Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp là hành vi lợi dụng sự non nớt, thiếu hiểu biết của người chưa thành niên để lôi kéo, ép buộc họ tham gia vào các hoạt động phạm pháp hoặc sa đọa. Đây là hành vi nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ gia tăng tội phạm trong xã hội, do đó được pháp luật quy định và xử lý nghiêm khắc tại Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015.
Mục lục bài viết
- 1 1. Khái quát về Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
- 2 2. Cấu thành Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
- 3 3. Khung hình phạt của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
- 4 4. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015:
- 5 5. Phân biệt với Tội mua dâm người dưới 18 tuổi:
- 6 6. Bản án điển hình của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
1. Khái quát về Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
1.1. Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp là gì?
Trong bối cảnh xã hội hiện nay, tình trạng lôi kéo và dụ dỗ các thanh thiếu niên tham gia vào các hành vi vi phạm pháp luật vẫn diễn biến vô cùng phức tạp. Một bộ phận giới trẻ thiếu sự quản lý và giáo dục của gia đình, dễ bị tác động bởi các đối tượng xấu dẫn đến việc tham gia vào các hành vi như: trộm cắp, cướp giật, sử dụng ma túy… hoặc tụ tập gây rối trật tự công cộng.
Ngoài ra, môi trường mạng xã hội và internet cũng tạo điều kiện cho hành vi rủ rê, lôi kéo trẻ vị thành niên phạm pháp ngày càng tinh vi và khó kiểm soát hơn. Không ít trường hợp các em bị lợi dụng làm “bình phong” cho hành vi phạm tội của người lớn hoặc bị bao che dung túng sau khi vi phạm. Thực trạng này gây bức xúc trong dư luận, đặt ra yêu cầu phải có biện pháp xử lý nghiêm khắc hơn.
Có thể đưa ra khái niệm về Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp như sau:
“Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp là hành vi của người đủ 18 tuổi trở lên dùng lời nói, hành động, thủ đoạn rủ rê, lôi kéo, mua chuộc, kích động hoặc đe dọa, uy hiếp, dùng vũ lực để buộc người dưới 18 tuổi phạm tội hoặc sống sa đọa; hoặc chứa chấp, bao che cho họ khi thực hiện hành vi phạm pháp. Đây là loại tội phạm xâm hại đến sự phát triển lành mạnh về nhân cách, đạo đức, lối sống của người chưa thành niên; đồng thời làm phát sinh nguồn tội phạm mới trong xã hội.”
1.2. Ý nghĩa của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp trong pháp luật hình sự:
Việc hình sự hóa hành vi dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp có ý nghĩa rất quan trọng:
- Thứ nhất, bảo vệ sự phát triển toàn diện của trẻ vị thành niên và ngăn ngừa các tác động tiêu cực từ môi trường xung quanh.
- Thứ hai, răn đe và phòng ngừa tội phạm. Ngăn chặn tình trạng người lớn lợi dụng sự non nớt và thiếu hiểu biết của người dưới 18 tuổi để thực hiện hành vi phạm tội.
- Thứ ba, giữ gìn trật tự an toàn xã hội và giảm nguy cơ hình thành các băng nhóm tội phạm trẻ tuổi.
- Thứ tư, khẳng định tính nhân văn và nghiêm minh của pháp luật, thể hiện trách nhiệm của Nhà nước trong việc bảo vệ thế hệ trẻ.
1.3. Cơ sở pháp lý của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp hiện nay đang được quy định tại Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:
“1. Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà thực hiện một trong các hành vi sau đây, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm:
a) Rủ rê, lôi kéo, mua chuộc, kích động hoặc xúi giục người dưới 18 tuổi phạm tội hoặc sống sa đọa;
b) Đe dọa, uy hiếp, dùng vũ lực hoặc có hành vi khác ép buộc người dưới 18 tuổi phạm tội hoặc sống sa đọa;
c) Chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
a) Có tổ chức;
b) Đối với 02 người trở lên;
c) Đối với người dưới 13 tuổi;
d) Chứa chấp, rủ rê, lôi kéo, mua chuộc, kích động, xúi giục, đe dọa, uy hiếp, dùng vũ lực hoặc có hành vi khác ép buộc người dưới 18 tuổi thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng;
đ) Tái phạm nguy hiểm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.”
