Hiện nay sự phát triển của đô thị chúng ta có thể thấy rõ được sự phát triển đó dựa trên nền kinh tế và nhu cầu của xã hội, Theo đó không gian của đô thị cũng được Nhà nước rất chú trọng đầu tư phát triển. Thiết kế đô thị là gì? Quy định về thiết kế đô thị?
Mục lục bài viết
1. Thiết kế đô thị là gì?
Thiết kế đô thị trong tiếng Anh được gọi là Urban design. Thiết kế đô thị được hiểu là nội dung có tính xuyên suốt của qui hoạch xây dựng đô thị, với mục tiêu chủ yếu là tạo lập không gian đô thị vừa bảo đảm công năng có chất lượng thẩm mĩ, nghệ thuật hợp lí, phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của đô thị, đáp ứng yêu cầu thẩm mĩ, văn hóa tinh thần của dân cư đô thị.
Thiết kế đô thị là nghệ thuật tổ chức cơ cấu, tạo lập mối quan hệ giữa các yếu tố (nhân tạo, tự nhiên) không gian đô thị; là tổ chức mặt bằng, cơ cấu chức năng, hình khối, tạo lập mối quan hệ thống nhất giữa các thành phần kiến tạo theo yêu cầu nghệ thuật và công năng đô thị; là quá trình không mang tính nghệ thuật thuần túy, không gian đô thị bao hàm giá trị công năng, giá trị văn hóa, hình thái nghệ thuật, bao hàm hoạt động kinh tế, xã hội của con người.
Nội hàm của thiết kế đô thị đó là vừa là mục tiêu của qui hoạch xây dựng, thiết kế đô thị là nội dung của qui hoạch xây dựng đây là quy trình thiết kế của qui hoạch xây dựng. Thiết kế đô thị là cầu nối giữa qui hoạch xây dựng và kiến trúc và là cơ sở cho thiết kế kiến trúc về các mặt cụ thể như tính chất, vị trí, lối ra vào chủ yếu, hình thái, không gian màu sắc, phong cách,… của công trình kiến trúc phù hợp với kiến trúc cảnh quan khu vực.
2. Đối tượng và quy định về thiết kế đô thị:
2.1. Đối tượng của thiết kế đô thị:
Đối tượng của thiết kế đô thị là toàn bộ không gian đô thị với các đối tượng trong không gian đó như tượng đài, quảng cáo, chiếu sáng… trừ công trình kiến trúc. Được phân theo 3 cấp độ cụ thể đó là:
– Thiết kế đô thị vùng lãnh thổ: tổ chức không gian, xác định các vùng chức năng và đặc thù cảnh quan vùng;
– Tổng thể đô thị, tổ chức không gian hệ thống các khu chức năng đô thị;
– Thiết kế đô thị khu vực: được áp dụng cho một khu chức năng, một trục đường, quảng trường, không gian trống công cộng của đô thị.
2.2. Quy định về thiết kế đô thị:
Căn cứ theo quy định tại điều 2. Yêu cầu chung về Thiết kế đô thị Thông tư Số: 06/2013/TT-BXD Hướng dẫn về nội dung thiết kế đô thị quy định cụ thể:
a) Thiết kế đô thị trong đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và đồ án quy hoạch chi tiết phải tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn về quy hoạch xây dựng và các quy chuẩn, tiêu chuẩn liên quan. Các quy định trong Luật quy hoạch đô thị liên quan đến Thiết kế đô thị được cụ thể hóa tại các chương II, III, IV của Thông tư này.
b) Đối với Thiết kế đô thị riêng phải lập nhiệm vụ và đồ án thiết kế. Cấp phê duyệt nhiệm vụ và đồ án Thiết kế đô thị riêng là Sở Xây dựng hoặc Sở Quy hoạch Kiến trúc (đối với thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh).
c) Tổ chức, cá nhân tham gia lập nhiệm vụ và đồ án Thiết kế đô thị riêng phải có đầy đủ năng lực theo quy định tại Điều 5 của
d) Đối tượng lập Thiết kế đô thị riêng gồm: Thiết kế đô thị cho một tuyến phố; Thiết kế đô thị cho các ô phố, lô phố.
