Quy định về thời điểm và hồ sơ xét tha tù trước thời hạn có điều kiện

Theo quy định tại Bộ luật hình sự 2015, người đang chấp hành án phạt tù có thể được tha tù trước thời hạn nếu có đủ các điều kiện về tha tù trước thời hạn. Về thời điểm và hồ sơ, thủ tục tha tù trước thời hạn có điều kiện được quy định tại Bộ luật hình sự 2015 và Luật thi hành án hình sự 2019. Vậy quy định của pháp luật về thời điểm và hồ sơ xét tha tù trước thời hạn có điều kiện như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Dương Gia sẽ đi vào tìm hiểu để giúp người đọc hiểu rõ hơn về thời điểm và hồ sơ xét tha tù trước thời hạn có điều kiện.

1. Tha tù trước thời hạn có điều kiện là gì?

Tha tù trước thời hạn có điều kiện là một biện pháp được Tòa án áp dụng đối với người đang chấp hành  án phạt tù khi có đủ các điều kiện theo quy định của Bộ luật hình sự 2015, khi Tòa án xét thấy không cần buộc họ phải tiếp tục chấp hành án phạt tù tại cơ sở giam giữ.

Tha tù trước thời hạn có điều kiện cần có đầy đủ các điều kiện theo quy định tại Bộ luật hình sự 2015 về tha tù trước thời hạn có điều kiện và cần lập hồ sơ xét tha tù trước thời hạn có điều kiện.

2. Điều kiện tha tù trước thời hạn?                     

Tha tù trước thời hạn có điều kiện được quy định tại Điều 66 Bộ luật hình sự 2015

“1. Người đang chấp hành án phạt tù có thể được tha tù trước thời hạn khi có đủ các điều kiện sau đây:

a) Phạm tội lần đầu;

b) Có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt;

c) Đã được giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng trở lên;

d) Có nơi cư trú rõ ràng;

đ) Đã chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, án phí và các nghĩa vụ bồi thường dân sự;

e) Đã chấp hành được ít nhất là một phần hai mức thời hạn tù đối với hình phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 15 năm đối với tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn.

Trường hợp người phạm tội là thương binh, bệnh binh, thân nhân gia đình liệt sỹ, gia đình có công với cách mạng, người đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, thì thời gian đã chấp hành ít nhất là một phần ba hình phạt tù có thời hạn hoặc ít nhất 12 năm đối với tù chung thân đã được giảm xuống tù có thời hạn;

g) Không thuộc một trong các trường hợp phạm tội quy định tại khoản 2 Điều này.”

Nhằm đảm bảo tính nhân đạo và khuyến khích người bị kết án cải tạo tốt, sớm hòa nhập với cộng đồng, pháp luật quy định các điều kiện để được tha tù trước thời hạn, người bị kết án tù cần có đầy đủ các điều kiện tha tù. Người bị kết án tù tùy theo từng trường hợp mà có thể được tha tù trước thời hạn hoặc được giảm từ tù chung thân xuống tù có thời hạn. Theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người bị kết án. Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện phải thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách. Thời gian thử thách bằng thời gian còn lại của hình phạt tù. Do đó người bị kết án tù cần cải tạo tốt và có các điều kiện tha tù để được tha tù trước thời hạn.

– Tuy nhiên pháp luật quy định không áp dụng quy định của Điều này đối với người bị kết án thuộc một trong các trường hợp sau đây:

+ Người bị kết án về tội xâm phạm an ninh quốc gia; tội khủng bố; tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh hoặc người bị kết án từ 10 năm tù trở lên đối với tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm của con người; 07 năm tù trở lên đối với các tội cướp tài sản, bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản và sản xuất trái phép, mua bán trái phép, chiếm đoạt chất ma túy;

+ Người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 40 của Bộ luật hình sự 2015.

– Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính 02 lần trở lên trong thời gian thử thách, thì Tòa án có thể hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đó và buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành.

Nếu người đó thực hiện hành vi phạm tội mới trong thời gian thử thách thì Tòa án buộc người đó chấp hành hình phạt của bản án mới và tổng hợp với phần hình phạt tù chưa chấp hành của bản án trước theo quy định tại Điều 56 của Bộ luật hình sự 2015.

– Người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đã chấp hành được ít nhất là một phần hai thời gian thử thách và có nhiều tiến bộ thì theo đề nghị của cơ quan thi hành án hình sự có thẩm quyền, Tòa án có thể quyết định rút ngắn thời gian thử thách.

3. Thời điểm xét tha tù trước thời hạn có điều kiện?

Điều 57 Luật thi hành án hình sự 2019 quy định về thời điểm xét tha tù trước thời hạn có điều kiện:

“Việc xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện mỗi năm 03 đợt vào thời điểm kết thúc quý I, kết thúc quý II và kết thúc năm xếp loại.”

Như vậy, không phải tại thời điểm nào mà Tòa án cũng xét tha tù trước thời hạn có điều kiện, việc xét tha tù trước thời hạn có điều kiện được thực hiện mỗi năm 03 đợt vào thời điểm kết thúc quý I, kết thúc quý II và kết thúc năm xếp loại. Điều này nhằm đảm bảo cơ quan có thẩm quyền có thể tổng hợp lại tất cả các trường hợp được thực hiện mỗi năm 03 đợt vào thời điểm kết thúc quý I, kết thúc quý II và kết thúc năm xếp loại và xem xét cùng đợt, theo quý nhất định.

4. Hồ sơ xét tha tù trước thời hạn có điều kiện?

Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện được quy định tại Điều 58 Luật thi hành án hình sự 2019.

“2. Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện bao gồm:

a) Đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện của phạm nhân kèm theo cam kết không vi phạm pháp luật, các nghĩa vụ phải chấp hành khi được tha tù trước thời hạn;

b) Bản sao bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật; quyết định thi hành án;

c) Tài liệu thể hiện phạm nhân có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt là các quyết định hoặc bản sao quyết định xếp loại chấp hành án phạt tù;

d) Bản sao quyết định giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;

đ) Văn bản, tài liệu thể hiện việc chấp hành xong hình phạt bổ sung là hình phạt tiền, nghĩa vụ bồi thường thiệt hại, án phí;

e) Tài liệu để xác định thời gian thực tế đã chấp hành án phạt tù;

g) Trường hợp phạm nhân là người có công với cách mạng hoặc thân nhân của người có công với cách mạng, người từ đủ 70 tuổi trở lên, người khuyết tật nặng hoặc khuyết tật đặc biệt nặng, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, người đang chấp hành án phạt tù dưới 18 tuổi thì phải có tài liệu chứng minh;

h) Văn bản đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện của trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu.”

Hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện cần có đầy đủ các tài liệu yêu cầu theo luật, hồ sơ cơ bản bao gồm Đơn xin tha tù trước thời hạn có điều kiện của phạm nhân, bản sao bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật; quyết định thi hành án; tài liệu thể hiện phạm nhân có nhiều tiến bộ, có ý thức cải tạo tốt là các quyết định hoặc bản sao quyết định xếp loại chấp hành án phạt tù. Ngoài ra đối với các đối tượng khác như người bị kết án về tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng, hoặc người có công với cách mạng, thân nhân người có công với cách mạng thì còn cần kèm theo các giấy tờ chứng minh liên quan.

– Người đã được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù hoặc người được áp dụng biện pháp tư pháp bắt buộc chữa bệnh được bảo lưu kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù và được tính liên tục liền kề với thời gian sau khi trở lại tiếp tục chấp hành án. Trường hợp này, nếu được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù về cư trú, đơn vị quân đội được giao quản lý hoặc cơ sở y tế điều trị người đó xác nhận chấp hành nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật thì có thể được xem xét, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện.

– Trường hợp phạm nhân được trích xuất để phục vụ điều tra, truy tố, xét xử nhưng không thuộc đối tượng đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi phạm tội khác thì trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi nhận phạm nhân trích xuất có văn bản đề nghị trại giam, trại tạm giam, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện nơi đang quản lý hồ sơ phạm nhân xem xét, lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện, nếu họ có đủ điều kiện.

Như vậy, việc áp dụng quy định tha tù trước thời hạn có điều kiện nhằm giúp phạm nhân có cơ hội được sớm tái hòa nhập cộng đồng, sửa chữa lỗi lầm dưới sự giám sát của gia đình cũng như của cơ quan và xã hội. Trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu có trách nhiệm lập hồ sơ đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện và chuyển cho Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát quân sự cấp quân khu, Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án quân sự cấp quân khu nơi phạm nhân đang chấp hành án phạt tù.