Quyết định quản trị là gì? Các loại quyết định và các nguyên tắc

Đa số ngày nay mọi người đều có cách hiểu cơ bản về quản trị. Ta hiểu quản trị là phối hợp hiệu quả các hoạt động của người cùng chung trong tổ chức. Quản trị chính là một trong những yếu tố có ý nghĩa then chốt quyết định tới hoạt động của một tổ chức, doanh nghiệp. Bên cạnh đó nó còn giúp ích cho quá trình điều hành công ty, doanh nghiệp, đạt được các mục tiêu đề ra trước đó. Quyết định quản trị là một thuật ngữ thường được sử dụng khi nhắc đến hoạt động quản trị. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này.

1. Tìm hiểu về quản trị:

Quản trị được hiểu cơ bản là một phương thức hoạt động hướng đến mục tiêu được hoàn thành với hiệu quả cao, bằng và thông qua những chủ thể khác, hoạt động quản trị là những hoạt động tất yếu phát sinh khi con người kết hợp với nhau để cùng hoàn thành mục tiêu.

Các Mác khi còn sống đã có đưa ra một hình ảnh về hoạt động quản trị, đó là hoạt động của con người chỉ huy dàn nhạc, người này không chơi một thứ nhạc cụ nào mà chỉ đứng chỉ huy các nhạc công tạo nên bản giao hưởng.

Có rất nhiều khái niệm được đưa ra để nhằm mục đích có thể giải thích cho khái niệm quản trị, quản trị học là gì. Thuật ngữ quản trị đã được giải thích bằng nhiều cách khác nhau, người ta thường biết nhiều đến quản trị nhân sự, quản trị kinh doanh,…Một số định nghĩa phổ biến về quản trị cụ thể đó là:

- Cách hiểu thứ nhất, ta hiểu quản trị là một quá trình do một hay nhiều người thực hiện nhằm mục đích phối hợp các hoạt động của những người khác để từ đó có thể đạt được những kết quả mà một người hoạt động riêng rẽ không thể nào đạt được. Với cách hiểu cụ thể này, hoạt động quản trị sẽ chỉ phát sinh khi con người cùng kết hợp với nhau thành tổ chức.

- Cách hiểu thứ hai, quản trị được hiểu là sự tác động của chủ thể quản trị đến đối tượng quản trị nhằm mục đích để có thể thực hiện các mục tiêu đã vạch ra một cách tối ưu trong điều kiện biến động của môi trường. Với cách hiểu như thế này, thì ta hiểu quản trị là một quá trình, trong đó chủ thể quản trị là tác nhân tạo ra các tác động quản trị; đối tượng quản trị tiếp nhận các tác động của chủ thể quản trị tạo ra; mục tiêu của quản trị phải được đặt ra cho cả chủ thể quản trị và đối tượng quản trị, được xác định trước khi thực hiện sự tác động quản trị.

- Cách hiểu thứ ba, ta hiểu quản trị chính là quá trình hoạch định, tổ chức, điều khiển và kiểm soát công việc và những nổ lực của con người, bên cạnh đó vận dụng một cách có hiệu quả mọi tài nguyên, để nhằm hoàn thành các mục tiêu đã định.

Không những thế, Theo Harold Koontz  và Cyril O’Donnell cũng đưa ra định nghĩa về quản trị như sau: Quản trị được hiểu là thiết lập và duy trì một môi trường mà các cá nhân làm việc với nhau trong nhóm có thể hoạt động hữu hiệu và có kết quả.

Theo James Stoner và Stephen Robbins thì khái niệm quản trị đó chính là tiến trình hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát hoạt động của các thành viên trong tổ chức và sử dụng tất cả các nguồn lực khác để nhằm mục đích có thể đạt được các mục tiêu đề ra.

Còn theo Robert Albanese thì định nghĩa quản trị là một quá trình xã hội và kỹ thuật nhằm mục đích có thể sử dụng các nguồn, tác động tới hoạt động của con người, tạo điều kiện thay đổi để đạt được các mục tiêu của tổ chức.

Nói chung lại, từ những định nghĩa nêu bên trên, ta có thể hiểu đơn giản quản trị là hoạt động cần thiết phải được thực hiện khi con người kết hợp với nhau trong tổ chức nhằm thực hiện những mục tiêu chung với hiệu quả cao. Quản trị cũng chính là hoạt động hướng đến mục tiêu trên cơ sở sử dụng nguồn lực, con người đóng vai trò rất quan trọng trong quản trị và hoạt động quản trị thường bị ảnh hưởng bởi tác động của môi trường.

Trong các tổ chức, doanh nghiệp quản trị giữ vai trò vô cùng quan trọng. Sự quan trọng của quản trị cũng được thực hiện qua các vai trò cụ thể như sau:

- Quản trị quyết định cụ thể tới sự tồn tại, phát triển của các tổ chức. Nếu như không có hoạt động của quản trị thì mọi người trong tổ chức trên toàn thế giới sẽ làm việc một cách lộn xộn, không phân công việc cần làm là gì, không hiệu quả.

- Thông qua việc hoạch định công việc, phương hướng của hoạt động quản trị thì mọi người sẽ phối hợp với nhau vì mục tiêu chung. Quản trị sẽ giúp tổ chức hoạt động hiệu quả và đạt được các mục tiêu đề ra.

