Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm

1. Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm là gì?

Điều 34 Công ước của Liên Hợp Quốc về Quyền trẻ em năm 1989 (Việt Nam phê chuẩn Công ước ngày 20/2/1990) có quy định: Các Quốc gia thành viên cam kết bảo vệ trẻ em trước mọi hình thức bóc lột và lạm dụng tình dục. Vì mục đích này, các Quốc gia thành viên phải đặc biệt thực hiện mọi biện pháp thích hợp ở cấp quốc gia, song phương và đa phương để ngăn ngừa;

• Việc xúi giục hay ép buộc trẻ em tham gia bất kỳ hoạt động tình dục trái pháp luật nào;
• Việc sử dụng có tính chất bóc lột trẻ em trong hoạt động mại dâm hay các hoạt động tình dục trái pháp luật khác;
• Việc sử dụng có tính chất bóc lột trẻ em trong các cuộc biểu diễn hay trong các tài liệu khiêu dâm.

Do đó, phòng chống tội phạm tình dục mà nạn nhân mà mục tiêu hàng đầu trong hoạt động phòng chống tội phạm. Bộ luật Hình sự Việt Nam năm 2015 cũng đã quy định rất cụ thể về các tội phạm về tình dục trẻ em, trong đó có Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

Có thể nói, Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm là tội phạm được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự thực hiện với lỗi cố ý xâm phạm đến quan hệ xã hội do pháp luật hình sự bảo vệ, người này lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm.

Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm hiện nay đang được quy định tại:

• Điều 147 Bộ luật Hình sự năm 2015;
• Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định tại các Điều 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147 của Bộ luật Hình sự, hướng dẫn giải quyết các vướng mắc trong thực tiễn xét xử và việc tổ chức xét xử vụ án xâm hại tình dục người dưới 18 tuổi.

Có thể đưa ra khái niệm về Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm như sau:

“Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do nguời từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự thực hiện một cách cố ý bằng cách thức lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc nguời duới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức.”

2. Cấu thành tội phạm của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

2.1. Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm theo Bộ luật Hình sự 2015:

Tại Điều 147 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm như sau:

“1. Người nào đủ 18 tuổi trở lên mà lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm:

a) Phạm tội có tổ chức;

b) Phạm tội 02 lần trở lên;

c) Đối với 02 người trở lên;

d) Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;

đ) Có mục đích thương mại;

e) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%

g) Tái phạm nguy hiểm.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 12 năm:

a) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

b) Làm nạn nhân tự sát.

4. Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

2.2. Khách thể của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

Khách thể của tội phạm này là danh dự, nhân phẩm của con người, sự phát triển bình thường về tâm, sinh lý và thể chất của người dưới 16 tuổi. Việc sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm tuy không trực tiếp xâm phạm đến quyền tự do tình dục nhưng có khách thể tương tự như các tội về xâm hại tình dục khác.

Đối tượng tác động của tội phạm này bắt buộc là người dưới 16 tuổi và không phân biệt là nam hay nữ.

Căn cứ Điều 1 Luật trẻ em năm 2016 thì trẻ em là người dưới 16 tuổi. Theo đó, người dưới 16 tuổi được xem là chưa thành niên, thuộc nhóm đối tượng rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương, cần có sự chăm sóc, giáo dục và bảo vệ an toàn từ gia đình và xã hội.

Do đó, nếu nạn nhân từ đủ 16 tuổi trở lên thì sẽ không cấu thành Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

2.3. Mặt khách quan của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

Căn cứ vào khoản 1 Điều 147 Bộ luật Hình sự năm 2015, có 02 nhóm hành vi khách quan của tội phạm này như sau:

Thứ nhất: Hành vi lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm. Việc “lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc” thực chất là những thủ đoạn mà người phạm tội sử dụng để buộc người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm. Theo đó:

• Lôi kéo là việc sử dụng hành động, cử chỉ hoặc lời nói làm cho người khác nghe theo hoặc tin tưởng mà tự nguyện làm theo một việc gì đó;
• Dụ dỗ là việc dùng lời nói hoặc lời hứa hẹn về những quyền lợi mà nạn nhân sẽ được nhận để người đó nghe và làm theo;
• Ép buộc là việc dùng hành động, lời nói, thái độ hung hãn… để buộc người khác phải làm theo một việc trái với ý muốn chủ quan của họ. Thông thường, ép buộc là hành vi gây ảnh hưởng nhiều nhất và cũng để lại tác động nặng nề nhất cho nạn nhân.

Đồng thời theo khoản 4 Điều 3 Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP quy định: Trình diễn khiêu dâm quy định tại khoản 1 Điều 147 của Bộ luật Hình sự là hành vi dùng cử chỉ, hành động, lời nói, chữ viết, ký hiệu, hình ảnh, âm thanh nhằm kích thích tình dục người dưới 16 tuổi; phô bày bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm, khỏa thân, thoát y hoặc thực hiện các động tác mô phỏng hoạt động tình dục (bao gồm giao cấu, thủ dâm và các hành vi tình dục khác) dưới mọi hình thức.