2. Cấu thành Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
2.1. Khách thể:
Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp xâm phạm trực tiếp: Đối với người chưa thành niên, xâm phạm đến chính sách của Nhà nước về việc bảo vệ sự phát triển lành mạnh của thế hệ trẻ.
2.2. Mặt khách quan:
Mặt khách quan của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp bao gồm những hành vi:
- Hành vi dụ dỗ người chưa thành niên hoạt động phạm tội, sống sa đọa;
- Hành vi ép buộc người thành niên hoạt động phạm tội, sống sa đọa;
- Hành vi chứa chấp người chưa thành niên hoạt động phạm tội, sống sa đọa.
Trong đó:
- Dụ dỗ người người dưới 18 tuổi phạm pháp: Là hành vi rủ rê, xúi giục, lôi kéo, thúc đẩy bằng các hình thức khác nhau (như cho ăn, uống, hút thuốc phiện, cho vay, bán chịu, kích thích sự ham muốn vật chất…để buộc họ phải tìm cách trả nợ bằng việc trộm cắp, gây rối…) để từng bước đưa người chưa thành niên tham gia vào hoạt động phạm tội, sống sa đọa.
- Ép buộc người người dưới 18 tuổi phạm pháp: Là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc bằng các hình thức khác (như dọa nói với bố mẹ, tố cáo chính quyền về sai phạm nào đó của họ…) để buộc người chưa thành niên phải hoạt động phạm tội, sống sa đọa.
- Chứa chấp người người dưới 18 tuổi phạm pháp: Là hành vi cung cấp cho người chưa thành niên nơi ăn, chỗ ở với ý thức tạo điều kiện cho họ thực hiện tội phạm. Người chứa chấp đã biết rõ người chưa thành niên mà mình chứa chấp là người phạm pháp. Hành vi chứa chấp đó có thể được thực hiện độc lập nhưng cũng có thể được thực hiện đồng thời với hành vi dụ dỗ, ép buộc người chưa thành niên hoạt động phạm tội.
Lưu ý khi xem xét mặg khách quan của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
- Người chưa thành niên là người chưa đủ 18 tuổi.
- Nếu người chưa đủ 18 tuổi thực hiện hành vi phạm pháp mà hành vi đó đã cấu thành tội phạm thì người dụ dỗ, ép buộc là người đồng phạm với người chưa đủ 18 tuổi về tội phạm mà người chưa đủ 18 tuổi đã thực hiện chứ không thuộc trường hợp phạm tội dụ dỗ, ép buộc người chưa 18 tuổi phạm tội.
- Nếu không hứa hẹn trước và biết rõ người đó đã phạm tội và tội phạm đó theo quy định của Bộ luật Hình sự thì người có hành vi chứa chấp phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự hình sự về Tội che giấu tội phạm; không thuộc trường hợp quy định tại Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015.
- Đối với Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp hậu quả không phải là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm. Trong trường hợp nếu gây hậu quả nghiêm trọng, rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng thì người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 2 ĐIều 325 Bộ luật Hình sự 2015.
2.3. Chủ thể:
Chủ thể của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp là người đủ 16 tuổi trở. Đồng thời, các chủ thể này không bị mất năng lực hành vi dân sự, có đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi đáp ứng theo đòi hỏi của xã hội.
2.4. Mặt chủ quan:
Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp.
Tức người phạm tội nhận thức rõ hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội, thấy trước hậu quả của hành vi đó và mong muốn hậu quả xảy ra.
3. Khung hình phạt của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp theo Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015 quy định những khung hình phạt như sau:
- Khung 1: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
- Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.
- Hình phạt bổ sung: Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng.
4. Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng theo Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015:
Các tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp được quy định tại khoản 2 Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt là phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:
- Phạm tội có tổ chức: Tội dụ dỗ, ép buộc người chưa thành niên phạm pháp có tổ chức là trường hợp có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm. Những người thực hiện tội phạm bao gồm người tổ chức, người thực hành, người xúi giục, người giúp sức. Người thực hành là người trực tiếp thực hiện tội phạm. Người tổ chức là người chủ mưu, cầm đầu, chỉ huy việc thực hiện tội phạm. Người xúi giục là người kích động, dụ dỗ, thúc đẩy người khác thực hiện tội phạm. Người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm (Điều 17 Bộ luật Hình sự 2015).
