Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước CHXHCN Việt Nam

1. Khái quát về Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

1.1. Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là gì?

Trong thời đại công nghệ số ngày càng phát triển mạnh mẽ như hiện nay thì tình trạng phát tán thông tin, tài liệu, hình ảnh, video có nội dung xuyên tạc, bịa đặt và phỉ báng Nhà nước ngày càng diễn biến phức tạp. Một số đối tượng trong và ngoài nước lợi dụng quyền tự do ngôn luận, quyền tự do báo chí để đăng tải, chia sẻ thông tin sai lệch, gây hoang mang trong nhân dân, kích động tư tưởng chống đối, chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc hoặc làm giảm uy tín của các cơ quan nhà nước.

Đặc biệt, các hành vi này thường được tổ chức bài bản, có sự tài trợ hoặc câu kết với các thế lực thù địch ở nước ngoài nhằm tiến hành “diễn biến hòa bình”, phá hoại nền tảng tư tưởng của Nhà nước và gây mất ổn định chính trị xã hội. Thực tế cho thấy, đã có nhiều vụ án điển hình được cơ quan chức năng phát hiện và xử lý, song tình trạng này vẫn là một thách thức lớn đối với công tác bảo vệ an ninh quốc gia.

Vì thế có thể đưa ra khái niệm như sau:

“Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là hành vi của người sản xuất, lưu giữ, phát tán, phổ biến những thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân; bịa đặt, gây hoang mang trong xã hội; hoặc mang tính chất chiến tranh tâm lý với mục đích chống Nhà nước. Đây là hành vi nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và niềm tin của nhân dân đối với chế độ.”

1.2. Ý nghĩa của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong pháp luật hình sự:

• Thứ nhất, bảo vệ an ninh quốc gia và sự ổn định chính trị: Quy định về Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam giúp ngăn chặn, xử lý kịp thời những hành vi tuyên truyền chống phá, bảo đảm sự ổn định của bộ máy Nhà nước, duy trì an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
• Thứ hai, giữ vững niềm tin của nhân dân vào Nhà nước: Các thông tin xuyên tạc, phỉ báng bị phát hiện và xử lý nghiêm minh sẽ giúp nhân dân sẽ yên tâm hơn, nâng cao sự tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, không bị tác động bởi các luận điệu sai trái.
• Thứ ba, răn đe và phòng ngừa vi phạm: Với chế tài xử lý nghiêm khắc, Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có ý nghĩa răn đe mạnh mẽ, cảnh báo mọi cá nhân và tổ chức rằng việc lợi dụng tự do ngôn luận để chống phá Nhà nước sẽ phải gánh chịu hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
• Thứ tư, góp phần bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích quốc gia: Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc phòng chống các hoạt động tuyên truyền chống phá còn giúp bảo vệ hình ảnh quốc gia, bảo vệ lợi ích của đất nước trên trường quốc tế và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

1.3. Cơ sở pháp lý của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay đang được quy định tại Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015 như sau:

“1. Người nào có một trong những hành vi sau đây nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 12 năm:

a) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;

b) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân;

c) Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý.

2. Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

3. Người chuẩn bị phạm tội này, thì bị phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.”

2. Cấu thành Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

2.1. Khách thể:

Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam xâm phạm trực tiếp đến: An ninh trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong đó:

• Tư tưởng: Là quan điểm, ý nghĩ chung của con người đối với hiện thực khách quan;
• Văn hóa: Là toàn bộ giá trị vật chất và tinh thần do con người và loài người sáng tạo nhờ lao động và hoạt động thực tiễn trong quá trình lịch sử của mình;
• An ninh trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa: Là sự ổn định của đời sống tinh thần và sự thống nhất về nền tảng chính trị tư tưởng ở mỗi một quốc gia, là lòng tin của quân chúng vào hệ thống chính trị và thể chế chính trị quốc gia, bảo đảm cho quốc gia có được sự ổn định cần thiết đề phát triển mọi mặt.