Người phạm tội thường sử dụng các thủ đoạn nêu trên để nạn nhân thực hiện các động tác mang tính khiêu dâm như trong hướng dẫn của Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP; hoặc thực hiện các hành vi lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc nhằm làm cho người dưới 16 tuổi phải tham gia vào các buổi trình diễn khiêu dâm.

Thực tế, các buổi trình diễn khiêu dâm có thể là múa khỏa thân, biểu diễn thời trang phản cảm… thậm chí là hình thức bày đồ ăn trên người mẫu khỏa thân… Bên cạnh đó cũng cần tách bạch rõ giữa hành vi khiêu dâm và hành vi quan hệ tình dục khác (như giao cấu). Bởi lẽ:

• Mục đích của hành vi khiêu dâm là biểu diễn, trình diễn công khai trước nhiều người, thực hiện những hành động phản cảm nhằm kích thích sự ham muốn tình dục cho người xem. Hay nói cách khác thì đây là sự phô diễn cơ thể của người dưới 16 tuổi theo ý chí chủ quan của người phạm tội nhằm khêu gợi, kích thích sự ham muốn tình dục từ người xem;
• Hành vi này không nhằm giao cấu hoặc thỏa mãn tình dục trực tiếp.

Thứ hai: Hành vi “lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm”.

Khoản 5 Điều 3 Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP hướng dẫn: Trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm quy định tại khoản 1 Điều 147 của Bộ luật Hình sự là trường hợp người dưới 16 tuổi trực tiếp chứng kiến người khác trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức.

Đồng thời, khoản 6 Điều 3 Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP cũng làm rõ những hình thức biểu hiện của trình diễn khiêu dâm và trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm, bao gồm:

• Trực tiếp trình diễn khiêu dâm trước mặt người dưới 16 tuổi hoặc dụ dỗ người dưới 16 tuổi trực tiếp trình diễn khiêu dâm;
• Chiếu trực tiếp cảnh trình diễn khiêu dâm có sự tham gia của người dưới 16 tuổi;
• Dụ dỗ, lôi kéo, ép buộc người dưới 16 tuổi tự chụp, quay lại cảnh trình diễn khiêu dâm của mình sau đó phát tán;
• Dụ dỗ, lôi kéo, ép buộc người dưới 16 tuổi khỏa thân và truyền tải trực tiếp âm thanh, hình ảnh qua internet (livestream);
• Trình chiếu các ấn phẩm đồi trụy có sử dụng người dưới 16 tuổi hoặc hình ảnh mô phỏng người dưới 16 tuổi (hoạt hình, nhân vật được tạo ra bằng công nghệ số);
• Mô tả bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của con người, trừ trường hợp hướng dẫn tại Khoản 2 Điều 5 của Nghị quyết này;
• Các hình thức biểu hiện khác của trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm.”

Cần lưu ý: Đối với hình thức “mô tả bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của con người” không phải trong mọi trường hợp đều phải chịu trách nhiệm hình sự.

Theo khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP thì người làm công tác giáo dục, khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế mô tả bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của con người thì không bị xử lý hình sự bởi vì mục đích trong các trường hợp này là vì giáo dục, khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế theo quy định của pháp luật.

2.4. Chủ thể của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

Chủ thể của tội sử dụng người dưới 16 tuổi nhằm mục đích khiêu dâm là:

• Người có năng lực trách nhiệm hình sự;
• Và đủ 18 tuổi trở lên (chủ thể đặc biệt).

2.5. Mặt chủ quan của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

Lỗi của người thực hiện hành vi phạm Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm là lỗi cố ý.

Người phạm tội nhận thức được hành vi ép buộc, dụ dỗ, lôi kéo người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm xâm hại đến danh dự, nhân phẩm, sự phát triển bình thường về tâm, sinh lý, thể chất của người dưới 16 tuổi, tức là nhận thức rõ hành vi của mình gây nguy hiểm cho xã hội, có đủ điều kiện để lựa chọn một hành vi khác phù hợp nhưng vẫn thực hiện tội phạm.

3. Hình phạt của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

Điều 147 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định các khung hình phạt như sau:

Khung 1 (khung cơ bản): Phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

Khung 2: Phạt tù từ 03 năm đến 07 năm, với các tình tiết định khung:

• Phạm tội có tổ chức;
• Phạm tội 02 lần trở lên;
• Đối với 02 người trở lên;
• Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục, chữa bệnh;
• Có mục đích thương mại: là nhằm mục đích vì lợi nhuận;
• Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45 %;
• Tái phạm nguy hiểm.