- Dụ dỗ, ép buộc, chứa chấp, lôi kéo từ 2 người trở lên: Người phạm tội đã dụ dỗ, ép buộc, chứa chấp, lôi kéo từ 02 người chưa chưa đủ 18 tuổi phạm pháp, quy định này đã có sự thay đổi so với quy định tại Điều 252 của Bộ luật Hình sự năm 1999 quy định “dụ dỗ, ép buộc, chứa chấp, lôi kéo nhiều người”. Có thể thấy tại Bộ luật Hình sự năm 2015 đã quy định rõ ràng, chi tiết hơn so với Bộ luật Hình sự cũ.
- Đối với trẻ em dưới 13 tuổi: Người chưa đủ 18 tuổi bị dụ dỗ, ép buộc phạm pháp được chia làm độ tuổi: từ đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi và dưới 13 tuổi. Nếu người chưa thành niên bị dụ dỗ, ép buộc phạm pháp chưa đủ 13 tuổi thì thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 2 của điều luật; việc pháp luật quy định như vậy vì người dưới 13 tuổi là những người chưa thực sự có nhiều hiểu biết về xã hội cũng như pháp luật, đồng thời nếu bị dụ dỗ, ép buộc thực hiện hành vi phạm pháp thì dẫn đến nhiều hệ lụy cho chính người dưới 13 tuổi. Trong trường hợp nếu có hai người trở lên bị dỗ, ép buộc phạm pháp đều chưa đủ 13 tuổi thì thuộc trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 của điều luật; nếu có một người dưới 13 tuổi và một người đủ 13 tuổi đến dưới 18 tuổi thì chỉ thuộc trường hợp quy định tại điểm c khoản 2 của điều luật.
- Chứa chấp, rủ rê, lôi kéo, mua chuộc, kích động, xúi giục, đe dọa, uy hiếp, dùng vũ lực hoặc có hành vi khác ép buộc người dưới 18 tuổi thực hiện tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng: Trong trường hợp này, cần xác định tội phạm mà người chưa đủ 18 tuổi thực hiện là tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng. Tội phạm rất nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội rất lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 07 năm tù đến 15 năm tù. Tội phạm đặc biệt nghiêm trọng là tội phạm có tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội đặc biệt lớn mà mức cao nhất của khung hình phạt do Bộ luật này quy định đối với tội ấy là từ trên 15 năm tù đến 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình. (Điều 9 Bộ luật Hình sự năm 2015).
- Tái phạm nguy hiểm: Là trường hợp mà đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý hoặc đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.
5. Phân biệt với Tội mua dâm người dưới 18 tuổi:
| Tiêu chí | Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp (Điều 325 Bộ luật Hình sự 2015) | Tội mua dâm người dưới 18 tuổi (Điều 329 Bộ luật Hình sự 2015) |
|---|---|---|
| Khách thể bị xâm phạm | Trật tự xã hội, đạo đức, sự phát triển lành mạnh của người chưa thành niên. | Sức khỏe, nhân phẩm, đạo đức của người dưới 18 tuổi; trật tự xã hội. |
| Chủ thể | Người đủ 18 tuổi trở lên. | Người đủ 18 tuổi trở lên. |
| Hành vi phạm tội | Bao gồm những hành vi sau:
| Thực hiện hành vi mua dâm với người dưới 18 tuổi (trừ trường hợp đã cấu thành tội hiếp dâm người dưới 16 tuổi Điều 142 Bộ luật Hình sự 2015). |
| Hậu quả pháp lý | Làm gia tăng nguy cơ người dưới 18 tuổi phạm pháp hoặc sa đọa, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của trẻ vị thành niên. | Trực tiếp xâm hại thân thể, sức khỏe, nhân phẩm người dưới 18 tuổi. |
| Khung hình phạt | Khung 1: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. | Khung 1: Phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm. Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 15 năm. |
| Hình phạt bổ sung | Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng. | Người phạm tội còn bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng. |
| Mức độ nguy hiểm cho xã hội | Nguy hiểm ở việc lôi kéo, ép buộc trẻ vị thành niên phạm pháp, làm băng hoại đạo đức và tạo ra nguồn phát sinh tội phạm mới | Nguy hiểm ở việc xâm hại trực tiếp thân thể, nhân phẩm trẻ vị thành niên, dễ để lại hậu quả nghiêm trọng về thể chất và tinh thần |
6. Bản án điển hình của Tội dụ dỗ, ép buộc hoặc chứa chấp người dưới 18 tuổi phạm pháp:
- Tên bản án:
Bản án về tội dụ dỗ người dưới 18 tuổi phạm pháp số 30/2021/HS-ST ngày 23/09/2021 của Tòa án nhân dân huyện H, tỉnh Cao Bằng.
