Khái quát về bậc lương? Khái quát về phụ cấp, trợ cấp? Quy định chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp?
Tiền lương là nguồn thu nhập chủ yếu của người lao động. Ngoài ra người lao động còn được hưởng một số nguồn thu nhập khác như phụ cấp, trợ cấp. Việc bảo đảm tiền lương của người lao động đã góp phần duy trì được cuộc sống hàng ngày của họ cũng như còn có thể dự phòng cho cuộc sống lâu dài khi họ đã hết khả năng lao động hoặc xảy ra bất trắc. Pháp luật nước ta đã ban hành những quy định cụ thể về chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp để đảm bảo quyền và lợi ích của người lao động. Bài viết dưới đây Luật Dương Gia sẽ giúp người đọc tìm hiểu về chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Luật sư tư vấn luật qua điện thoại trực tuyến miễn phí: 1900.6568
1. Khái quát về bậc lương:
1.1. Bậc lương là gì?
Bậc lương được hiểu là số lượng các mức thăng tiến về lương trong mỗi ngạch lương của người lao động. Mỗi một bậc lương sẽ tương ứng với một hệ số lương nhất định.
Ở mỗi ngạch lương sẽ có số lượng bậc lương nhất định để tạo ra sự thay đổi cần thiết từ mức lương tối thiểu đến mức lương tối đa trong ngạch đó. Điều này để tạo nên những sự khác biệt nhằm đảm bảo tính hợp lý, công bằng trong quá trình tính lương cho người lao động.
Bậc lương được sử dụng trong các thang, bảng lương là yếu tố quan trọng tạo ra sự thay đổi cần thiết từ mức lương tối thiểu đến mức tối đa ở trong mỗi ngạch lương cụ thể. Sự thay đổi của bậc lương đủ để tạo ra sự khác biệt nhằm đảm bảo tính hợp lý và công bằng, kích thích người lao động làm việc tăng hiệu suất công việc. Bậc lương được sắp xếp theo thứ tự tăng dần ở mỗi ngạch lương trong thang bảng lương, bậc lương càng cao tương ứng với mức hệ số càng cao. Trong quá trình lao động, người lao động luôn hướng đến việc tăng bậc lương để hưởng mức lương cao hơn.
1.2. Điều kiện xét nâng bậc lương trong doanh nghiệp:
Doanh nghiệp sẽ sử dụng chế độ trả lương để kích thích tinh thần làm việc của người lao động. Đối với điều kiện nâng bậc lương trong doanh nghiệp thường phụ thuộc vào quy chế nâng lương của doanh nghiệp đó, nhìn chung thì doanh nghiệp sẽ nhìn vào năng lực và hiệu suất lao động của từng cá nhân để làm tiêu chuẩn nâng lương. Một vài tiêu chí đánh giá của các doanh nghiệp về quy định về điều kiện xét để nâng bậc lương hàng năm như sau:
– Người lao động thường xuyên hoàn thành công việc được giao về số lượng, chất lượng theo
– Người lao động không trong thời gian thi hành kỷ luật lao động theo quy định của
– Người lao động đạt thành tích nổi bật, đóng góp to lớn cho sự phát triển của doanh nghiệp.
Nói chung lại, điều kiện nâng lương khi người lao động làm việc cho doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào Quy chế nâng bậc lương. Thông thường quy chế liên quan đến nâng bậc lương phải có các nội dung sau:
– Đối tượng được nâng bậc lương.
– Điều kiện và tiêu chuẩn nâng bậc lương và nâng bậc lương sớm đối với từng chức danh hoặc nhóm chức danh nghề, công việc.
– Thời hạn nâng bậc lương đối với từng chức danh hoặc nhóm chức danh nghề, công việc.
– Thời điểm xét nâng lương hàng năm đối với người lao động.
Căn cứ vào quy chế nâng bậc lương thì hàng năm doanh nghiệp lập kế hoạch và tổ chức nâng bậc lương đối với người lao động và công bố công khai trong doanh nghiệp. Chế độ nâng bậc lương đối với người lao động phải được thể hiện trong hợp đồng lao động hoặc thỏa ước lao động tập thể.
2. Khái quát về phụ cấp, trợ cấp:
2.1. Quy định về phụ cấp:
Phụ cấp được hiểu như sau:
Phụ cấp được hiểu khoản tiền mà đơn vị sử dụng lao động hỗ trợ người lao động để bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, mức độ phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt chưa được tính đến hay tính chưa đầy đủ trong mức lương.
Phụ cấp bao gồm các khoản trong thu nhập nằm ngoài lương chính cộng thêm cho người lao động mà ngoài tiền lương từ chuyên môn ra (tính theo bậc lệ thuộc vào bằng cấp hay tay nghề) mà họ xứng đáng được hưởng thêm.
Một số chế độ phụ cấp lương của người lao động bao gồm:
– Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
– Phụ cấp trách nhiệm.
– Phụ cấp lưu động.
– Phụ cấp thu hút.
– Phụ cấp khu vực.
– Phụ cấp chức vụ.
– Một số chế độ phụ cấp lương khác.
Phụ cấp lương sẽ khuyến khích người lao động làm việc và các khoản phụ cấp khác được quy định cần phù hợp với đặc điểm, tính chất lao động và yêu cầu thực tế của công ty.