2.2. Mặt khách quan:

Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thể hiện ở những hành vi sau đây:

• Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân;
• Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt, gây hoang mang trong nhân dân;
• Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý.

Cụ thể:

Thứ nhất: Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc hoặc phỉ báng chính quyền nhân dân:

Trong đó bao gồm hành vi:

• Làm ra, tạo ra, xác lập thông tin, tài liệu, vật phẩm có những nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân như viết, vẽ, dựng lên, sao chép, ghi âm, ghi hình, in ấn, chế tạo, sản xuất ra…thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước;
• Tạo ra hình ảnh méo mó, phản cảm, làm sai lệch về việc làm, hoạt động của cơ quan, cán bộ, công chức, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội nhằm truyền bá, gieo rắc những tư tưởng nghi ngờ, bất mãn đối với chế độ xã hội chủ nghĩa;
• Kích động tư tưởng, hành động chống đối, oán ghét, căm thù chính quyền hoặc có lời nói, việc làm xúc phạm chính quyền nhân dân;
• Hành vi tàng trữ thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân như: cất giấu trong người, trong hành lý, trong phương tiện giao thông, lưu trữ trong máy tính, tại nơi ở, nơi làm việc…;
• Hành vi phát tán thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân như: rải tờ rơi, đưa truyền trên mạng Internet, mạng viễn thông…;
• Hành vi tuyên truyền nhằm truyền bá, chuyển tải đến cho người khác thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung xuyên tạc, phỉ báng chính quyền nhân dân. Hành vi này có thể được thể hiện qua: lời nói, kể lại, nghe…

“Vật phẩm” được hiểu là những vật do người phạm tội làm ra hoặc sử dụng để ghi nhận, phản ánh, chứa đựng các thông tin hoặc tài liệu trái pháp luật. Trong thực tế, vật phẩm thường là băng rôn, khẩu hiệu, băng đĩa ghi âm, ghi hình…

Xuyên tạc là việc cố ý đưa ra thông tin sai sự thật với dụng ý xấu.

Phỉ báng là bôi nhọ, nói xấu, vu khống, vụ cáo theo cách cay nghiệt.

Thứ hai: Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có nội dung bịa đặt và gây hoang mang trong nhân dân:

• Bịa đặt là việc đưa ra thông tin không đúng sự thật;
• Những thông tin không đúng sự thật là những thông tin, tài liệu, vật phẩm không có thật trong thực tế nhưng được người phạm tội làm giả, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền hoặc có trong thực tế nhưng làm sai lệch về nội dung, bản chất của thông tin, tài liệu, vật phẩm gây hoang mang trong nhân dân, bức xúc trong nhân dân với mục đích chống chính quyền nhân dân.

Thứ ba: Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm gây chiến tranh tâm lý:

• Đó là những hành vi làm ra, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có tác dụng tác động đến tư tưởng, tâm lý gây ra sự bất mãn, tức giận, căm ghét chế độ chính trị, chính quyền nhân dân;
• Hành vi phạm tội có thể được thực hiện bí mật hoặc công khai hoặc có thể là hành vi có tính chất lập lờ hai mặt.

Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có cấu thành hình thức. Tội phạm này hoàn thành khi người phạm tội thực hiện một trong những hành vi thuộc mặt khách quan của cấu thành tội phạm.

2.3. Mặt chủ quan:

Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp.

• Về lý trí: Người thực hiện hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước nhận thức rõ tính chất nguy hiểm cho xã hội trong hành vi của mình là làm phương hại đến an ninh trên lĩnh vực tư tưởng – văn hóa của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thấy trước hậu quả khi thực hiện hành vi đó;
• Về ý chí: Người thực hiện hành vi bao giờ cũng mong muốn làm mất ổn định an ninh trên lĩnh vực tư tưởng = văn hóa.

Mục đích của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhằm chống chính quyền nhân dân.

2.4. Về chủ thể:

Chủ thể của tội phạm này có thể là bất kỳ người nào từ đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự và đã thực hiện hành vi phạm tội (theo Điều 12 và Điều 21 Bộ luật Hình sự 2015).

