Xử lý tài sản thế chấp khi không còn khả năng trả nợ ngân hàng

Tóm tắt câu hỏi:

Kính thưa quý Luật sư, em muốn hỏi về việc thế chấp tài sản. Anh rể em có thành lập công ty cổ phần về du lịch. Và gia đình em có cho công ty đó mượn sổ đỏ để thế chấp ngân hàng. Nhưng nếu như doanh nghiệp đó mất khả năng thanh toán với ngân hàng thì sổ đỏ đó của gia đình em như thế nào ạ? Cụ thể là làm sao để xác định việc thế chấp này là hợp pháp và xử lí kho doanh nghiệp đó bị phá sản như thế nào đối với sổ đỏ của gia đình em?

Rất mong nhận được sự hồi đáp từ phía luật sư!!

Luật sư tư vấn:

Thứ nhất, việc “cho mượn” giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để công ty đó đi vay tiền

Vì việc gia đình cho công ty đó mượn sổ đỏ để vay vốn ngân hàng không được rõ ràng, nên căn cứ quy định của pháp luật hiện hành về hợp đồng tín dụng, giao dịch bảo đảm, chúng tôi đặt giả định và phân tích các tình huống giả định như sau:

Trường hợp 1: Lập văn bản ủy quyền (công chứng) theo đó cho phép doanh nghiệp được thay mặt gia đình bạn để liên hệ với ngân hàng, vay tiền và dùng quyền sử dụng đất làm tài sản bảo đảm cho khoản vay; Sau khi ký văn bản này, doanh nghiệp được sử dụng giấy tờ tài sản để mang đi thế chấp cho Ngân hàng nhằm bảo đảm nghĩa vụ trả nợ khoản vay. Khi doanh nghiệp không thanh toán được nợ đến hạn với ngân hàng thì ngân hàng có quyền xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ.

Trường hợp 2: Gia đình bạn trực tiếp ký các hợp đồng với Ngân hàng nhằm bảo đảm nghĩa vụ trả nợ thay cho doanh nghiệp khi doanh nghiệp không thực hiện được nghĩa vụ thanh toán với ngân hàng.

Cả hai trường hợp đều dẫn tới hệ quả pháp lý là ràng buộc trách nhiệm của gia đình bạn trước ngân hàng về việc cam kết dùng tài sản để trả nợ thay cho doanh nghiệp nếu họ không trả được nợ cho ngân hàng.

Lưu ý, để giao dịch dân sự về thế chấp tài sản trên có hiệu lực, theo Điều 122 Bộ luật dân sự năm 2005

Xem thêm: Tài sản được hình thành trong tương lai có được thế chấp không?

– Hai bên hiểu rõ giao dịch, hậu quả pháp lý của giao dịch, cùng tự nguyện xác lập và thực hiện giao dịch;

– Giao dịch được xác lập bằng văn bản, có công chứng (tuân thủ về hình thức với các giao dịch liên quan đến bất động sản là nhà, đất) và phải được đăng ký giao dịch bảo đảm với cơ quan chức năng (nếu là giao dịch bảo đảm).

– Giao dịch được xác lập bởi các chủ thể có thẩm quyền: phải được xác lập bởi chủ của tài sản là nhà/đất và người có thẩm quyền của doanh nghiệp (hoặc ngân hàng).

– Đối tượng là nhà/đất đủ điều kiện tham gia giao dịch theo quy định của pháp luật (không có tranh chấp; vẫn còn thời hạn sử dụng đất; đã có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…).

Trong trường hợp có căn cứ chứng minh giao dịch được xác lập không đảm bảo một trong các yếu tố nói trên thì có thể dẫn tới giao dịch vô hiệu, theo pháp luật hiện hành, khi giao dịch vô hiệu sẽ không làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch và hai bên hoàn trả lại cho nhau những gì đã nhận, ai có lỗi làm cho giao dịch vô hiệu phải bồi thường thiệt hại cho bên còn lại theo quy đinh tại Điều 127 và Điều 137 Bộ luật dân sự 2005.

Thứ hai, cách xử lí khi công ty đó mất khả năng thanh toán với ngân hàng

Như đã phân tích ở trên, nếu giao dịch được xác lập hợp pháp, trong mọi trường hợp, dù ở dạng gia đình bạn ủy quyền hay gia đình bạn trực tiếp ký cam kết với ngân hàng thì khi doanh nghiệp không thực hiện được nghĩa vụ trả nợ ngân hàng, tài sản của gia đình bạn sẽ bị xử lý bảo đảm nghĩa vụ trả nợ thay cho doanh nghiệp.

Do vậy, cần phải:

Xem thêm: Xử lý tài sản thế chấp là quyền sử dụng đất khi vay tiền ở ngân hàng

– Kiểm tra lại tính hợp pháp của các giao dịch mà mình đã xác lập với doanh nghiệp hoặc với ngân hàng;

– Liên hệ với doanh nghiệp để đôn đốc nghĩa vụ trả nợ của họ;

– Liên hệ với ngân hàng để tìm ra giải pháp giãn nợ, đáo nợ, cơ cấu lại khoản nợ… (nếu cần thiết)…

Hiên nay, theo quy định Luật phá sản năm 2014 quy trình xử lý các khoản nợ xấu của Ngân hàng cơ bản như sau:

– Thông báo cho chủ tài sản về việc xử lý quyền đòi nợ, theo đó, yêu cầu chủ tài sản chuyển giao tài sản để ngân hàng xử lý theo quy định của pháp luật, theo hợp đồng các bên đã ký.

– Trong trường hợp chủ tài sản không chuyển giao tài sản thì ngân hàng có thể khởi kiện ra tòa án buộc chủ tài sản phải thực hiện nghĩa vụ đã cam kết của mình. Căn cứ bản án, quyết định của tòa án, tài sản sẽ bị xử lý để ngân hàng có thể thu hồi được khoản nợ về.

Thông thường, các hợp đồng tín dụng/các giao dịch bảo đảm bao giờ cũng ràng buộc trách nhiệm của bên vay tiền/bên thế chấp chịu mọi chi phí giải quyết tranh chấp nếu vi phạm nghĩa vụ, do vậy, bạn nên lưu ý toàn bộ những chi phí giải quyết vụ kiện (nếu có) doanh nghiệp và hoặc gia đình sẽ phải là bên gánh chịu.