Hợp đồng lao động đối với người giúp việc? Chế độ lương, thưởng đối với người lao động là giúp việc? Thời gian làm việc và nghỉ ngơi của người giúp việc gia đình? Chế độ bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội, vệ sinh an toàn lao động cho giúp việc? Trợ cấp thôi việc? An toàn, vệ sinh lao động?
Người giúp việc gia đình được hiểu là người lao động làm thường xuyên các công việc trong gia đình của một hoặc nhiều hộ gia đình. Họ sẽ làm nội trợ, quản gia, chăm sóc trẻ em, chăm sóc người bệnh, chăm sóc người già, lái xe, làm vườn và các công việc khác cho hộ gia đình nhưng không liên quan đến hoạt động thương mại. Vậy pháp luật quy định như thế nào, đặc biệt là vấn đề tiền lương, chế độ nghỉ ngơi, nghỉ phép năm của người giúp việc gia đình?
Dịch vụ Luật sư
Mục lục bài viết
1. Hợp đồng lao động đối với người giúp việc:
Chủ nhà cần ký hợp đồng lao động bằng văn bản khi nhận người giúp việc. Mỗi bên giữ một bản.
Chủ nhà phải cung cấp thông tin trung thực cho người giúp việc về công việc, địa điểm, thời gian, hình thức trả lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, quy định về bảo vệ bí mật kinh doanh, bảo vệ bí mật công nghệ và vấn đề khác liên quan trực tiếp đến việc giao kết hợp đồng lao động mà người giúp việc yêu cầu.
Việc ký hợp đồng lao động giữa chủ nhà và người giúp việc trước đó cũng được quy định tại Bộ luật Lao động 2012 và Nghị định 27/2014/NĐ-CPquy định chi tiết thi hành một số điều của bộ luật lao động về lao động là người giúp việc gia đình. Song từ ngày 01/01/2021, khi Bộ luật Lao động năm 2019 có hiệu lực, loại hợp đồng lao động “theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng”, bị loại bỏ.
Do đó, chủ nhà và người giúp việc chỉ có thể lựa chọn ký kết hai loại hợp đồng sau:
1.
2.
“a) Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn, hai bên phải ký kết hợp đồng lao động mới; trong thời gian chưa ký kết hợp đồng lao động mới thì quyền, nghĩa vụ và lợi ích của hai bên được thực hiện theo hợp đồng đã giao kết;
b) Nếu hết thời hạn 30 ngày kể từ ngày hợp đồng lao động hết hạn mà hai bên không ký kết hợp đồng lao động mới thì hợp đồng đã giao kết theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều này trở thành hợp đồng lao động không xác định thời hạn;
c) Trường hợp hai bên ký kết hợp đồng lao động mới là hợp đồng lao động xác định thời hạn thì cũng chỉ được ký thêm 01 lần, sau đó nếu người lao động vẫn tiếp tục làm việc thì phải ký kết hợp đồng lao động không xác định thời hạn, trừ hợp đồng lao động đối với người được thuê làm giám đốc trong doanh nghiệp có vốn nhà nước và trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 149, khoản 2 Điều 151 và khoản 4 Điều 177 của Bộ luật lao động năm 2019.”
Khi thực hiện ký hợp đồng lao động thì nội dung của hợp đồng lao động phải bao gồm các điều khoản sau:
“a) Tên, địa chỉ của người sử dụng lao động và họ tên, chức danh của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người sử dụng lao động;
b) Họ tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, nơi cư trú, số thẻ Căn cước công dân, Chứng minh nhân dân hoặc hộ chiếu của người giao kết hợp đồng lao động bên phía người lao động;
c) Công việc và địa điểm làm việc;
d) Thời hạn của hợp đồng lao động;
đ) Mức lương theo công việc hoặc chức danh, hình thức trả lương, thời hạn trả lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác;
e) Chế độ nâng bậc, nâng lương;
g) Thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi;
h) Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động;
i) Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp;
k) Đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề.”
2. Chế độ lương, thưởng đối với người lao động là giúp việc:
Chủ nhà và người giúp việc thỏa thuận về tiền lương, thưởng. Tiền lương gồm lương theo công việc, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác nếu có.
