Việc xây dựng lực lượng dự bị động viên có ý nghĩa to lớn và nó giữ vị trí quan trọng trong chiến lược quốc phòng - an ninh bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng tìm hiểu quân nhân dự bị hạng 1 là gì cũng như một số các quy định về quân nhân dự bị hạng 1?
Mục lục bài viết
1. Quân nhân dự bị hạng 1 là gì?
Ta hiểu quân nhân dự bị là những công dân Việt Nam mà các đối tượng này có trình độ chuyên môn kỹ thuật, nghiệp vụ đã đăng ký phục vụ trong ngạch dự bị của Quân đội nhân dân theo đúng các quy định cụ thể của Luật Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng năm 2015.
Theo Điều 24 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 có quy định quân nhân dự bị hạng một bao gồm các đối tượng sau đây: Hạ sĩ quan, binh sĩ xuất ngũ đã phục vụ tại ngũ đủ thời gian 06 tháng trở lên; Hạ sĩ quan, binh sĩ xuất ngũ đã qua quá trình chiến đấu; Công dân nam khi đã thôi phục vụ trong Công an nhân dân, đã có thời gian phục vụ từ thời gian 20 tháng trở lên; Công dân nam là quân nhân chuyên nghiệp thôi phục vụ tại ngũ; Công dân nam là công nhân, viên chức quốc phòng được chuyển chế độ từ hạ sĩ quan, binh sĩ đã thôi việc; Dân quân tự vệ nòng cốt đã hoàn thành nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ, trong đó có ít nhất thời gian 12 tháng làm nhiệm vụ dân quân tự vệ thường trực hoặc đã qua huấn luyện tập trung đủ thời gian 03 tháng trở lên; Công dân là binh sĩ dự bị hạng hai đã qua huấn luyện tập trung đủ thời gian 06 tháng trở lên; Công dân hoàn thành nhiệm vụ tham gia Công an xã liên tục từ đủ thời gian 36 tháng trở lên.
Quân nhân dự bị hạng 1 cần phải sẵn sàng chiến đấu, hi sinh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; cần phải bảo vệ Nhân dân, Đảng, Nhà nước ta và chế độ xã hội chủ nghĩa của dân tộc ta; cùng với đó là có trách nhiệm phả hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao và thực hiện nghĩa vụ quốc tế. Tất cả các quân nhân dự bị hạng 1 nói riêng và các lực lượng trong quân đội nói chung đều phải tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, Nhân dân, với Đảng và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
2. Quy định về việc huấn luyện, diễn tập, kiểm tra đối với binh sĩ dự bị hạng 1:
Quy định đối với hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị hạng một về việc huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu có nội dung như sau:
– Các chủ thể là những binh sĩ dự bị hạng 1 phải tham gia huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu trong đơn vị dự bị động viên với tổng thời gian không quá 12 tháng.
– Thủ tướng Chính phủ sẽ quyết định cụ thể về số lượng hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị hạng một được gọi tập trung huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu hằng năm.
– Cần phải căn cứ quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng sẽ quyết định phân bổ chỉ tiêu cho các đơn vị quân đội; quy định số lần và thời gian huấn luyện binh sĩ dự bị của mỗi lần; giữa các lần huấn luyện, được gọi hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị tập trung để kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu trong thời gian không quá 07 ngày; trong những trường hợp cần thiết được quyền giữ hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị ở lại huấn luyện thêm không quá 02 tháng nhưng tổng số thời gian không vượt quá thời gian quy định được nêu trên.
Trong nhiều năm trở lại đây, công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên đã được cấp ủy, chính quyền địa phương ở nhiều địa bàn trên cả nước thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, nhằm mục đích để có thể tăng cường tính thiết thực, hiệu quả, bảo đảm sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu khi Nhà nước có yêu cầu. Việc huấn luyện, diễn tập, kiểm tra sẵn sàng động viên, sẵn sàng chiến đấu đối với binh sĩ dự bị hạng 1 cùn rất được quan tâm và được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật và chỉ đạo của các cấp chính quyền.
3. Quyền và nghĩa vụ của quân nhân dự bị hạng 1:
Luật Lực lượng dự bị động viên được ban hành những lại không có một điều luật cụ thể nào để có thể ghi nhận về quyền và nghĩa vụ của quân nhân dự bị, quyền và nghĩa vụ của quân nhân dự bị chỉ được phản ánh trong từng các điều luật và được nhắc đến giống như một khía cạnh nhỏ mà không thực sự được quan tâm. Tuy nhiên, các quyền của quân nhân dự bị hạng 1 nói riêng và các quân nhân dự bị nói chung cũng đã được nêu trên các văn bản chuyên ngành cụ thể, tại Điều 43, Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam quy định về quyền lợi của sĩ quan dự bị bao gồm:
– Thứ nhất: quân nhân dự bị hạng 1 nói riêng và các quân nhân dự bị nói chung sẽ được hưởng phụ cấp trách nhiệm quản lý đơn vị dự bị động viên; trong thời gian quân nhân dự bị tập trung huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng động viên, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu thì sẽ được hưởng lương, phụ cấp, trợ cấp, được khám bệnh, chữa bệnh tại các cơ sở quân y và được hưởng các chế độ khác do Chính phủ quy định cụ thể; được miễn thực hiện nghĩa vụ lao động công ích.