3. Các yêu cầu chung về thiết kế đô thị:
Như vậy thông qua quy định này có thể thấy pháp luật quy định về thiết kế đô thị phải đáp ứng được các yêu cầu chung cụ thể như:
Thứ nhất, căn cứ dựa trên điều 2 điểm a như trên có thể hiểu ” Thiết kế đô thị trong đồ án quy hoạch chung, quy hoạch phân khu và đồ án quy hoạch chi tiết phải tuân thủ các quy chuẩn, tiêu chuẩn về quy hoạch xây dựng ” cụ thể việc tổ chức không gian của đô thị, nông thôn và khu chức năng, tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tạo lập môi trường thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ, bảo đảm kết hợp hài hòa giữ lợi ích quốc gia với lợi ích cộng đồng, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, đối với yêu cầu về ” Thiết kế đô thị riêng phải lập nhiệm vụ và đồ án thiết kế” đó là toàn bộ tài liệu tính toán cụ thể các yếu tố nêu trong nhiệm vụ thiết kế của công trình thiết kế đô thị, theo đó đồ án thiết kế nhằm xác định khả năng kĩ thuật và tính chất hợp lí về mặt kinh tế của công trình thiết kế đô thị hợp lý nhất. Đồ án thiết kế được xác định địa điểm xây dựng và dựa trên dây chuyền công nghệ, vận hành, khai thác, sử dụng và sản xuất; nguồn cung cấp nguyên liệu, vật tư, lao động; vận tải cho xây dựng và sản xuất các giải pháp kết cấu kiến trúc cho từng hạng mục công trình và khối lượng xây lắp và vốn đầu tư cho từng phần cụ thể là việc xây lắp, thiết bị, kiến thiết cơ bản khác. Các điều kiện thi công, thời gian xây dựng thiết kế và thời hạn huy động từng hạng mục hoặc toàn bộ công trình vào sản xuất sử dụng cho những hạng mục và hiệu quả kinh tế của vốn đầu tư và của các giải pháp thiết kế đô thị. Đồ án thiết kế sẽ bao gồm nhiệm vụ thiết kế, phương án tính toán, các bản vẽ thiết kế và các bản thuyết minh, các dự toán.
Thứ ba, Yêu cầu chung về ” gia lập nhiệm vụ và đồ án Thiết kế đô thị riêng phải có đầy đủ năng lực” Bởi hiện nay dưới sự phát triển đất nước ta từ nền kinh tế kế hoạch tập trung chuyển sang nền kinh tế thị trường đã có những bước phát triển kinh tế xã hội nhanh chóng và thúc đẩy xã hội phát triển. Theo đó nên các đô thị khắp miền đã có những bước khởi sắc, bộ mặt kiến trúc thay đổi, nhiều khu dân cư, nhiều công trình kiến trúc đẹp đã được xây dựng, tô điểm thêm cho diện mạo đô thị. Sự phát triển đó đã đóng góp cho sự thành công này, cùng các ngành công tác quy hoạch xây dựng đô thị đã vận động, kịp thời đổi mới phục vụ cho việc xây dựng đất nước thế nên muốn phát triển tốt hơn phải yêu cầu về trình độ và năng lực thiết kế đáp ứng đủ theo quy định của pháp luật, đây là yêu cầu hết sức cần thiết trong quá trình thực hiện thiết kế các công trình của đô thị.
Bên cạnh đó hiện nay có một số tồn tại đối với thiết ké đô thị đó là thiết kế quy hoạch đã được thực hiện và có tác dụng trong việc xác định các định hướng phát triển của từng đô thị, trong việc phân định chức năng các khu đất, đặc biệt là các khu trung tâm và các khu công nghiệp. bên cạnh đó có thể thấy rõ vai trò của thiết kế đô thị trong quy hoạch đô thị nói chung mờ nhạt, hiệu quả về tổ chức không gian, về tạo dựng diện mạo và thẩm mỹ kiến trúc đô thị hết sức hạn chế. Hình thái tự phát của hầu hết các đô thị hôm nay chứng minh điều đó.
Kết luận: Dựa trên những thông tin chúng tôi cung cấp chúng ta có thể đưa ra kết luận về thiết kế đô thị hiện nay có liên quan tới ba phạm trù cơ bản đó là về công năng, trật tự, thẩm mỹ của thiết kế đô thị. Trong đó công năng là xuất phát điểm, là nguyên cớ, là cái cần đáp ứng để đảm bảo cho sự vận hành thiết kế đô thị đi vào hoạt động. Trật tự là tổ chức, là sắp đặt, là sự giải quyết cân bằng các mối quan hệ trong điều tiết, đảm bảo cho tính bền vững cuối cùng là kết hợp với các yếu tố thẩm mỹ để đi tới sự hài hòa giữa công năng và trật tự, sự hài hòa giữa vi mô và vĩ mô, giữa kiến trúc và môi trường, giữa hai cái nói trên với con người và xã hội, là sự kiến tạo môi trường nhân văn của đô thị giúp cho bộ mặt đô thị phát triển hiện đại và văn minh hơn.
