Quyền từ chối đầu tiên trong hợp đồng là gì? Mục đích và ưu điểm?

Quyền từ chối đầu tiên trong hợp đồng là gì? Đây là một định nghĩa pháp luật còn xa lạ trong thực tế. Tuy nhiên, cũng là một quyền cơ bản pháp luật cho phép công dân tự do lựa chọn. Trong thực tế, nếu quyền này được vận dụng triệt để sẽ mang đến cho họ rất nhiều lợi ích.

Căn cứ pháp lý: Bộ luật Dân sự năm 2015.

1. Quyền từ chối đầu tiên trong hợp đồng là gì?

Quyền từ chối đầu tiên là quyền theo hợp đồng. Nội dung cho phép cá nhân hưởng quyền tham gia vào giao dịch kinh doanh với một cá nhân hoặc tổ chức, trước khi cá nhân hoặc tổ chức đó tiến hành giao dịch với bất kì ai khác.

Đây là một trong những điểm đặc biệt của pháp luật Dân sự. Đó là việc cho phép các cá nhân, tổ chức khi giao kết hợp đồng được tự do thỏa thuận đi đến thống nhất. Điều khoản hợp đồng đó sẽ có hiệu lực trên thực tế nếu những nội dung được thỏa thuận không trái với quy định của pháp luật hiện hành. Với những thỏa thuận dân sự này, các bên sẽ được tối đa lợi ích. Cũng như thực hiện đúng mục đích trong giao dịch. Các bên cùng đưa ra điều khoản, cùng bàn bạc. Mục đích là đi đến thống nhất chung về nội dung hợp đồng.

Nội dung này được quy định rõ tại Khoản 2 Điều 3 Bộ luật Dân sự năm 2015. Đó là quy định về nguyên tắc tự do thỏa thuận, ký kết hợp đồng như sau:

“Cá nhân, pháp nhân xác lập, thực hiện, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của mình trên cơ sở tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận".

Quyền từ chối đầu tiên thường được đưa vào trong nội dung hợp đồng với các mục đích khác nhau. Nhưng đều mong muốn đạt được lợi ích và ưu tiên trong quan hệ với đối tác lâu dài, bền vững và ổn định. Đây là quyền mà các bên trong giao dịch thống nhất với nhau. Mục đích để đảm bảo lợi ích cho bản thân và đối tác. Ngoài ra còn tạo thuận lợi, an tâm đầu tư và uy tín cho mình. Vậy Quyền từ chối đầu tiên là gì?

Quyền từ chối đầu tiên được hiểu là nội dung thỏa thuận. Mà các bên trong giao dịch dân sự đưa vào nội dung hợp đồng và thống nhất thực hiện. Theo đó, bên được trao quyền sẽ được tự do lựa chọn tham gia hoặc từ chối tham gia vào hợp đồng đầu tiên với một cá nhân hoặc tổ chức. Trước khi cá nhân hoặc tổ chức đó được lựa chọn tiến hành giao dịch với bất kỳ ai khác.

Như vậy, bên được trao quyền sẽ có một ưu tiên nhất định. Ngoài ra còn loại bỏ được đối thủ và là người duy nhất được quyền đồng ý hay từ chối. Nếu họ từ chối thì cũng là họ đang thực hiện quyền của mình. Đến lúc đó cá nhân hay tổ chức có nghĩa vụ mới có cơ hội để tham gia giao kết hợp đồng với bên thứ ba.

Thông thường, các thỏa thuận liên quan đến quyền từ chối đầu tiên bị ràng buộc bởi thời gian.

Sau khi thời gian hết hiệu lực, người bán có thể tự do tìm đến những người mua khác. Đây là quyền được trao cho một bên trong giao dịch dân sự, tuy nhiên để đảm bảo quyền cho người trao quyền có thể thực hiện các mục đích của mình đúng dự kiến, yếu tố thời gian được đặt ra giúp các bên cùng đảm bảo quyền và lợi ích của mình.

Đây là nội dung quyền phổ biến trong các nội dung quyền các bên tự do thỏa thuận trong hợp đồng. Quyền này thường được phổ biến sử dụng thành một điều khoản trong giới bất động sản; trong quan hệ kinh doanh có nhiều đối tác cùng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau; trong hoạt động thể thao và giải trí,...

2. Mục đích của quyền từ chối đầu tiên trong hợp đồng:

Không thể phủ nhận lợi ích mà quyền này mang lại cho các bên tham gia hợp đồng. Quyền từ chối đầu tiên được áp dụng trong hợp đồng là do ý chí chủ quan của các bên. Với mục đích của các chủ thể này là đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Vậy với đòi hỏi đó, Quyền từ chối đầu tiên có các mục đích như:

Thứ nhất

Giúp tạo sự yên tâm và cảm giác an toàn cho chủ thể được trao quyền khi tham gia vào một giao dịch dân sự. Với nội dung quyền này, họ có thể chủ động trong công việc kinh doanh hay mục đích khác của mình trong suốt quá trình hợp đồng kí kết có hiệu lực. Đây là một quyền bổ sung, đảm bảo các quyền lợi cho chủ thể được trao quyền khi tham gia ký kết và thực hiện hợp đồng.

Thứ hai

Chủ thể được trao quyền có quyền chủ động và được ưu tiên đầu tiên nếu phát sinh những sự kiện được quyền này bảo vệ. Nếu trước kia khi có vấn đề mới phát sinh khiến các bên xảy ra tranh chấp, mâu thuẫn. Giờ đây các bên hoàn toàn có thể giải quyết dễ dàng hơn. Người có quyền này có cơ hội thiết lập hợp đồng hoặc thỏa thuận về tài sản trước khi những người khác có thể.

Thứ ba

Trong giao dịch dân sự, các bên trong hợp đồng sẽ tạo được uy tín. Giúp cho nội dung chính của hợp đồng được các bên bảo đảm thực hiện và đi đến mục đích kí kết hợp đồng. Điều khoản này như một sự bảo đảm thực hiện nghĩa vụ giữa các bên tham gia. Như vậy, quyền và lợi ích đang được quy định đầy đủ và chặt chẽ trong hợp đồng. Đây sẽ là một yếu tố tạo sự tin tưởng. Sẽ giúp hợp đồng chính ký kết giữa các bên có cơ sở đi đến thành công.

3. Ưu điểm của quyền từ chối đầu tiên trong hợp đồng:

Trong một số loại hợp đồng nhất định, đây là một điều khoản đi kèm được các bên ưu tiên lựa chọn. Các ràng buộc pháp lý lúc này là cơ sở củng cố cho hợp đồng chính diễn ra trên thực tế. Ưu điểm được đánh giá phần lớn dành cho bên được trao quyền. Bên cạnh đó còn mang đến ý nghĩa và lợi ích nhất định cho bên trao quyền.

Đối với bên được trao quyền

Quyền từ chối đầu tiên được xem như một loại hợp đồng bảo hiểm. Ở đó hai bên kí kết, bên trao quyền sẽ bảo đảm quyền và lợi ích cơ bản cho họ. Trong những giao dịch liên quan đến bất động sản, phải kể đến như hợp đồng thuê nhà, quyền này đảm bảo rằng họ sẽ không mất quyền đối với một tài sản mà họ muốn hoặc cần.

Ví dụ chứng minh,

Một người thuê nhà đang thuê và sinh sống ổn định tại địa điểm thuê. Tuy nhiên, anh ta có thể bị đuổi nếu ngôi nhà được bán cho người khác. Như vậy, nếu không có một điều kiện bảo đảm thống nhất với bên thuê nhà, người này sẽ không có thế chủ động đối với nơi ở của mình. Trong trường hợp như vậy, anh ta có thể đàm phán để quyền từ chối đầu tiên được đưa vào hợp đồng thuê của anh ta. Có thể đưa vào ngay khi kí hợp đồng thuê nhà hoặc bổ sung sau đó. Việc này diễn ra nếu hai bên thỏa thuận thành công.

Khi đó, nếu tình huống giả định trên xảy ra, anh ta sẽ là người đầu tiên có quyền từ chối hoặc quyết định mua căn nhà. Đương nhiên là trong trường hợp nếu có nhu cầu. Chủ nhà sẽ phải thực hiện sự ưu tiên đối với anh ta trong trường hợp này. Và họ chỉ có thể thực hiện giao dịch với bên thứ ba nếu người có quyền từ chối quyền ưu tiên. Bằng cách này, nếu việc cho thuê trở nên bất khả thi, người được trao quyền sẽ có quyền lợi. Đó là mua tài sản trước khi những người khác có cơ hội. Nhìn trên khía cạnh trong quan hệ pháp luật thương mại, người được trao quyền có quyền ưu tiên. Như vậy anh ta hoàn toàn có thể đánh giá được những lợi ích lớn có thể đến.

Đối với bên trao quyền là cá nhân hoặc tổ chức.

Theo một vài quan điểm, quyền này trở thành nghĩa vụ thực hiện đối với bên trao quyền. Người ta cho rằng họ bị cản trở trong lựa chọn đối tượng sẽ kí kết trong giao dịch tiếp theo. Tuy nhiên, nhìn trên khía cạnh nhất định đây cũng là một lợi ích họ nhận được. Hay nói cách khác là một nghĩa vụ thực hiện nhưng gần như không ảnh hưởng đến họ. Quyền này mang đến lợi ích cho tất cả các bên tham gia vào hợp đồng. Khi nội dung quyền từ chối đầu tiên được đưa vào hợp đồng cũng chính là lúc người trao quyền nhận được sự tin tưởng tuyệt đối từ bên đối tác. Việc này còn giúp tăng uy tín và khả năng ký kết và thực hiện hợp đồng giữa các bên.

Đây chỉ là một quyền giúp bổ sung các khía cạnh khác nhau trong hợp đồng. Tạo hướng giải quyết nhanh gọn, đơn giản và hòa hữu giữa các bên nếu có sự kiện đó xảy ra. Như vậy, nếu không có sự kiện cụ thể xảy ra, các bên không cần quan tâm hay thực hiện điều khoản này. Bởi về hình thức đây chỉ là một quyền bổ sung, giải quyết phát sinh. Theo một khía cạnh khác, nếu bên trao quyền muốn bán tài sản đang cho thuê, việc thực hiện quyền ưu tiên cũng là cách nhanh chóng để họ có thể hướng đến mục đích của mình.

Như vậy, với những ưu điểm trên, quyền từ chối đầu tiên ngày càng được sử dụng rộng rãi. Hiện nay đây là một điều khoản phổ biến trong kí kết hợp đồng. Nói cách khác, với những giao dịch dân sự được pháp luật cho phép tự do thỏa thuận nội dung hợp đồng, các bên trong giao dịch có thể đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp cho mình bằng các điều khoản về các quyền khi phát sinh sự kiện mới.