- Nội dung vụ án:
Hoàng Văn H (sinh năm 2002) và Vương Thái S (sinh ngày 19/05/2010) là người cùng xóm, cả hai đều thích chơi trò chơi chơi điện tử (game) “Garena free fire cường hóa” trên điện thoại, S thường xuyên đến nhà H chơi và được H cho mượn điện thoại chơi game. H còn cho S mượn một điện thoại iphone để S chơi game nhưng sau đó S bị mẹ thu điện thoại nên S vẫn thường sang nhà H chơi game trên điện thoại của H.
Được khoảng một thời gian, khoảng đầu tháng 04/2021 H nhiều lần xúi giục S “xem lấy tiền của bố mẹ về đưa anh để anh nạp thẻ game, không được nói với ai”, mỗi lần nghe H nói vậy S trả lời “Từ từ khi nào lấy được sẽ mang xuống cho”. Ban đầu nghe lời xúi giục của H, S thử trộm tiền của bố mẹ nhưng do tiền gia đình cất trong két sắt nên S không lấy được, trước đó S cũng nhiều lần đến nhà Hoàng Văn T (sinh năm 1996) là hàng xóm chơi nên S biết T có nhiều tiền để trong tủ quần áo, không khóa cửa, sau nhiều lần nghe lời xúi giục của H, S đã lấy tiền ở trong tủ của T 04 lần, cụ thể:
+ Lần 1: S lấy được khoảng 200.000đ (Hai trăm nghìn đồng);
+ Lần 2: S lấy khoảng 500.000đ (Năm trăm nghìn đồng);
+ Lần 3: S lấy khoảng hơn 10.000.000đ (Mười triệu đồng);
+ Lần 4: S lấy khoảng 20.000.000đ (Hai mươi triệu đồng).
Sau mỗi lần lấy được tiền S đều đưa hết cho H và mỗi lần nhận tiền từ S, H đều nói “nếu có thì mang xuống tiếp”, H biết rõ số tiền do S trộm cắp có được nhưng vẫn lấy để nạp thẻ game vào tài khoản để chơi game cho cả H và S hết khoảng 17.000.000đ (Mười bảy triệu), ngoài ra H sử dụng số tiền còn lại để mua điện thoại cho S, mua quần áo, sửa xe máy, chi tiêu ăn uống, mua đồ dùng cá nhân.
Tại cơ quan điều tra, truy tố và tại phiên tòa, bị cáo Hoàng Văn H khai nhận được thực hiện các hành vi như trên. Tuy nhiên, H không nhớ chính xác đã nhận từ S bao nhiêu tiền. Quá trình điều tra Cơ quan điều tra xác minh đúng sự việc như trên và thu giữ số tiền còn lại S trộm được chưa kịp sử dụng là 11.000.000đ (Mười một triệu đồng) từ bị cáo H.
- Quyết định của Tòa án:
+ Tuyên bố bị cáo Hoàng Văn H phạm tội “Dụ dỗ người dưới 18 tuổi phạm pháp”.
+ Xử phạt bị cáo Hoàng Văn H 03 (Ba) năm tù. Thời hạn chấp hành hình phạt tính từ ngày 29/04/2021. Không áp dụng hình phạt bổ sung đối với bị cáo.
+ Về bồi thường trách nhiệm dân sự: Không ai có yêu cầu bồi thường, Hội đồng xét xử không xem xét.
THAM KHẢO THÊM:
