Phương thức chuyển giao công nghệ là gì? Đặc điểm và phân loại?
Mục lục bài viết
1. Phương thức chuyển giao công nghệ là gì?
– Phương thức chuyển giao công nghệ là một quá trình phức tạp và nhạy cảm, nếu không được tiến hành thông qua nhận thức và nghiên cứu sẽ dẫn đến những chi phí và tổn thất rất lớn. Do đối tượng của quá trình này chủ yếu ở các nước đang phát triển, có thể nói rằng việc nghiên cứu và điều tra xu hướng của hầu hết các công nghệ được chuyển giao cho các nước đang phát triển thường chỉ ra những điểm yếu do không nhận thức được các điều kiện và nhu cầu hiện có cũng như các chính sách và mục tiêu.
– Chuyển giao công nghệ được hiểu là việc di chuyển dữ liệu, thiết kế, sáng chế, vật liệu, phần mềm, kiến thức kỹ thuật hoặc bí mật kinh doanh từ tổ chức này sang tổ chức khác hoặc từ mục đích này sang mục đích khác. Quá trình chuyển giao công nghệ được hướng dẫn bởi các chính sách, thủ tục và giá trị của từng tổ chức tham gia vào quá trình.
– Người chuyển giao công nghệ làm theo có thể dẫn đến những hỏng hóc không thể sửa chữa được, do đó ngăn cản người nộp đơn tiếp cận với công nghệ đó. Tầm quan trọng của chuyển giao công nghệ và vai trò của nó đối với sự phát triển công nghiệp của các nước và lấp đầy khoảng cách về công nghệ giữa các nước đang phát triển và phát triển là tất yếu. Chuyển giao công nghệ được thực hiện theo nhiều cách khác nhau dựa trên điều kiện của người tiếp nhận và nhà tài trợ công nghệ. Trong bài báo này, quy trình chuyển giao công nghệ và các loại phương pháp liên quan sẽ dẫn đến chuyển giao công nghệ hiệu quả sẽ được trình bày chi tiết. Ngoài ra, các mô hình liên quan đến chuyển giao công nghệ sẽ được kiểm tra
– Còn được gọi là chuyển giao công nghệ (ToT), chuyển giao công nghệ có thể diễn ra giữa các trường đại học, doanh nghiệp và chính phủ, chính thức hoặc không chính thức, để chia sẻ kỹ năng, kiến thức, công nghệ, phương pháp sản xuất, v.v. Hình thức chuyển giao kiến thức này giúp đảm bảo rằng các phát triển khoa học và công nghệ có sẵn cho nhiều người dùng hơn, những người sau đó có thể giúp phát triển hoặc khai thác nó. Sự chuyển giao này có thể diễn ra theo chiều ngang qua các khu vực khác nhau hoặc theo chiều dọc bằng cách di chuyển công nghệ, ví dụ, từ các trung tâm nghiên cứu đến các nhóm nghiên cứu và phát triển.
– Chuyển giao công nghệ được thúc đẩy tại các hội nghị do các nhóm như Hiệp hội các nhà quản lý công nghệ đại học tổ chức, để các nhà đầu tư có thể đánh giá triển vọng thương mại hóa đối với một sản phẩm hoặc dịch vụ mới mang tính đột phá.
2. Đặc điểm và phân loại:
* Đặc điểm của chuyển giao công nghệ:
– Việc chuyển giao công nghệ này có thể liên quan đến việc tạo ra các liên doanh, các thỏa thuận cấp phép và quan hệ đối tác để chia sẻ rủi ro và phần thưởng. Điều này cũng có thể đi đôi với việc huy động vốn đầu tư mạo hiểm, ví dụ như ở Hoa Kỳ phổ biến hơn ở Châu Âu. Các cơ quan nghiên cứu, chính phủ và doanh nghiệp cũng có thể sử dụng dịch vụ của các văn phòng chuyển giao công nghệ để trợ giúp quá trình này. Các văn phòng này có thể bao gồm các nhà kinh tế, kỹ sư, luật sư, chuyên gia tiếp thị và nhà khoa học.
– Một phần quan trọng của chuyển giao công nghệ là bảo hộ sở hữu trí tuệ (SHTT) gắn với các đổi mới được phát triển tại các cơ quan nghiên cứu. Điều này có thể có nghĩa là cấp phép sở hữu trí tuệ đã được cấp bằng sáng chế cho các doanh nghiệp bên ngoài hoặc thành lập các công ty mới thành lập để cấp phép sở hữu trí tuệ.
– Tuy nhiên, trước khi các đổi mới có thể được đưa ra thị trường, chúng cần được phát triển thông qua các cấp độ sẵn sàng về công nghệ (TRL) . TRL 1-3 tập trung vào nghiên cứu trong khi cấp 6-7 trở lên cho thấy một sản phẩm đang chuyển sang sản xuất. Việc thu hẹp khoảng cách giữa các cấp độ khác nhau này có thể phức tạp và tốn thời gian, vì nó đòi hỏi sự phát triển của nghiên cứu thành các nguyên mẫu và sau đó là các sản phẩm hoàn chỉnh được kiểm tra đầy đủ và đáng tin cậy.
– Các giai đoạn chuyển giao công nghệ: Hoạt động chuyển giao công nghệ có thể được chia thành ba giai đoạn; chuẩn bị, cài đặt và sử dụng. Ba giai đoạn này lần lượt bị ảnh hưởng bởi các yếu tố công nghệ, tổ chức và môi trường. Tuy nhiên, một số người chỉ ra sáu bước trong quy trình chuyển giao công nghệ, đó là:
+ Tiết lộ sáng chế
+ Đánh giá
+ Đơn xin cấp bằng sáng chế
+ Đánh giá và tiếp thị
+ Cấp bằng sáng chế
+ Thương mại hóa
Các bước này tiến tới một sự đổi mới đối với một sản phẩm thương mại thông qua đánh giá thị trường,
– Phân loại phương thức chuyển giao công nghệ: chuyển giao công nghệ bao gồm những phương thức sau:
+ Phương thức mua bán giấy phép: Bên xuất khẩu công nghệ chuyển nhượng quyền sử dụng công nghệ cho bên nhập. Nội dung bao gồm chuyển nhượng độc quyền, công nghệ riêng và quyền sử dụng nhãn hiệu.
+ Chuyển giao công nghệ có kèm đầu tư tư bản: Đây là hình thức chuyển giao công nghệ giữa các nước phát triển với nhau, giữa các nước phát triển với các nước đang phát triển.
+ Hợp tác sản xuất: Các bên đối tác cùng khai thác công nghệ phát triển sản phẩm mới, cung cấp linh kiện, chi tiết sản phẩm cho nhau, cùng nhau tiêu thụ sản phẩm.
+ Dịch vụ tư vấn: Mời các tổ chức tư vấn nước ngoài phục vụ về các phương tiện nhằm đề xuất tư vấn công nghệ, tư vấn công trình, tư vấn quản lí, bồi dưỡng, đào tạo nhân viên kĩ thuật.
+ Mậu dịch bù trừ: Đây là một phương thức kết hợp giữa nhập công nghệ và vay tiền vốn, mở rộng quan hệ mậu dịch quốc tế.
+ Nhập nhân tài công nghệ: Thông qua việc mỗi chuyên gia nước ngoài đảm nhận công tác nhằm nghiên cứu, khai thác phát triển, lắp đặt, điều khiển thí nghiệm, sản xuất của các hạng mục.
– Vai trò của chuyển giao công nghệ:
+ Chuyển giao công nghệ là một phần quan trọng của quá trình đổi mới công nghệ, thúc đẩy nghiên cứu khoa học và công nghệ, các kỹ năng và thủ tục liên quan đến xã hội và thị trường rộng lớn hơn.
+ Chuyển giao công nghệ cho phép nghiên cứu phát triển từ việc phát hiện ra các công nghệ mới dọc theo chuỗi giá trị đến công bố, đánh giá và bảo vệ những đột phá này. Từ đây, tiếp thị, cấp phép và phát triển thêm các sản phẩm cho phép nghiên cứu trở thành một sản phẩm, quy trình hoặc dịch vụ có tác động cho xã hội. Ngoài ra, lợi nhuận tài chính thu được từ một sản phẩm thành công có thể được tái đầu tư vào nghiên cứu sâu hơn để bắt đầu lại chu kỳ.
+ Kết quả là, chuyển giao công nghệ tạo ra nguồn thu cho các trường đại học để sử dụng cho việc tuyển dụng giảng viên, tài trợ và nghiên cứu thêm. Các công ty có thể tận dụng những tiến bộ do nghiên cứu hàn lâm này mang lại mà không cần phải chi cho R&D nội bộ để tạo ra các sản phẩm mới nhằm thúc đẩy hoạt động kinh doanh phát triển.
+ Lợi thế của việc chuyển giao công nghệ thành công có thể được cảm nhận thông qua các nền kinh tế quốc gia và khu vực thông qua tăng trưởng thông qua đổi mới, liên doanh mới và ngành công nghiệp mạnh mẽ hơn để thúc đẩy việc làm. Cuối cùng, có những lợi ích cho toàn xã hội, cho dù đó là cứu sống, sức khỏe tốt hơn, môi trường sạch hơn và tiến bộ kỹ thuật để cung cấp các năng lực, sản phẩm và dịch vụ mới.
+ Chuyển giao công nghệ rất quan trọng đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME), những doanh nghiệp có thể sử dụng quy trình để giúp họ cạnh tranh với các đối thủ lớn hơn. Thay vì phải trả tiền cho R&D nội bộ, các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể liên minh với các công ty và viện nghiên cứu để tạo ra những đổi mới, giảm thiểu rủi ro tài chính hoặc chia sẻ công nghệ.
+ Các doanh nghiệp vừa và nhỏ thích ứng chuyển giao công nghệ để hỗ trợ nhu cầu của họ, giải quyết các trở ngại và thách thức, tiếp thu và phát triển công nghệ cũng như tiếp cận các nghiên cứu mới mà họ có thể thực hiện. Sử dụng các phương pháp chuyển giao công nghệ cho phép các DNVVN phản ứng với những thách thức và đóng góp tích cực vào các tiến bộ công nghệ, tăng trưởng kinh tế và khả năng đổi mới của chính họ.
– Các ví dụ:
+ Ví dụ về chuyển giao công nghệ có thể được tìm thấy trên hầu hết mọi lĩnh vực khoa học và công nghiệp, từ dược phẩm và thiết bị y tế đến các giải pháp năng lượng thay thế, máy tính, giao thông, trí tuệ nhân tạo, robot, nông nghiệp, hàng không vũ trụ, cải thiện môi trường và nhiều lĩnh vực khác.
+ Nhiều sản phẩm và tiến bộ công nghệ mà chúng ta coi là đương nhiên trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta đến từ nghiên cứu của trường đại học hoặc viện trước khi được chuyển giao ra thị trường thông qua các thủ tục chuyển giao công nghệ.
– Chuyển giao công nghệ phục vụ cho việc tham gia nghiên cứu với các sản phẩm thực tế có thể cung cấp lợi ích cho xã hội, giải pháp cho các vấn đề và đồng thời tạo ra lợi nhuận có thể được sử dụng để tài trợ cho nghiên cứu và phát triển tiếp theo.
Bài viết được thực hiện bởi: Thạc sỹ Đinh Thùy Dung
