất cả các bên ký kết phê chuẩn, nếu điều này xảy ra trong vòng hai năm. Nếu thỏa thuận không được tất cả các bên phê chuẩn trước ngày 4 tháng 2 năm 2018, thì nó sẽ có hiệu lực sau khi ít nhất 6 quốc gia cùng có GDP của tất cả các bên ký kết phê chuẩn, chiếm hơn 85% GDP. Việc Hoa Kỳ rút khỏi hiệp định vào tháng 1 năm 2017 đã chấm dứt một cách hiệu quả mọi triển vọng hiệp định có hiệu lực. Đáp lại, các bên còn lại đã đàm phán thành công phiên bản mới của hiệp định không có ngưỡng 85% GDP, CPTPP, có hiệu lực vào tháng 12 năm 2018.

Hiệp định TPP trong tiếng Anh là Trans-Pacific Strategic Economic Partnership Agreement.

2. Các nội dung chính của Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương:

Thỏa thuận sẽ giảm thuế quan và các rào cản thương mại khác giữa Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Hoa Kỳ và Việt Nam. Tại Hoa Kỳ, thỏa thuận này được nhìn nhận trong bối cảnh rộng hơn là “xoay trục” quân sự và ngoại giao của chính quyền Obama sang Đông Á, điều mà Ngoại trưởng Hillary Clinton khi đó đã vạch ra trong một bài báo trên tạp chí Foreign Policy vào tháng 10/2011.

Vào năm 2012, Clinton cho biết thỏa thuận này đã đặt ra “tiêu chuẩn vàng trong các hiệp định thương mại.” 3 Bình luận của bà có khả năng đáp lại một thách thức bất ngờ gay gắt từ Thượng nghị sĩ Bernie Sanders. Tuy nhiên, Clinton sau đó nói rằng bà phản đối thỏa thuận này. Đối thủ trong chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2016 của Clinton, Donald Trump, cũng phản đối TPP và các thỏa thuận tương tự. Các thỏa thuận thương mại khác mà Trump phản đối bao gồm NAFTA, mà Bill Clinton đã ký thành luật với tư cách là tổng thống vào năm 1993. NAFTA là trọng tâm chính trong chiến dịch tranh cử của Trump vào năm 2016.

Sự phản đối đối với thỏa thuận TPP xoay quanh một số chủ đề. Sự bí mật xung quanh các cuộc đàm phán bị coi là phản dân chủ. Ngoài ra, những người phản đối cho rằng các thỏa thuận thương mại được cho là nguồn gốc của cạnh tranh nước ngoài góp phần làm mất việc làm trong ngành sản xuất của Hoa Kỳ. Hơn nữa, một số người phản đối đã bị xáo trộn bởi điều khoản “giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước” (ISDS), cho phép các công ty kiện các chính phủ quốc gia vi phạm các hiệp định thương mại.

Những người ủng hộ thỏa thuận cho rằng các hiệp định thương mại mở ra thị trường mới cho các ngành công nghiệp trong nước. Những người ủng hộ này cho rằng TPP và các thỏa thuận thương mại khác tạo ra nhiều việc làm mới và đóng góp vào tăng trưởng kinh tế. Họ tiếp tục duy trì rằng sự phản đối đối với các thỏa thuận có cơ sở trong chính trị đảng phái

Sau lệnh của cựu Tổng thống Trump về việc rút Hoa Kỳ ra khỏi TPP, các nước ký kết khác – đã đàm phán trong bảy năm để hoàn tất thỏa thuận – đã thảo luận về các lựa chọn thay thế. Một là thực hiện thỏa thuận mà không có Hoa Kỳ. Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull được cho là đã thảo luận về lựa chọn này với các nhà lãnh đạo của Nhật Bản, New Zealand và Singapore sau khi Hoa Kỳ rút lui. Tuy nhiên, một quan chức chính phủ Nhật Bản nói với các phóng viên rằng nước này sẽ không tiếp tục theo đuổi thỏa thuận.

Cho đến nay, Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn nhất đã tham gia vào các cuộc đàm phán TPP, và các nước khác có thể coi những đánh đổi liên quan là không hấp dẫn nếu không được tiếp cận thị trường Hoa Kỳ. Cuối cùng, 11 quốc gia còn lại có liên quan đã đồng ý với một thỏa thuận sửa đổi đôi chút, mà một số quốc gia đã phê chuẩn kể từ đó.

Trung Quốc cũng thúc đẩy một thỏa thuận thương mại đa phương ở Vành đai Thái Bình Dương có tên là Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP). Thỏa thuận này sẽ liên kết Trung Quốc với Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Australia, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc và New Zealand. Vào ngày 15 tháng 11 năm 2020, các nhà lãnh đạo từ 15 quốc gia Châu Á – Thái Bình Dương đã ký thỏa thuận. Khi còn đương nhiệm, Tổng thống Obama đã nhiều lần nhấn mạnh sự cần thiết phải hoàn tất TPP, lập luận rằng “chúng ta không thể để các nước như Trung Quốc viết ra các quy tắc của nền kinh tế toàn cầu. Chúng ta nên viết các quy tắc đó”.

Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), hay Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương, là một hiệp định thương mại được đề xuất giữa Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Việt Nam và Hoa Kỳ được ký kết vào ngày 4 tháng 2 năm 2016. Sau khi Tổng thống mới đắc cử Donald Trump rút Hoa Kỳ khỏi TPP vào tháng 1 năm 2017, hiệp định không thể được phê chuẩn theo yêu cầu và không có hiệu lực. Các nước còn lại đã đàm phán một hiệp định thương mại mới có tên là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương toàn diện và tiến bộ, bao gồm hầu hết các điều khoản của TPP và có hiệu lực vào ngày 30 tháng 12 năm 2018.

3. Những vấn đề cơ bản của hiệp định TPP:

TPP bắt đầu như một sự mở rộng của Hiệp định Đối tác Kinh tế Chiến lược Xuyên Thái Bình Dương (TPSEP hoặc P4) được ký kết bởi Brunei, Chile, New Zealand và Singapore vào năm 2005. Bắt đầu từ năm 2008, các quốc gia khác đã tham gia thảo luận để đạt được một hiệp định rộng lớn hơn: Úc, Canada Nhật Bản, Malaysia, Mexico, Peru, Hoa Kỳ và Việt Nam, nâng số nước đàm phán lên con số 12. Vào tháng 1 năm 2017, Hoa Kỳ đã rút khỏi hiệp định. 11 nước TPP khác đã đồng ý vào tháng 5 năm 2017 để khôi phục nó và đạt được thỏa thuận vào tháng 1 năm 2018. Vào tháng 3 năm 2018, 11 nước đã ký phiên bản sửa đổi của hiệp định, được gọi là Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương Toàn diện và Tiến bộ. Sau khi được sáu quốc gia trong số họ (Úc, Canada, Nhật Bản, Mexico, New Zealand và Singapore) phê chuẩn, thỏa thuận có hiệu lực đối với các quốc gia đó vào ngày 30 tháng 12 năm 2018. TPP ban đầu bao gồm các biện pháp nhằm hạ thấp cả hàng rào phi thuế quan và thuế quan đối với thương mại, [10] và thiết lập cơ chế giải quyết tranh chấp giữa nhà đầu tư và nhà nước (ISDS).

Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ, Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Ngân hàng Thế giới và Văn phòng Kinh tế trưởng tại Các vấn đề Toàn cầu Canada nhận thấy thỏa thuận cuối cùng, nếu được thông qua, sẽ dẫn đến các kết quả kinh tế tích cực cho tất cả các bên ký kết, trong khi một phân tích sử dụng một phương pháp luận thay thế của hai nhà kinh tế Đại học Tufts cho thấy thỏa thuận sẽ ảnh hưởng xấu đến các bên ký kết. Nhiều nhà quan sát đã lập luận rằng thỏa thuận thương mại sẽ phục vụ một mục đích địa chính trị, cụ thể là giảm sự phụ thuộc của các bên ký kết vào thương mại Trung Quốc và mang lại các bên ký kết gần Hoa Kỳ hơn