Khung 3: Phạt tù từ 07 năm đến 12 năm, với các tình tiết định khung:

• Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên;
• Làm nạn nhân tự sát.

Hình phạt bổ sung: Cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

4. Các tình tiết tăng nặng của Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm:

4.1. Tình tiết định khung tăng nặng theo khoản 2 Điều 147 Bộ luật Hình sự 2015:

• Phạm tội có tổ chức:

Trường hợp đồng phạm có sự câu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm. Đây là hình thức đồng phạm có sự cấu kết chặt chẽ giữa những người cùng thực hiện tội phạm, có sự phân công nhiệm vụ rõ ràng trong việc sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm.

• Phạm tội 02 lần trở lên:

Là trường hợp người phạm tội đã thực hiện hành vi phạm tội từ 02 lần trở lên nhưng chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.

• Đối với 02 người trở lên:

Là người phạm tội ở cùng một thời điểm phạm tội đã có hành vi lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm đối với từ 02 người dưới 16 tuổi trở lên.

• Đối với người mà người phạm tội có trách nhiệm chăm sóc, giáo dục và chữa bệnh:

Đây là những chủ thể đặc biệt. Đối với trường hợp này cần xác định mối quan hệ giữa người phạm tội và người dưới 16 tuổi bị lôi kéo, dụ dỗ, ép buộc người dưới 16 tuổi trình diễn khiêu dâm hoặc trực tiếp chứng kiến việc trình diễn khiêu dâm nghĩa vụ đối với bị hại phát sinh từ quan hệ huyết thống như bố mẹ đối với con cái, quan hệ giáo dục như thầy cô đối với học sinh…

Lưu ý, khoản 2 Điều 5 Nghị quyết số 06/2019/NQ- HĐTP về trường hợp loại trừ xử lý hình sự như sau: Không xử lý hình sự theo quy định tại Điều 147 của Bộ luật Hình sự đối với trường hợp người làm công tác giáo dục, khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế mô tả bộ phận sinh dục, bộ phận nhạy cảm của con người vì mục đích giáo dục, khám, chữa bệnh, chăm sóc y tế. Vì thế đối với các trường hợp như trên sẽ không xử lý hình sự.

• Có mục đích thương mại:

Là nhằm mục đích vì lợi nhuận. Có mục đích thương mại được hiểu là một người đủ 18 tuổi trở lên thực hiện hành vi sử dụng người dưới 16 tuổi vào trình diễn khiêu dâm dưới mọi hình thức nhằm thu lợi nhuận (như tiền, lợi ích vật chất hoặc các hình thức thanh toán khác) từ hoạt động khiêu dâm của người dưới 16 tuổi sẽ bị áp dụng tình tiết tăng nặng.

• Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%.

• Tái phạm nguy hiểm: Những trường hợp sau đây được coi là tái phạm nguy hiểm:

  • Đã bị kết án về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng do cố ý; 
  • Đã tái phạm, chưa được xóa án tích mà lại thực hiện hành vi phạm tội do cố ý.

4.2. Tình tiết định khung tăng nặng theo khoản 3 Điều 147 Bộ luật Hình sự 2015:

• Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân 46% trở lên:

Gây rối loạn tâm thần là việc tạo ra tình trạng lộn xộn về tâm trí và tinh thần; gây rối loại hành vi là việc tạo ra tình trạng lộn xộn về cách cư xử biểu hiện ra bên ngoài của nạn nhân hoặc kết quả giám định tổn thương từ 46% trở lên.

• Làm nạn nhân tự sát:

Là hậu quả đặc biệt nghiêm trọng của hành vi phạm tội khi người bị hại do tác động từ hành vi trái pháp luật của người phạm tội mà mất niềm tin, tuyệt vọng, không còn khả năng chống chịu, từ đó dẫn đến việc tự tước đoạt tính mạng của mình.

Tuy nhiên cần chứng minh rõ ràng rằng chính hành vi của bị cáo là nguyên nhân trực tiếp hoặc chủ yếu khiến nạn nhân tự sát. Nếu nạn nhân có sẵn bệnh lý, trầm cảm… nhưng hành vi phạm tội là tác nhân thúc đẩy mạnh mẽ dẫn tới tự sát thì vẫn coi là có quan hệ nhân quả.

5. Phân biệt Tội sử dụng người dưới 16 tuổi vào mục đích khiêu dâm và Tội dâm ô đối với người dưới 16 tuổi:

THAM KHẢO THÊM:

• Phim 18+ là gì? Xem phim khiêu dâm có làm sao không?
• Mức xử phạt tổ chức cho khách nhảy múa thoát y, khiêu dâm
• Xử phạt hành vi phát hành game có nội dung khiêu dâm