3. Khung hình phạt của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Hình phạt đối với người phạm tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước gồm 3 khung hình phạt chính:

• Khung 1: Quy định hình phạt tù từ 05 năm đến 12 năm.
• Khung 2: Quy định hình phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.
• Khung 3: Quy định hình phạt từ 01 năm đến 05 năm tù.

4. Tình tiết định khung tăng nặng của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Tình tiết định khung hình phạt tăng nặng của Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam hiện nay được quy định tại khoản 2 Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể “Phạm tội trong trường hợp đặc biệt nghiêm trọng” thì sẽ bị áp dụng khung hình phạt tăng nặng, cụ thể là phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Trường hợp “đặc biệt nghiêm trọng” thường được hiểu là phạm tội có quy mô lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng, gây tác động nghiêm trọng đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội hoặc làm suy yếu niềm tin của nhân dân đối với Nhà nước. Đây là tình tiết định khung quan trọng, phản ánh sự phân hóa trách nhiệm hình sự theo mức độ nguy hiểm của hành vi, đồng thời thể hiện sự nghiêm khắc tuyệt đối đối với những hành vi xâm hại an ninh chính trị quốc gia.

Cụ thể, hành vi phạm tội trong trường hợp “đặc biệt nghiêm trọng” theo khoản 2 Điều 117 Bộ luật Hình sự 2015 có thể được xác định như sau:

• Về phạm vi và mức độ tác động:

Trường hợp đặc biệt nghiêm trọng thường xảy ra khi hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm có phạm vi ảnh hưởng rộng, không chỉ trong phạm vi một nhóm nhỏ mà lan tỏa đến nhiều địa phương và nhiều tầng lớp nhân dân.

Ví dụ: Đối tượng sử dụng mạng xã hội, internet, phương tiện thông tin đại chúng để phát tán tài liệu xuyên tạc trên diện rộng, khiến dư luận xã hội hoang mang. Từ đó tác động trực tiếp đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

• Về tính chất nội dung thông tin, tài liệu và vật phẩm:

Nếu nội dung tài liệu, thông tin mang tính xuyên tạc nghiêm trọng, phỉ báng chính quyền nhân dân, bịa đặt trắng trợn nhằm kích động biểu tình, gây chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc hoặc phá hoại quan hệ đối ngoại thì được coi là đặc biệt nghiêm trọng. Những hành vi này không đơn thuần là vi phạm quyền tự do ngôn luận mà trực tiếp xâm phạm nền tảng chính trị và đe dọa đến sự ổn định của Nhà nước.

• Về hậu quả gây ra:

Hành vi được coi là đặc biệt nghiêm trọng khi hậu quả thực tế dẫn đến tình trạng rối loạn chính trị, mất ổn định xã hội, ảnh hưởng đến uy tín quốc tế của Việt Nam hoặc gây ra các cuộc tụ tập đông người, bạo loạn, chống đối chính quyền. Trong một số trường hợp, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng còn thể hiện ở việc làm suy yếu nghiêm trọng niềm tin của nhân dân vào chế độ, từ đó gây ảnh hưởng tiêu cực lâu dài đến an ninh quốc gia.

• Về phương thức và thủ đoạn thực hiện:

Nếu người phạm tội có tổ chức chặt chẽ, có sự câu kết trong và ngoài nước, sử dụng công nghệ cao hoặc các thủ đoạn tinh vi, nguy hiểm để che giấu hành vi phạm tội thì cũng được xác định là tình tiết đặc biệt nghiêm trọng. Đây là những trường hợp không chỉ mang tính cá nhân nhỏ lẻ mà là hành vi có sự chuẩn bị kỹ lưỡng và có kế hoạch, thậm chí mang tính hệ thống nhằm chống phá Nhà nước.