Ta thấy rằng, đây cũng là quyền lợi cơ bản mà đa số các chủ thể là quân nhân dự bị đều được hưởng, nhằm mục đích để có sự chuẩn bị chu đáo để các chủ thể đó sẽ có thể bước vào hoạt động huấn luyện một cách toàn tâm nhất, hơn nữa, các chính sách và các chế độ này cũng nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu cơ bản cho một lực lượng quân nhân dự bị khi mà hoạt động của họ trong thời gian huấn luyện, kiểm tra sẵn sàng chiến đấu sẽ không thể tạo ra của cải vật chất để chăm sóc cho chính bản thân và gia đình.
– Thứ hai: các sĩ quan dự bị được gọi vào phục vụ tại ngũ trong thời bình, khi đã hết thời hạn các sĩ quan dự bị sẽ được trở về cơ quan hoặc địa phương trước khi nhập ngũ và sĩ quan dự bị sẽ tiếp tục phục vụ trong ngạch dự bị; trong trường hợp quân đội có nhu cầu, sĩ quan có đủ tiêu chuẩn thì được chuyển sang ngạch sĩ quan tại ngũ.
Việc này nhằm mục đích để có thể tạo ra sự linh hoạt cho chính sĩ quan dự bị cũng như nhằm mục đích có thể đáp ứng yêu cầu về lực lượng phục vụ tại ngũ, phù hợp với biên chế. Ta thấy rằng, việc xác định sĩ quan dự bị vào phục vụ tại ngũ trên thực tế sẽ làm thay đổi các tiêu chuẩn, chế độ, chính bởi vì vậy, việc xác định sĩ quan dự bị vào phục vụ tại ngũ cần phải được xem xét kỹ lưỡng.
Cùng với đó tại Điều 43 Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng; Điều 51, Luật Nghĩa vụ quân sự cũng quy định về chế độ, chính sách áp dụng đối với quân nhân chuyên nghiệp dự bị và hạ sĩ quan, binh sĩ dự bị. Các quy định này được đưa ra đều hướng về những quyền lợi mà các đối tượng quân nhân dự bị được hưởng với địa vị pháp lý mà quân nhân dự bị hiện đang có.
4. Ý nghĩa của hoạt động xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên:
Hoạt động xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên có những ý nghĩa như sau:
Công tác xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên trong giai đoạn hiện nay có ý nghĩa to lớn và nó giữ vị trí rất quan trọng trong quá trình bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Công tác xây dựng và huy động lực lượng dự bị động viên chính là một trong những nhiệm vụ cơ bản nhất và nó đã góp phần xây dựng tiềm lực quốc phòng toàn dân, giúp bảo đảm nguồn nhân lực bổ sung, mở rộng lực lượng quân đội khi chuyển đất nước sang trạng thái chiến tranh.
Lực lượng dự bị động viên trong giai đoạn hiện nay cần phải phối hợp chặt chẽ với dân quân tự vệ, công an và các lực lượng khác để có thể làm tăng thêm sức mạnh chiến đấu trên các địa bàn trong khu vực phòng thủ cũng như có thể bảo đảm sự vững chắc của thế trận quốc phòng ở địa phương, cơ sở.
Công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên đã biểu hiện quán triệt quan điểm về sự kết hợp chặt chẽ hai nhiệm vụ là phát triển kinh tế với nhiệm vụ xây dựng và củng cố quốc phòng, quốc phòng với kinh tế.
Lực lượng dự bị động viên được xây dựng nhằm mục đích chính đó là để có thể bổ sung cho lực lượng thường trực của quân đội. Lực lượng dự bị động viên khi được xây dựng tốt sẽ làm nòng cốt cho cả quá trình xây dựng, phát triển kinh tế cũng như xã hội và cả trong quá trình thực hiện chiến lược quốc phòng và các chiến lược an ninh, bảo vệ Tổ quốc.
Một số biện pháp xây dựng lực lượng dự bị động viên trong giai đoạn hiện nay:
– Cần phải thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với lực lượng dự bị động viên để có thể xây dựng lực lượng dự bị động viên toàn diện.
– Cần thường xuyên giáo dục sâu rộng trong toàn Đảng ta, toàn dân, toàn quân về vị trí, nhiệm vụ, những quan điểm của Đảng, Nhà nước đối với lực lượng dự bị động viên.
– Thực hiện cơ chế Đảng lãnh đạo, chính quyền điều hành, cơ quan quân sự và các cơ quan chức năng sẽ có chức năng làm tham mưu và tổ chức thực hiện.
– Cần thường xuyên củng cố, kiện toàn, bồi dưỡng đối với các cơ quan và đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng lực lượng dự bị động viên.
– Cần phải thực hiện đầy đủ, nghiêm túc các chế độ, chính sách của Đảng và Nhà nước đối với lực lượng dự bị động viên.
Ta nhận thấy rằng, từ các phân tích trên, việc xây dựng lực lượng dự bị động viên có ý nghĩa và vị trí hết sức quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Việc xây dựng lực lượng dự bị động viên cũng chính là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị ở nước ta giai đoạn hiện nay.
Các văn bản pháp luật có liên quan đến bài viết:
– Luật Nghĩa vụ quân sự 2015.
– Luật Luật quân nhân chuyên nghiệp, công nhân và viên chức quốc phòng năm 2015.
– Luật Lực lượng dự bị động viên 2019.
– Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam.