Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng là những lời căn dặn của Hồ Chủ tịch đối với thế hệ măng non của Tổ quốc và tất cả những thế hệ học sinh từ khi những lời dặn của Bác Hồ được viết ra đều được giáo dục và học thuộc từng câu chữ.
Mục lục bài viết
1. 5 Điều Bác Hồ dạy ra đời khi nào?
Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên, nhi đồng là lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với thế hệ trẻ măng non của Tổ quốc và các thế hệ học sinh kể từ khi lời căn dặn của Bác Hồ được viết ra đều được giáo dục và ghi nhớ từng câu chữ.
Vậy Năm điều Bác Hồ dạy được viết vào thời gian nào?
Theo ghi nhận, nhân kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong, Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam đã nhờ Bác Hồ viết thư gửi thiếu niên, nhi đồng cả nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư gửi thiếu niên nhi đồng cả nước và trong nội dung bức thư này 5 điều Bác Hồ dạy đã ra đời từ đây. Trong thư, Bác căn dặn: “Các cháu cũng tham gia đấu tranh bằng cách thực hiện mấy điều sau đây:
Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh,
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”
2. 5 điều Bác Hồ dạy được viết vào năm nào?
Có thể thấy các thiếu niên nhi đồng từ xưa đến nay đều biết 5 điều Bác Hồ dạy nhưng không phải ai cũng biết 5 điều Bác Hồ dạy được viết vào năm nào?
Nhân kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong (15/5/1941 – 15/5/1961), Bác Hồ đã gửi thư chúc mừng và ân cần động viên, căn dặn các cháu thiếu niên, nhi đồng 5 điều. Từ đó đến nay, Năm điều Bác Hồ dạy đã trở thành mục tiêu phấn đấu của mọi thiếu niên, nhi đồng Việt Nam.
3. Nội dung 5 điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng:
Hiện nay, bản thảo Bức thư gửi thiếu niên nhi đồng vẫn đang được lưu giữ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh. Nội dung của bức thư bao gồm những điều căn dặn của Bác như sau:
“ Các cháu cũng tham gia đấu tranh bằng cách thực hiện mấy điều sau đây:
Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh,
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.
Tuy nhiên, trong cuốn sổ Giải thưởng Bác Hồ – cuốn sách dành để khen thưởng giáo viên và học sinh đạt thành tích xuất sắc trong năm học 1964 – 1965 – Lời Bác Hồ dạy được in nguyên văn như sau:
“Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh thật tốt,
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.
Lý giải về sự khác biệt trên, thư ký của chủ tịch Hồ Chủ tịch – đồng chí Vũ Kỳ cho biết: Khi thời điểm cuối năm 1965 đến gần, để chuẩn bị khen thưởng cho giáo viên và học sinh cuối năm học, Bác Hồ đã xem năm điều mà Bác đã từng dạy thiếu niên nhi đồng trước đó, ba câu đầu có 06 chữ và hai câu sau có 4 chữ nên chưa cân đối, Bác suy nghĩ thêm sao cho mỗi câu đủ 6 chữ.
Và đặc biệt ở lời căn dặn thứ năm, Bác có thêm hai từ “khiêm tốn”. Từ năm 1965, khi Đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh, ném bom phá hoại miền Bắc, đồng bào Việt Nam theo lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh “mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp cho đồng bào miền Nam ruột thịt”, nên ngày càng có nhiều tấm gương người tốt việc tốt. Những tấm gương người tốt, việc tốt này không giới hạn ở đối tượng nào, lứa tuổi nào. Có nhiều thiếu nhi ở miền Bắc dũng cảm cứu người, cứu hàng hóa; và ở miền nam xuất hiện các dũng sĩ diệt Mỹ.
Chính vì điều này, Bác không muốn các em tự kiêu mà muốn các em khiêm tốn về những điều đó. Vì chỉ có khiêm tốn các em mới có thể tiếp tục cố gắng phấn đấu nhiều hơn nữa.
Và thế là Năm điều Bác Hồ dạy trong câu 6 chữ đã lan truyền rộng rãi trong các trường học Việt Nam và khiến các em thiếu nhi hăng hái thi đua học tập tốt, tiến lên đấu tranh giải phóng và xây dựng Tổ quốc.
Ngày nay, việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh đang và tiếp tục có sức lan tỏa sâu rộng. Trong nhà trường, nhất là các bậc tiểu học, giáo viên, hiệu trưởng tiếp tục thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy để nuôi dưỡng, hình thành nhân cách cho trẻ.
4. Hướng dẫn thực hiện theo 5 điều Bác Hồ dạy:
Hiện nay, hầu hết học sinh toàn trường đều thuộc nằm lòng 5 điều Bác Hồ dạy, nhưng còn nhiều học sinh chưa biết thực hiện và làm theo? Bản thân tại sao phải thực hiện các điều đó? Việc hiểu rõ ý nghĩa của 5 điều Bác Hồ dạy đối với mỗi học sinh là vô cùng quan trọng. Vì 5 điều Bác Hồ dạy, đây là sự đúc kết kinh nghiệm rèn luyện của chính Bác nhằm động viên thiếu niên và nhi đồng Việt Nam trong lao động và học tập rèn luyện. Đồng thời, 5 điều Bác Hồ dạy là mục tiêu, niềm tin của giáo dục thiếu niên, nhi đồng Việt Nam thể hiện tính toàn diện, bao gồm đạo đức, đức dục, trí dục, thẩm mỹ, thể chất để xây dựng thế hệ trẻ có đủ đức, đủ tài.
Tuy nhiên, các em làm theo không chỉ thuộc lòng 5 điều Bác dạy mà phải hiểu rõ và làm tròn bổn phận, trách nhiệm của mình.
Năm điều Bác Hồ dạy thiếu niên nhi đồng như sau:
Điều 1: Yêu tổ quốc, yêu đồng bào:
‐ Yêu Tổ quốc nghĩa là: có hiểu biết về truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của địa phương, nhiệt tình và hăng hái tham gia giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp. Việc học Lịch Sử và Địa Lí chính là học sinh đã thể hiện được ý nói trên.
‐ Yêu đồng bào: là tình yêu thương đồng bào được thể hiện trong cuộc sống hàng ngày là sự giao tiếp, cư xử với người khác, với mọi người xung quanh, với gia đình, bạn bè, thầy cô, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau cả trong cuộc sống và trong học tập.
Điều 2: Học tập tốt, lao động tốt
‐ Học tập tốt nghĩa là: Tìm được động cơ và thái độ học tập đúng đắn, chăm chỉ học đều các môn học. Học sinh không chỉ học qua sách vở mà phải học thêm ngoài cuộc sống hàng ngày. Trước hết: chuẩn bị bài, sách vở, tài liệu học tập ở nhà. Đến lớp, nghe thầy cô giảng bài, phát biểu tích cực, ghi chép, v.v.
‐ Làm việc tốt có nghĩa là: phải biết yêu lao động, yêu thích công việc, yêu các thành quả và những giá trị lao động mà bản thân hoặc người khác mang lại. Biết thực hiện lao động vừa sức, tích cực tham gia lao động cùng tập thể. Cụ thể, ví dụ: việc trực nhật trường lớp; chăm sóc tốt các bồn hoa, cây cảnh của trường. Ở nhà, có thể giúp đỡ bố mẹ những công việc nhỏ trong khả năng của mình.
Tóm lại, lao động giúp chúng ta rèn luyện sức khỏe, tính kiên trì, nhẫn nại và những thói quen tốt.
Điều 3: Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
‐ Đoàn kết có nghĩa là: Tình đoàn kết được biểu hiện trong các mối quan hệ giữa bạn bè, anh, chị, em trong gia đình, trong tập thể và rộng hơn là trong xã hội cộng đồng. Tình bạn bè là phải biết quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, cùng nhau vượt qua khó khăn, cùng nhau tiến bộ trong học tập.
‐ Kỷ luật tốt có nghĩa là : thể hiện tốt trong việc theo các quy tắc của trường và các quy tắc chung ở những nơi công cộng.
Điều 4: Giữ gìn vệ sinh thật tốt
Chăm sóc vệ sinh ở trường, ở nhà, nơi công cộng và vệ sinh cá nhân của mỗi học sinh. Trước hết: bỏ rác đúng nơi quy định trong trường, không vứt rác bừa bãi. Ở nhà biết giữ gìn vệ sinh xung quanh nhà. Giữ gìn vệ sinh chung nơi công cộng. Còn bản thân phải biết giữ gìn thân thể trong sạch; ăn mặc, đầu tóc gọn gàng; ăn chín, uống sôi…
Điều 5: Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm
‐ Khiêm tốn: không kiêu ngạo, lễ phép với ông bà, thầy cô, cha mẹ. Con biết kính trọng cha mẹ, biết nói nhỏ nhẹ, biết nói khi cha mẹ hỏi…
– Trung thực: trung thực, không gian dối trong cuộc sống, học tập. Phải sống có lối sống trung thực với mọi người, thầy cô, bạn bè và đặc biệt là ông bà, cha mẹ
‐ Dũng cảm: Đức tính dũng cảm của con người là người nhận ra những thiếu sót, khuyết điểm của mình và biết sửa chữa những khiếm khuyết ấy. Người dũng cảm luôn được mọi người yêu mến.
Bác Hồ là người luôn kỳ vọng vào những thiếu nhi của đất nước. Tất cả tình yêu thương và sự quan tâm của Bác đều dành cho thiếu nhi Việt Nam. Vì Bác đã từng nói:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.”
Đã nhiều năm trôi qua, đất nước Việt Nam chúng ta đã có nhiều đổi thay, nhiều sự kiện lịch sử trọng đại nhưng lời dạy của Bác Hồ vẫn luôn được lưu giữ và động viên lớp trẻ trên mọi miền Tổ quốc học tập, rèn luyện để xây dựng đất nước.
Các thầy cô giáo mong rằng, khi hiểu được ý nghĩa của 5 điều Bác Hồ dạy, các em học sinh sẽ ra sức học tập, rèn luyện theo 5 điều Bác Hồ dạy, phấn đấu trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên, cháu ngoan. Và để thực sự các em thấy, chúng ta phải làm gì để thực hiện được 5 điều Bác Hồ dạy?
Hãy làm theo 10 điều sau:
1. Yêu trường, yêu lớp, xem trường là ngôi nhà thứ hai. Biết giữ gìn trường lớp sạch đẹp. Biết bảo vệ trường học, bàn ghế, lớp học và cây xanh, cây cảnh. Biết bảo vệ các công trình, di tích lịch sử của địa phương.
2. Biết yêu thương ông bà, cha mẹ, thầy cô, người già và trẻ em. Biết giúp đỡ người già, trẻ em và những người bất hạnh gặp khó khăn, gian khổ. Thực hiện tốt phong trào “Uống nước nhớ nguồn”, “Tương thân tương ái”.
3. Thi đua phong trào “Học tốt”, tự xây dựng phương pháp học tập trên lớp và ở nhà để nâng cao kết quả học tập.
Nhiệt tình tham gia các sự kiện làm sạch trường học. Có ý thức chăm sóc và bảo vệ cây cao. Tham gia vào các công việc phù hợp với bản thân, giúp cha mẹ…
4. Tạo tình đoàn kết với bạn bè trong lớp, trường, tránh tranh chấp, cãi vã, biết giúp đỡ bạn bè trong học tập và cuộc sống.
5. Thực hiện nghiêm túc nội quy của nhà trường, của đoàn thể. Tích cực tham gia phong trào “Nghìn việc”.
6. Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, tham gia các môn thể thao để rèn luyện sức khỏe, nâng cao sức khỏe. Thực hiện tốt việc giữ gìn trường lớp “Xanh – sạch – đẹp”.
7. Hòa nhã với bạn bè, không kiêu ngạo, không khinh thường bạn bè. Biết cư xử đúng mực với thầy cô, bạn bè.
8. Sống thật thà, trung thực, không nói dối cha mẹ, thầy cô và bạn bè.
9. Biết nhận lỗi khi làm sai, khi làm người ta bực mình.
10. Học cách mạnh dạn phát biểu và tham gia các hoạt động đội nhóm, hoạt động xã hội. Hãy theo đuổi ước mơ và mục tiêu của mình.
5. 5 điều Bác Hồ dạy bằng tiếng Anh, song ngữ Việt – Anh:
5 ĐIỀU BÁC HỒ DẠY
FIVE THINGS UNCLE HO TAUGHT CHILDREN
1.Yêu tổ quốc, yêu đồng bào
Love The Nation, love The Compatriot
2. Học tập tốt, lao động tốt
Study well, work well
3. Đoàn kết tốt, kỉ luật tốt
Unite well, keep discipline well
4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt
Comply with hygienic regulations
5. Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm
Be humble, be truthful, be brave