Mức lương theo công việc, gồm cả chi phí tiền ăn, ở của người giúp việc tại gia đình chủ (nếu có) không được thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ công bố.
Mức chi phí ăn, ở hằng tháng của người giúp việc (nếu có), do đôi bên thoả thuận song tối đa không quá 50% mức lương theo công việc ghi trong hợp đồng.
Theo Điều 16 Nghị định 28/2020/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, nếu chủ nhà trả lương không đúng hạn; không trả hoặc trả không đủ tiền lương cho người giúp việc theo như thỏa thuận sẽ bị phạt tiền từ 5.000.000 đến 10.000.000 đồng.
Chủ nhà trả lương cho người giúp việc thấp hơn mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định, cũng sẽ bị phạt từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
3. Thời gian làm việc và nghỉ ngơi của người giúp việc gia đình:
Chủ nhà phải cho người giúp việc nghỉ ít nhất ít nhất 4 ngày/tháng và ít nhất 8 giờ/ngày. Cụ thể
– Vào ngày làm việc bình thường, chủ nhà phải cho người lao động được nghỉ ít nhất 8 giờ, trong đó có 6 giờ liên tục.
– Hằng tuần, người giúp việc được nghỉ ít nhất 24 giờ liên tục. Nếu chủ nhà không thể bố trí nghỉ hằng tuần, phải bảo đảm cho người giúp việc được nghỉ bình quân ít nhất 4 ngày/tháng.
Chủ nhà không đảm bảo thời giờ nghỉ ngơi như trên sẽ bị phạt đến 25 triệu đồng theo điều 17 Nghị định 28/2020/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Cụ thể:
– Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng nếu không bảo đảm cho người giúp việc gia đình nghỉ trong giờ làm việc.
– Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng nếu có vi phạm về nghỉ hằng tuần hoặc nghỉ hằng năm hoặc nghỉ lễ, tết.
– Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng khi thời gian làm việc bình thường quá số giờ làm việc theo quy định của pháp luật.
4. Chế độ bảo hiểm y tế và bảo hiểm xã hội cho giúp việc:
Chủ nhà phải trả cùng lúc với kỳ trả lương cho người giúp việc một khoản tiền bằng mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động theo quy định để người giúp việc chủ động tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.
Người giúp việc đồng thời ký kết nhiều hợp đồng thì trách nhiệm trả tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế của chủ nhà được thực hiện theo từng hợp đồng lao động.
Chủ nhà không thực hiện nghĩa vụ này sẽ bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng và bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc trả đủ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người giúp việc gia đình theo Điều 29 Nghị định 28/2020/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
5. Trợ cấp thôi việc:
Khi hợp đồng lao động chấm dứt và đơn phương chấm dứt theo Nghị định 145/2020/NĐ-CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của bộ luật lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động, chủ nhà có trách nhiệm trả trợ cấp thôi việc cho người giúp việc đã làm việc thường xuyên cho mình từ đủ 12 tháng trở lên. Mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương. Hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản tiền có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên.
Chủ nhà không thực hiện nghĩa vụ này bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng, theo điều 11, Nghị định 28/2020/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
Chủ nhà không trả tiền tàu xe đi đường khi người giúp việc gia đình thôi việc về nơi cư trú sẽ bị phạt cảnh cáo (trừ người giúp việc chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn)
6. An toàn, vệ sinh lao động:
Chủ nhà phải hướng dẫn cách sử dụng máy, thiết bị, đồ dùng, các biện pháp phòng, chống cháy, nổ trong gia đình có liên quan đến công việc của người giúp việc; trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân cho người giúp việc trong quá trình làm việc.
Khi người giúp việc bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, chủ nhà phải thực hiện các trách nhiệm với người lao động về sơ, cấp cứu, thanh toán chi phí y tế và chế độ trợ cấp, bồi thường.
Chủ nhà không thực hiện những nghĩa vụ nêu trên, có thể bị phạt từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng, theo quy định tại điều 22, Nghị định 28/2020/NĐ-CP Quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động việt nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