Đối tượng hưởng chế độ:
Tùy thuộc từng đối tượng ký hợp đồng lao động mà các chủ thể là người lao động và tính chất công việc sẽ có loại phụ cấp tương ứng. Phụ cấp được áp dụng cho người lao động đang làm việc tại công ty và sẽ được hưởng cùng với tiền lương.
Mức hưởng phụ cấp:
Các mức phụ cấp lương được thiết kế theo tỷ lệ % hoặc mức tiền do công ty quyết định cho phù hợp với đặc điểm, tính chất lao động và điều kiện thực tế của công ty.
Đặc điểm của phụ cấp:
Các khoản phụ cấp được nêu trên đối với người lao động sẽ tính đóng bảo hiểm xã hội.
Hiện nay, có 14 khoản chế độ và phúc lợi không tính đóng bảo hiểm xã hội cụ thể là: tiền thưởng tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác ghi thành mục riêng trong hợp đồng lao động.
2.2. Quy định về trợ cấp:
Trợ cấp được hiểu như sau:
Trợ cấp được hiểu là khoản tiền người lao động được cấp khi rơi vào tình trạng không hoặc tạm thời ngừng lao động, trên cơ sở số tiền mà người lao động đã thực hiện nghĩa vụ bảo hiểm trong thời gian lao động.
Các chế độ:
Theo quy định của Bộ luật lao động, người lao động có thể được hưởng các khoản trợ cấp sau đây:
– Trợ cấp thôi việc trong trường hợp bị thôi việc thuộc các trường hợp được quy định cụ thể tại Bộ luật Lao động năm 2019.
– Trợ cấp mất việc đối với trường hợp người lao động bị mất việc làm do thay đổi cơ cấu vì lý do kinh tế hoặc chuyển đổi loại hình doanh nghiệp đã làm việc từ đủ 12 tháng trở lên.
– Trợ cấp tai nạn lao động, trợ cấp bệnh nghề nghiệp đối với trường hợp bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp trong quá trình thực hiện hợp đồng lao động.
– Trợ cấp thai sản đối với phụ nữ mang thai, nhận nuôi con nuôi.
– Trợ cấp ốm đau đối với người lao động bị mắc bệnh phải điều trị dài ngày.
– Trợ cấp hưu trí đối với đối tượng đã đủ tuổi nghỉ hưu và tham gia đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật.
– Trợ cấp tử tuất đối với người lao động thuộc diện được hưởng trợ cấp theo quy định của
Tùy thuộc vào từng đối tượng, thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà mức trợ cấp các đối tượng này được hưởng sẽ khác nhau. Căn cứ vào từng tình huống cụ thể mà cơ quan bảo hiểm xã hội thực hiện chi trả bảo hiểm xã hội cho các đối tượng được thụ hưởng theo quy định của pháp luật.
Đối tượng hưởng chế độ:
Tùy thuộc từng đối tượng sẽ được hưởng các khoản trợ cấp khác nhau theo quy định của pháp luật.
Mức hưởng:
Mức trợ cấp tùy thuộc vào từng chế độ mà mức hưởng được quy định khác nhau và không thấp hơn quy định của pháp luật.
Đặc điểm:
Bảo hiểm xã hội sẽ tiến hành chi trả các khoản trợ cấp tùy thuộc vào mức đóng bảo hiểm với từng trường hợp cụ thể.
Các khoản trợ cấp, phụ cấp hiện nay có ý nghĩa rất to lớn đối với các chủ thể được hưởng trợ cấp. Đây là một khoản hỗ trợ về mặt kinh tế giúp cho người lao động gia tăng thu nhập, đảm bảo cuộc sống.
3. Quy định chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp:
Theo Điều 103 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định về chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp có nội dung như sau:
“Chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động được thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.”
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì chế độ nâng lương, nâng bậc, phụ cấp, trợ cấp và các chế độ khuyến khích đối với người lao động sẽ được các bên thỏa thuận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể hoặc quy định của người sử dụng lao động.
Như đã phân tích ở trên thì phụ cấp lương là khoản tiền bù đắp các yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ trong mức lương theo công việc hoặc chức danh hoặc khi xếp lương chưa thể dự liệu hết các trường hợp phát sinh, do đó phải tính toán bổ sung nhằm bảo đảm quyền lợi chính đáng cho người lao động.
Việc phụ cấp lương cho người lao động ngoài việc bảo đảm công bằng, bình đẳng trong việc trả lương, còn có tác dụng động viên, khuyến khích, thu hút người lao động làm việc ở những ngành nghề, địa bàn… khó khăn, góp phần thực hiện có hiệu quả chính sách phân công lao động xã hội. Bộ luật Lao động không quy định cụ thể các chế độ phụ cấp lương cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động.
Cùng với chế độ phụ cấp lương, nhiều đơn vị sử dụng lao động còn áp dụng các chế độ trợ cấp và các chế độ khuyến khích khác cho người lao động. Việc nâng bậc, nâng lương là vấn đề quan trọng đối với tất cả người lao động gắn bó lâu dài với người sử dụng lao động và cũng được người sử dụng lao động quan tâm thực hiện đối với người lao động có thời gian làm việc ổn định trong đơn vị nhằm động viên, khuyến khích người lao động, đảm bảo công bằng trong chính sách đãi ngộ của doanh nghiệp.
