Người được hưởng án treo phải chấp hành nghiêm các nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo Luật Thi hành án hình sự 2019. Nếu vi phạm nghĩa vụ hoặc tái phạm, họ sẽ bị kiểm điểm và xử lý theo quy định. Việc kiểm điểm là biện pháp giám sát, răn đe quan trọng, thể hiện tính nghiêm minh của pháp luật và là căn cứ xem xét hủy án treo khi cần thiết.
Mục lục bài viết
1. Căn cứ pháp lý và quy định về việc kiểm điểm người được hưởng án treo:
Căn cứ theo Điều 91 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, trong thời gian thử thách nếu người được hưởng án treo thuộc một trong các trường hợp dưới đây thì Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục phải tổ chức kiểm điểm. Cụ thể như sau:
1.1. Trường hợp thứ nhất: Vi phạm nghĩa vụ trong thời gian thử thách:
Người được hưởng án treo vi phạm các nghĩa vụ được quy định tại các khoản 2, 3, 4, 5 và 6 Điều 87 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, đã bị nhắc nhở bằng văn bản mà vẫn tiếp tục vi phạm thì sẽ bị tổ chức kiểm điểm. Cụ thể, các nghĩa vụ mà người được hưởng án treo phải thực hiện bao gồm:
- Thực hiện nghiêm chỉnh cam kết tuân thủ pháp luật, nghĩa vụ công dân, nội quy, quy chế của nơi cư trú, nơi làm việc, học tập; đồng thời chấp hành đầy đủ hình phạt bổ sung, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp có lý do khách quan được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác nhận;
- Chịu sự giám sát, giáo dục của Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục; đồng thời phối hợp chấp hành sự quản lý của cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện hoặc cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu nơi cư trú, nơi làm việc;
- Chấp hành quy định tại Điều 92 Luật Thi hành án hình sự năm 2019 về việc vắng mặt tại nơi cư trú, nơi làm việc trong thời gian thử thách;
- Có mặt theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức được giao giám sát, giáo dục hoặc cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền;
- Báo cáo bằng văn bản hằng tháng với Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục về tình hình chấp hành nghĩa vụ của mình. Trường hợp được phép vắng mặt theo quy định tại khoản 1 Điều 92 Luật Thi hành án hình sự năm 2019, khi hết thời gian vắng mặt thì người được hưởng án treo phải báo cáo lại đầy đủ về việc thực hiện nghĩa vụ trong thời gian đó.
1.2. Trường hợp thứ hai: Đã bị xử phạt vi phạm hành chính:
Ngoài các vi phạm nêu trên, nếu người được hưởng án treo đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà vẫn tiếp tục tái phạm hành vi vi phạm nghĩa vụ thì Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục phải tổ chức kiểm điểm đối với người này. Trường hợp này thể hiện mức độ vi phạm cao hơn, cho thấy người được hưởng án treo không có ý thức tự cải tạo và không tuân thủ các nghĩa vụ trong thời gian thử thách.
Bên cạnh đó, theo quy định tại khoản 2 Điều 91 Luật Thi hành án hình sự 2019 thì việc kiểm điểm phải được lập thành biên bản, lưu hồ sơ giám sát, giáo dục và báo cáo cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu. Biên bản kiểm điểm là căn cứ để xác định thời gian, địa điểm và các thông tin người chứng kiến quá trình thực hiện kiểm điểm đối với người được hưởng án treo. Trong trường hợp có kháng nghị từ Viện kiểm sát hoặc kháng cáo từ người được hưởng án treo, biên bản kiểm điểm sẽ là một trong những căn cứ xác thực nhất ghi lại toàn bộ quá trình thực hiện kiểm điểm.
Như vậy: Căn cứ để kiểm điểm người được hưởng án treo là việc người đó có hành vi vi phạm nghĩa vụ và đã bị xử lý vi phạm hành chính về các hành vi đó nhưng tiếp tục tái phạm. Việc kiểm điểm phải được lập thành biên bản, lưu hồ sơ giám sát, giáo dục và báo cáo cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu. Biên bản kiểm điểm là căn cứ để xác định thời gian, địa điểm và các thông tin người chứng kiến quá trình thực hiện kiểm điểm đối với người được hưởng án treo. Trong trường hợp có kháng nghị từ Viện kiểm sát hoặc kháng cáo từ người được hưởng án treo, biên bản kiểm điểm sẽ là một trong những căn cứ xác thực nhất ghi lại toàn bộ quá trình thực hiện kiểm điểm.
2. Xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo:
Căn cứ theo Điều 93 Luật thi hành án hình sự 2019 thì thủ tục xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo được thực hiện theo các bước sau:
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ.
Trường hợp 1: Trường hợp người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ quy định tại khoản 1 Điều 87 của Luật thi hành án hình sự 2019:
- Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu lập biên bản vi phạm, đồng thời yêu cầu người được hưởng án treo phải có mặt trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày lập biên bản vi phạm.
- Hết thời hạn này mà người được hưởng án treo vẫn không có mặt thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu lập biên bản vi phạm và đề nghị Tòa án nhân dân cấp huyện (hiện nay là Tòa án nhân dân khu vực) nơi người được hưởng án treo cư trú, Tòa án quân sự khu vực nơi người được hưởng án treo làm việc quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.
Trường hợp 2: Trường hợp người được hưởng án treo đã bị kiểm điểm theo quy định tại Điều 91 của Luật thi hành án hình sự 2019 nhưng sau khi kiểm điểm vẫn tiếp tục vi phạm và đã được nhắc nhở bằng văn bản mà vẫn cố ý vi phạm:
Công an cấp xã đề xuất Ủy ban nhân dân cấp xã báo cáo, đề nghị cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện tiến hành trình tự, thủ tục đề nghị Tòa án có thẩm quyền quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo, cơ quan thi hành án hình sự lập hồ sơ đề nghị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo gửi Tòa án nhân dân cấp huyện để xem xét, quyết định, đồng thời gửi Viện kiểm sát cùng cấp. Hồ sơ bao gồm:
- Văn bản đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự;
- Báo cáo của Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục người được hưởng án treo về việc người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ từ 02 lần trở lên;
- Biên bản người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ;
- Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người được hưởng án treo trong trường hợp người đó bị xử phạt vi phạm hành chính;
- Biên bản kiểm điểm người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ;
- Tài liệu khác có liên quan.
Trường hợp 3: Trong thời gian thử thách, nếu người được hưởng án treo do đơn vị quân đội giám sát, giáo dục đã bị kiểm điểm theo quy định tại Điều 91 của Luật này nhưng sau khi kiểm điểm vẫn tiếp tục vi phạm và đã được nhắc nhở bằng văn bản mà vẫn cố ý vi phạm thì đơn vị quân đội giám sát, giáo dục lập biên bản vi phạm và đề nghị cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu tiến hành trình tự và thủ tục đề nghị Tòa án có thẩm quyền quyết định buộc người đó phải chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo; đồng thời gửi Viện kiểm sát quân sự cùng cấp.
Hồ sơ bao gồm:
- Văn bản đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu;
- Báo cáo của đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục người được hưởng án treo về việc người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ từ 02 lần trở lên;
- Biên bản người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ;
- Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với người được hưởng án treo trong trường hợp người đó bị xử phạt hành chính;
- Biên bản kiểm điểm người được hưởng án treo vi phạm nghĩa vụ;
- Tài liệu khác có liên quan.
Bước 2: Tiếp nhận và xử lý hồ sơ.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được hồ sơ đề nghị, Chánh án Tòa án nhân dân cấp huyện, Chánh án Tòa án quân sự khu vực nơi người được hưởng án treo cư trú hoặc làm việc thành lập Hội đồng và tổ chức phiên họp để xét, quyết định buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo. Thành phần Hội đồng gồm 03 Thẩm phán; phiên họp có sự tham gia của Kiểm sát viên Viện kiểm sát cùng cấp.
Trường hợp hồ sơ phải bổ sung theo yêu cầu của Tòa án thì thời hạn mở phiên họp được tính từ ngày nhận được hồ sơ bổ sung.
Bước 3: Tiến hành xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo.
Gửi quyết định:
- Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày ra quyết định về việc buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo, Tòa án phải gửi quyết định cho cá nhân, cơ quan quy định tại khoản 2 Điều 84 của Luật thi hành án hình sự 2019. Đưa người bị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo đi chấp hành án phạt tù.
- Trong thời hạn 03 ngày làm việc kể từ ngày quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu phải làm thủ tục đưa người bị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo đi chấp hành án phạt tù.
- Trường hợp người bị Tòa án quyết định chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo bỏ trốn thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu làm thủ tục đề nghị cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền ra quyết định truy nã.
- Trường hợp Tòa án không chấp nhận đề nghị buộc chấp hành hình phạt tù của bản án đã cho hưởng án treo thì cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu lưu quyết định và các tài liệu có liên quan vào hồ sơ thi hành án treo và thông báo quyết định cho Ủy ban nhân dân cấp xã, đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục người được hưởng án treo để tiếp tục giám sát, giáo dục.
Trên đây là những thủ tục xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo. Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm tuân thủ thi hành đúng các trình tự, tuân thủ đúng thời hạn nhằm đảm bảo việc xử lý vi phạm được diễn ra một cách tốt nhất, bảo vệ quyền và lợi ích của các bên liên quan. Bên cạnh đó, qua việc nghiên cứu các thủ tục xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo cũng cho thấy được sư thống nhất trong phân chia quyền lực và kiểm soát lẫn nhau của các cơ quan Nhà nước.
3. Quy định về trách nhiệm giám sát, giáo dục của cơ quan, tổ chức và gia đình đối với người được hưởng án treo:
Trách nhiệm giám sát, giáo dục của cơ quan, tổ chức và gia đình đối với người được hưởng án treo theo Điều 94 Luật Thi hành án hình sự 2019. Cụ thể như sau:
- Cơ quan, tổ chức có liên quan có trách nhiệm phối hợp với Ủy ban nhân dân cấp xã, đơn vị quân đội trong việc giám sát, giáo dục người được hưởng án treo.
- Gia đình người được hưởng án treo có trách nhiệm:
+ Phối hợp trong việc giám sát, giáo dục;
+ Thông báo kết quả chấp hành án của người được hưởng án treo cho Ủy ban nhân dân cấp xã được giao giám sát, giáo dục khi có yêu cầu;
+ Phải có mặt tại cuộc họp kiểm điểm người được hưởng án treo theo yêu cầu của Ủy ban nhân dân cấp xã, đơn vị quân đội được giao giám sát, giáo dục.
Trên đây là bài viết của Luật Dương Gia về kiểm điểm và xử lý vi phạm đối với người được hưởng án treo. Để được tư vấn rõ hơn về vấn đề pháp lý này hoặc có bất cứ vấn đề pháp luật gì cần được tư vấn, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua Hotline: 1900.6568 để được tư vấn và hỗ trợ!
THAM KHẢO THÊM:
Tư vấn pháp luật qua Zalo
Liên hệ với Luật sư để được hỗ trợ:
Tư vấn pháp luật qua Zalo 