- Bên cạnh đó quản trị còn có vai trò giúp điều khiển, kiểm soát quá trình thực hiện, tạo ra hệ thống, quy trình để phối hợp ăn ý với nhau, sử dụng tốt các nguồn lực duy trì hoạt động và đạt được mục tiêu đề ra với chi phí thấp nhất.

- Quản trị cũng là người kết nối giữa các thành viên công ty với nhau thông qua các hoạt động. Vai trò kết nối này của quản trị còn được thể hiện qua việc liên lạc với các đối tác, tổ chức bên ngoài để duy trì mối quan hệ hợp tác, đem lại lợi ích lâu dài.

- Mọi quyết định của doanh nghiệp đều được các chủ thể là những nhà quản trị thông qua và phê duyệt. Khi quyết định về các vấn đề quan trọng sẽ tạo nên sự đồng nhất, liên tục với việc sử dụng và phân bố nguồn lực.

Vai trò của quản trị được thể hiện rõ nhất trong các tổ chức, doanh nghiệp tư nhân. Trên thực tế đã chứng minh, các doanh nghiệp thường sẽ thất bại trong kinh doanh nếu có năng lực điều hành yếu kém, thiếu kinh nghiệm trong quản trị, điều hành. Nhà quản trị còn thực hiện nhiều công việc khác nhau.

2. Tìm hiểu về quyết định quản trị:

Khái niệm quyết định quản trị:

Như phân tích ở trên, ta hiểu quản trị là sự phối hợp để đạt được hiệu quả trong các hoạt động của người cùng chung trong tổ chức. Đây là quá trình nhằm mục đích để đạt được các mục tiêu đề ra bằng việc phối hợp nguồn lực của tổ chức. Quản trị còn là quá trình các nhà quản lý hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm tra.

Quyết định quản trị được hiểu cơ bản là một loại hành vi sáng tạo chủ yếu của chủ thể quản trị nhằm định ra nhiệm vụ và tính chất hoạt động của doanh nghiệp để giải quyết một vấn đề đã chín mùi dựa trên cơ sở vận dụng các quy luật vận động khách quan của sản xuất - kinh doanh và việc phân tích các thông tin về hiện trạng của doanh nghiệp và của thị trường.

Chức năng quyết định được coi là trung tâm vì chức năng này đã được thể hiện ở mọi giai đoạn và mọi lĩnh vực của quản trị, thể hiện hành động cuối cùng của quá trình hình thành phương án quản trị, nó quyết định trước kết quả thực tế của sản xuất - kinh doanh.

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo tầm quan trọng: người ta thường phân thành các quyết định chiến được (có tính chất chung nhất, quyết định nhất, dài hạn), các quyết định chiến thuật (cho từng giai đoạn bộ phận) và quyết định tác nghiệp (hàng ngày để giải quyết các công việc thường xuyên).

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo thời gian: dựa theo thời gian quyết định có thể xảy ra một lần hay lặp lại nhiều lần theo chu kì công việc quản trị. Quyết định có thể  dài hạn, trung hạn hay ngắn hạn.

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo phạm vi tác động: dựa theo phạm vi tác động quyết định có thể có tính chất toàn cục (toàn doanh nghiệp hay cục bộ (cho từng bộ phận hay hoạt động riêng lẻ của doanh nghiệp.

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo nội dung: dựa theo nội dung quyết định có thể phân thành các quyết định thuộc các lĩnh vực hoạt động khác nhau của doanh nghiệp.

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo hướng tác động: dựa theo hướng tác động quyết định có thể tác động lên đối tượng bị quản trị hay lên chính hệ thống chủ thể quản trị của doanh nghiệp.

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo hình thức: biểu hiện các quyết định quản trị có thể là các bản điều lệ quản trị doanh nghiệp do nội bộ doanh nghiệp qui định, các bản qui chế, các phương án kế hoạch, các dự án đầu tư được duyệt, các tiêu chuẩn và qui phạm sản xuất, các mệnh lệnh tức thời...

- Phân chia quyết định quản trị dựa theo mức độ chủ động: có thể phân thành các quyết định đã được dự kiến theo kế hoạch và các quyết định bị động để đáp ứng với các tình huống chưa được dự kiến theo kế hoạch, các quyết định có tính khẳng định và độ tin cậy cao và các quyết định chịu nhiều yếu tố rủi ro và bất định.

Các nguyên tắc và yêu cầu đối với các quyết định quản trị:

- Về mặt nội dung của quyết định quản trị cần tuân theo các nguyên tắc cụ thể như sau:

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải phù hợp với đường lối phát triển của đất nước nói chung và của doanh nghiệp nói riêng.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải bảo đảm tính khoa học, chính xác có tính thuyết phục cao dựa trên các qui luật khách quan và thông tin có độ tin cậy bảo đảm.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải bảo đảm tính hiện thực phù hợp với tình hình thị trường, khả năng của doanh nghiệp và nguyện vọng của tập thể lao động của doanh nghiệp.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải bảo đảm tính có mục đích và cụ thể.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải bảo đảm tính tiết kiệm, đồng bộ và tối ưu.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải bảo đảm an toàn cho kinh tế và dễ đáp ứng với mọi tình huống.

+ Quyết định quản trị cần tuân theo nguyên tắc phải phù hợp với luật pháp.

- Về mặt hình thức: Quyết định quản trị khi được diễn giải phải bảo đảm tính đồng nhất, tính rõ ràng của các thuật ngữ quan trọng dựa trên các định nghĩa thống nhất, tính logic, cô đọng, dễ hiểu và thống nhất cách hiểu nội dung của quyết định.