“Tư cách Mõ “ là tác phẩm ngắn của nhà văn Nam Cao, nói về một thực trạng đáng buồn trong xã hội cũ, là sự dèm pha đàm tiếu của người đời đã khiến tầng lớp dân nghèo tha hóa, cụ thể là nhân vật anh cu Lộ. Dưới đây là bài viết Phân tích tác phẩm Tư cách Mõ của Nam Cao hay nhất, mời các bạn cùng tham khảo.
Mục lục bài viết
1. Phân tích tác phẩm Tư cách Mõ của Nam Cao hay nhất:
Nhận xét về tác phẩm “Tư cách Mõ”, Hà Minh Đức viết: “Nam Cao đã phân tích và mổ xẻ về người trí thức tiểu tư sản nghèo một cách mạnh mẽ, không né tránh, không cực đoan như những nhà văn khác. Ngòi bút của Nam Cao luôn luôn tỉnh táo đúng mực”. Đọc tác phẩm này, chúng ta sẽ hiểu rõ cái tỉnh táo, đúng mực của Nam Cao như thế nào. Tư cách Mõ không phải là một câu chuyện truyền thống, mà là một tác phẩm hiện thực đắng lòng, thấu hiểu và chân thực.
Nam Cao không ngần ngại khám phá sâu vào tâm hồn nhân vật, đặc biệt là những con người nghèo khổ, lam lũ trong xã hội phong kiến. Truyện ngắn này là minh chứng cho tư tưởng phê phán sự tha hóa của con người trong xã hội cũ. Câu chuyện xoay quanh nhân vật Lộ, một người nông dân chân chất và hiền lành, được làng phân công làm mõ. Ban đầu, Lộ có lòng tự trọng, không muốn làm mõ vì coi đó là một công việc thấp hèn, nhục nhã. Tuy nhiên, dưới sự khuyên nhủ của làng xóm, anh chấp nhận và cống hiến hết mình cho công việc. Nhưng điều đó dần dần khiến Lộ bị cô lập và bị xã hội xa lánh.
Phần đầu của câu chuyện giới thiệu về thằng mõ mà chẳng ai ngờ đó lại là Lộ sau này. Anh bị xã hội khinh miệt, ỷ vào địa vị thấp hèn để làm phiền người khác và cảm thấy hạnh phúc với sự nguyên nhục của người khác. Nhưng điều bất ngờ, anh Lộ hiền lành và chân chất đã trở thành một thằng mõ đích thực. Trước đó, anh được gọi là Lộ, sau đó là thằng Lộ và cuối cùng là thằng Mõ tham. Lộ trở nên tham lam, lười biếng và tham gia vào những hành động vô ích để lấy đồ ăn. Hình tượng thằng mõ được Nam Cao vẽ nét mạnh mẽ, tạo sự tương phản với Lộ ban đầu, làm cho người đọc suy nghĩ về sự thay đổi của một con người và xã hội đối với họ.
Chủ đề chính của câu chuyện là sự tha hóa của con người khi họ bị xã hội đặt vào tình huống khinh trọng. Nam Cao đã làm rõ rằng, khi một người bị coi thường, họ dễ dàng bị tha hóa, mất đi những phẩm chất tốt đẹp của mình. Con đường mà Lộ trở thành thằng Mõ không phải là quá ngắn, nhưng cũng không dài cho lắm. Một vài sự kiện và ánh mắt của xã hội đã tạo ra một thằng Mõ “hơn cả những thằng mõ chính tông.” Điều buồn cười chính là ánh mắt của người dân như một loại độc dược, biến một người hiền lành thành một con quỷ bị ghét bỏ. Điều này đưa đến nhiều suy nghĩ về Chí Phèo của Nam Cao, một nhân vật có số phận tương tự.