5. Phân biệt với Tội phản bội tổ quốc:

6. Bản án điển hình về Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

• Tên bản án:

Bản án số 206/2024/HS-ST ngày 08/05/2024 của Tòa án nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh.

• Nội dung bản án:

Phan Tất T tạo lập và sử dụng email: blackaaron2409@gmail.com từ năm 2014, sau đó liên kết với Apple ID: blackaaron2409@gmail.com (sử dụng trên điện thoại Iphone 8 plus) và 04 tài khoản Facebook gồm: “Black Aaron” (ID 100000093704246, liên kết email: blackaaron2409@yahoo.com từ khoảng năm 2011), “Chu Tuấn” (ID: 100004041231024, liên kết email balckaaron2409@gmail.com từ khoảng năm 2014), “Mít Huỳnh” (ID 100015502001538, liên kết số điện thoại 0993.217.X từ khoảng năm 2015-2016) “Huỳnh Heo” (ID: 100024231963915, liên kết số điện thoại 0934.824.266 của Huỳnh Thị Vy H (sinh ngày: 04/12/1990; nơi thường trú tại số 1037 H, tổ T, xã D, huyện D, tỉnh Quảng Nam, là bạn gái của T từ khoảng năm 2017).

Quá trình sử dụng mạng xã hội, T quen biết người sử dụng tài khoản Facebook “Thao Nguyen” (không rõ thông tin nhân thân, lai lịch) và được người này cấp quyền quản trị trang Fanpage Facebook “Văn Toàn” (ID: 114731331886956, trước đây là trang Fanpage Facebook “Nhật Ký Yêu Nước”) cho các tài khoản Facebook “Black Aaron”, “Chu Tuấn”, “Huỳnh Heo” để T thực hiện việc kiểm duyệt và đăng tải nhiều bài viết do “Thao Nguyen” soạn thảo có nội dung tuyên truyền, vu khống, xuyên tạc đường lối chính sách của Đảng Cộng sản Việt Nam nhằm chống Nhà nước Việt Nam, bôi nhọ, phỉ báng Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam (T không nhớ rõ nội dung chi tiết từng bài). Đồng thời, T có chia sẻ quyền truy cập 03 Facebook “Black Aaron”, “Chu Tuấn”, “Huỳnh Heo” cho “Thao Nguyen” để cùng đăng tải bài viết có nội dung như trên lên trang Fanpage Facebook “Văn Toàn”. 

Quá trình điều tra, bị cáo T thay đổi lời khai, phủ nhận toàn bộ lời khai về việc sử dụng 03 tài khoản Facebook “Chu Tuấn”, “Huỳnh Heo”, “Black Aaron” để quản trị, kiểm duyệt, đăng tải lên trang Fanpage Facebook “Văn Toàn” các bài viết có nội dung chống Đảng Cộng sản, Nhà nước Việt Nam và đã giao toàn bộ các tài khoản này cho “Thao Nguyen” quản trị để thực hiện việc kiểm duyệt và đăng tải các bài viết trên trang Fanpage Facebook “Văn Toàn”.

Thách thức Cơ quan điều tra khi xoá hết dữ liệu điện thoại, khoá tài khoản mạng xã hội và không cung cấp thông tin đăng nhập nhằm che dấu hành vi phạm tội, gây khó khăn cho việc chứng minh quyền quản trị các tài khoản mạng xã hội mà bị cáo sử dụng để thực hiện hành vi phạm tội.

• Quyết định của Tòa án:

+ Xử phạt bị cáo Phan Tất T 08 (tám) năm tù về ” Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”. 

+ Thời hạn chấp hành hình phạt tù tính từ ngày 13 tháng 07 năm 2023. 

+ Phạt quản chế bị cáo Phan Tất T thời hạn 03 (ba) năm kể từ ngày chấp hành xong hình phạt tù.

• Quy định Tội khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân
• Tội trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân
• Tội tổ chức, cưỡng ép, xúi giục người khác trốn đi nước ngoài hoặc trốn ở lại nước ngoài nhằm chống chính quyền nhân dân