Mặc dù xuất hiện muộn trên văn đàn nhưng Nam Cao nhanh chóng khẳng định được vị trí của mình. Các trang văn hiện thực của ông đã phản ánh chân thật cuộc sống và số phận của con người thời đại ông sống. Một số tác phẩm đóng đinh trong sự nghiệp của ông như Chí Phèo, Một bữa no, Tư cách Mõ… Trong đó truyện ngắn Tư cách Mõ là một trong những tác phẩm xuất sắc đã thể hiện tài năng bậc thầy của nhà văn.
2. Phân tích tác phẩm Tư cách Mõ của Nam Cao chi tiết:
Chủ đề miếng ăn luôn chiếm vị trí quan trọng trong những sáng tác của nhà văn Nam Cao. Vì nỗi ám ảnh cái đói cái nghèo nên nhà văn luôn có những khai thác rất chân thật về miếng ăn trên trang văn. Từ Một bữa no, Lão Hạc cho đến Tư cách Mõ chúng ta thấy số phận của nhân vật đều xoay quanh cơm áo, gạo tiền, miếng ăn.
Tư Cách Mõ vẫn lấy bối cảnh quen thuộc là làng quê Việt Nam dưới hai ách áp bức nô lệ và phong kiến. Dưới bóng đen của xã hội cuộc sống của người thôn quê Việt Nam hiện lên với đầy những sự ngột ngạt, bí bách. Nhân vật trung tâm trong tác phẩm là người nông dân Việt Nam dưới đáy xã hội, tiêu biểu ở đây là nhân vật Lộ. Lộ vốn là một anh nông dân hiền lành, chăm chỉ, chịu khó làm ăn nhưng chỉ vì sự ghẻ lạnh của người đời, sự đưa đẩy của xã hội anh ấy bị biến chất, tha hoá, bị huỷ hoại nhân hình và nhân tính. Chỉ vì bị xúc phạm nặng nề Lộ đã biến thành một kẻ tham lam, bẩn thỉu. “Từ đấy, không những hắn đòi cổ to, lúc ăn hắn còn đòi xin thêm xôi, thêm thịt, thêm cơm nữa, không đem lên cho hắn thì tự hắn xông vào chỗ làm cổ mà xúc lấy. Ăn hết bao nhiêu thì hết, hắn gói đem về cho vợ con ăn, mà nếu vợ con ăn không hết, thì kho nấu để lại ăn hai, ba ngày…”. Qua những câu chuyện nhỏ nhặt, tầm thường, xoay quanh miếng ăn của con người, Nam Cao đã tái hiện cảnh sống vô cùng khốn khổ bần cùng của con người. Qua đó tác giả đã thể hiện sự cảm thông, chua xót cho những nỗi cơ cực của người nông dân.
Trước khi trở thành tha hoá như vậy, Lộ hay Chí Phèo hay bà lão (Một bữa no) vốn là những con người hiền lành và giàu lòng tự trọng. Lộ lại thuộc dạng nghèo hèn, ít học trong xã hội, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời. Thế nên khi nói đến cái nghề mõ mạt hạng người ta đã nghĩ ngay đến Lộ. Người ta dỗ ngon dỗ ngọt anh, xúi anh làm mõ để gánh vác trọng trách giúp việc làng, cũng là có thêm thu nhập. Thật thà Lộ cũng đồng ý làm theo, thế nhưng anh có ngờ đâu người ta khinh rẻ anh, người ta coi thường người làm mõ. Đi đâu anh cũng bị xoi mói, khinh ghét, nói ra nói vào, rồi hùa nhau giăng bẫy anh. Con giun xéo mãi cũng phải quằn, tức nước thì vỡ bờ, đã vậy anh sẽ trở nên bần tiện, mạt hạng đúng ý với sự dèm pha của người đời. Con đường tha hoá của Lộ chính là kết quả do sự nhào nặn của xã hội thực dân nửa phong kiến. Của chính quyền, của những định kiến xấu xa trong xã hội. Xoay quanh số phận của Lộ tác phẩm đã đặt ra vấn đề mang ý nghĩa nhân sinh sâu sắc. Đó là lời kêu cứu khẩn thiết, hãy cứu vớt lấy linh hồn con người, cứu lấy nhân phẩm của họ.
Làm nên thành công của tác phẩm này không thể không nhắc đến nghệ thuật phân tích tâm lý nhân vật bậc thầy. Nam Cao như đã sống cùng với nhân vật Lộ, thấu hiểu, đồng cảm với những nỗi khổ của anh, nói hộ tiếng lòng của anh. Kết cấu truyện đi thẳng vào vấn đề trung tâm, không vòng vo cũng là điểm thu hút của truyện ngắn. Người kể chuyện ngôi thứ ba khách quan, dễ dàng đi ngược về quá khứ, rồi lại trở lại hiện tại giúp tác phẩm có điểm nhìn linh hoạt. Ngôn ngữ mang tính chất đời thường, thể hiện qua những mẩu đối thoại, những dòng nội tâm của nhân vật cũng góp phần làm nổi bật chủ đề của tác phẩm.
Vì thế có thể khẳng định với Tư cách Mõ Nam Cao đã khẳng định vị trí vững chãi của mình trên thi đàn văn học. Ông cũng đã có những cách tân lớn lao về thi pháp nghệ thuật, góp phần quan trọng vào việc đổi mới văn học Việt Nam.
3. Phân tích tác phẩm Tư cách Mõ của Nam Cao ấn tượng nhất:
Các tác phẩm được sáng tác trước cách mạng của nhà văn Nam Cao như Chí Phèo, Một bữa no, Tư cách mõ… gây ám ảnh ở người đọc nhờ việc xây dựng các nhân vật có dấu ấn đậm nét. Trong đó nhân vật Lộ trong Tư cách mõ là tiêu biểu cho số phận bần cùng bị tha hoá về nhân hình và tính cách. Có thể nói nhân vật được khắc họa rõ nét, chân thật bằng xương, bằng thịt và như bước ra từ trang văn để đến với độc giả.
Trước hết Lộ được giới thiệu một vài nét về xuất xứ, gia cảnh. Đó là một chàng thanh niên chăm chỉ, chịu khó, xuất thân bần hàn, gia cảnh thuộc dạng nghèo nhất nhì trong làng “Anh cu Lộ hiền như đất. Cờ bạc không, rượu chè không, anh chỉ chăm chăm, chút chút làm để nuôi vợ, nuôi con”. Như vậy Lộ vẫn nằm trong tuyến nhân vật nông dân thường xuất hiện trên trang văn của Nam Cao bên cạnh các nhân vật rất “đình đám” như Chí Phèo, Lão Hạc. Với bản tính ban đầu là một người nông dân chăm chỉ, hiền lành, thế nhưng vì sự áp bức, bóc lột của xã hội phong kiến thực dân nên anh cũng đã bị tha hoá.
Xã hội đưa đẩy Lộ được nhận chức mõ trong làng. Dân gian vẫn có câu “tham như mõ” thế là người ta khinh rẻ, coi thường Lộ. Đi đến đâu người ta cũng chọc ngoáy đủ điều. Người ta lườm nguýt, người ta xa lánh anh, bêu riếu anh, điều đó khiến Lộ vô cùng khó chịu. Ừ thì đằng nào cũng bị gán cái tiếng tham như mõ, Lộ tham cho thiên hạ biết. Từ một người hiền lành, chịu khó, không bao giờ tắt mắt của ai bao giờ, Lộ bị tha hoá, trở thành một kẻ tham lam nhất nhì cái làng này “ đi ăn thì ngồi một mình một mâm, ăn không hết trút ráo cả về; đầu năm cha con đến từng nhà quan để nịnh nọt lấy phong bao; lúa đến vụ thu hoạch cứ mặc sức mà cắt của người ta”. Con người đã bị tha hoá biến chất, trở thành một kẻ ti tiện, xấu xí đến mức không nhận ra. Xây dựng nhân vật Lộ tác giả đã gián tiếp tố cáo xã hội thối nát và trân trọng, đồng cảm với số phận của con người.
THAM KHẢO THÊM:
