Phân tích nhân vật cô Hiền trong Một người Hà Nội hay nhất

1. Dàn ý phân tích nhân vật cô Hiền trong "Một người Hà Nội" hay nhất:

a. Mở bài:

‐ Giới thiệu khái quát về tác giả, tác phẩm.

‐ Giới thiệu chung về nhân vật cô Hiền:

+ Vị trí: Nhân vật trung tâm. 

+ Vai trò: kết tinh giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm.

+ Mô tả khái quát: Nhân vật cô Hiền được thể hiện ở nhiều thời điểm khác nhau trong lịch sử dân tộc. Trải qua bao sóng gió, phẩm chất và vẻ đẹp của người Hà Nội vẫn tỏa sáng, như những gì tốt đẹp nhất, không phai mờ trong con người này.

b. Thân bài:

‐ Nếp sống thanh lịch dù cuộc đời nhiều biến động: Cái ăn, cái ở, cái mặc. 

‐ Thông minh, tỉnh táo và thức thời.

+ Năm 1956, cô bán một trong hai căn nhà cho phong trào kháng chiến cho người kháng chiến ở.

+ "Chú tuy chưa già nhưng đành để ngồi chơi, các em sẽ đi làm cán bộ, tao sẽ phải nuôi một lũ ăn bám, dù họ có đủ tài để không phải sống ăn bám".

‐ Ứng xử với chính sách cải tạo của nhà nước:

+ Chồng muốn mua máy in → ngăn chồng vì cô nhận ra điều đó trái với chính sách.

+ Mở cửa hàng quà tặng, đồ lưu niệm đảm bảo "đủ ăn" mà không bóc lột ai.  

+ Thực tế, trung thực, bộc trực.

Không tự ái, ganh đua, không thời thượng, không lãng mạn, không ảo mộng.

Bỏ ngoài tai những lời đàm tiếu của thiên hạ, đã tính làm → dũng cảm, có chính kiến.

Kết hôn: tuy có quan hệ rộng nhưng lại chọn làm vợ của thầy giáo tiểu học hiền lành, chăm chỉ → cả Hà Nội “ngỡ ngàng”.

Tính toán sinh con sao cho hợp lí, đảm bảo tương lai cho con cái.  

Khi cháu là cán bộ cách mạng về chơi, chồng và con gọi là "đồng chí", cô nhắc phải gọi là "anh Khải" → biết nhìn nhận mọi việc theo đúng bản chất, thức thời nhưng không xu thời.

Khi người cháu cách mạng hỏi về cuộc sống mới thời mới giải phóng, cô nhận xét thẳng thắn, không giấu diếm. 

‐ Tôn trọng, yêu quý và nâng niu truyền thống văn hóa của người Hà Nội:

+ Dạy con: Là người Hà Nội, đi đứng, ăn nói  phải có chuẩn mực, không được sống tùy tiện, xuề xòa.

+ Coi việc giữ gìn nếp sống là có tự trọng.

→ Là hạt bụi vàng của Hà Nội: Hạt bụi vàng lấp lánh đâu đó trong mọi ngóc ngách của Hà Nội, mượn gi  bay về đất kinh kỳ soi ánh vàng.

→ Biểu tượng của vẻ đẹp tinh tế, sức sống bất diệt, Hà Thành văn hóa.

Đánh giá:

‐ Nhân vật "một người Hà Nội" được phản ánh trong nhiều thời điểm lịch sử. Mỗi khoảnh khắc đổi thay ấy như thứ nước rửa ảnh, làm nên vẻ đẹp vĩnh cửu hiển hiện: sự sang trọng, thanh lịch trong cách sống, cách nói; trí thông minh, sự tỉnh táo, thức thời; đầu óc trung thực, thẳng thắn.

‐ Đặt nhân vật cô Hiền giữa những biến động của lịch sử, tác giả suy ngẫm về vận mệnh dân tộc qua cuộc đời của một cá nhân, thể hiện: 

+ Điểm nhìn hiện thực mới.

+ Nhận thức, niềm tin của nhân dân ở sự bất diệt của những nét đẹp văn hóa truyền thống.

‐ Nghệ thuật xây dựng nhân vật: 

+ Ngôn ngữ cá thể hóa (Lời nói của cô Hiền có logic, thể hiện rõ sự sắc sảo, thông minh và hiểu biết về thế giới). 

c. Kết bài:

Khẳng định về giá trị của tác phẩm và nhân vật.

2. Dàn ý phân tích nhân vật cô Hiền trong "Một người Hà Nội" - Mẫu 2:

a. Mở bài:

Giới thiệu về nhân vật cô Hiền.

b. Thân bài: 

‐ Cô Hiền cùng đất nước trải qua bao thăng trầm nhưng vẫn giữ được cốt cách người Hà Nội.

‐ Cô sống thẳng thắn, chân thành, giàu lòng tự trọng.

‐ Người phụ nữ có nhan sắc, yêu văn chương, thời còn trẻ giao đủ với nhiều văn nghệ sĩ nhưng không chạy theo những tình cảm lãng mạn viển vông.

‐ Người mẹ yêu con khôn ngoan trong việc giáo dục con cái:

+ Dạy con từ những điều nhỏ nhất 

+ Tôn trọng và ủng hộ quyết định của con. 

→ Bà Hiền là một người Hà Nội bình dị, nhỏ bé nhưng trong bà đã thấm sâu những tinh hoa của chất Hà Nội.

c. Kết bài:

Đưa ra kết luận chung.

3. Phân tích nhân vật cô Hiền trong "Một người Hà Nội" hay nhất: 

Nguyễn Khải sinh năm 1930 mất năm 2008, tên khai sinh là Nguyễn Mạnh Khải,  là nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến. Tác giả sống và lớn lên trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ nên những trải nghiệm thực tế trên chiến trường thể hiện khá rõ trong thơ ông. Trong tất cả các sáng tác của mình, Nguyễn Khải cũng viết nhiều tác phẩm về đề tài nông thôn trong xây dựng cuộc sống mới, chủ yếu ông quan tâm đến tính cách, tư tưởng, tinh thần của con người hiện đại trước bối cảnh biến đổi của thế giới cùng sự phức tạp của cuộc sống. Và một trong những tác phẩm đó, tiêu biểu nhất có thể kể đến truyện ngắn “Người Hà Nội”. Truyện ngắn "Người Hà Nội" xoay quanh nhân vật trung tâm là bà Hiền, người Hà Nội, được tác giả Nguyễn Khải ví như "hạt bụi vàng" của Hà Nội. Trong truyện ngắn này, tác giả Nguyễn Khải đã tìm thấy vẻ đẹp trong sâu thẳm tâm hồn, nhân cách của người con đất Việt qua những bước thăng trầm của đất nước, mà đặc biệt là trong những năm đất nước Việt Nam được giải phóng, xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc. Trong mối liên hệ với công cuộc xây dựng xã hội mới, bên cạnh những mặt tích cực cũng có những mặt trái và những hạn chế tiêu cực. Nhân vật bà Hiền được tác giả Nguyễn Khải xây dựng trong bối cảnh đầy biến động và biến đổi ấy, nhưng những tác động khách quan không ảnh hưởng đến thế giới nội tâm và tính cách của bà. Bà vẫn xuất hiện với nhiều phẩm chất đáng quý cùng những nét tính cách đặc trưng cho lối sống người dân Hà Nội. 

Sau giải phóng, nước ta bắt đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, đảng và nhà nước ủng hộ việc xóa bỏ giai cấp tư sản, xây dựng công hữu. Hưởng ứng tiếng gọi của Đảng, hòa mình vào cuộc sống mới, cả chế độ tư sản và giai cấp tư sản đều bị tẩy chay và tìm cách xóa bỏ mở đường cho chủ nghĩa xã hội. Và trong bầu không khí ấy, nơi bà Hiền, người Hà Nội, bắt đầu một công việc kinh doanh, một lối sống mới. Trong những năm đó, bà Hiền đã cạo răng và uốn tóc, mặc những bộ quần áo sặc sỡ, đen hoặc trắng. Còn trang sức thì biết dùng ngọc, bạch kim, kim cương. Vì vậy, trong mắt nhiều người, kể cả các nhà văn, cô Hiền có lối sống tư sản thực sự. Và chính cô cũng thừa nhận điều này: “Tao có bộ mặt tư sản, một cách sống tư sản....”.

Cảm nhận ban đầu, tuy không biết cô Hiền có phải tư sản thật hay không nhưng người đọc cảm nhận được ở nhân vật này một cá tính khá mạnh mẽ, thậm chí dũng cảm hơn người khác. Vì khi đó, dù là tư sản nhưng người ta cũng có xu hướng che giấu đi bản chất thật của mình, vì nếu bị lộ có thể bị đuổi học, bị tịch thu tài sản. Nhưng cô Hiền không làm thế, cô sống theo con người, tính cách của mình. Tuy sống như một con nhà tư sản, ai cũng nhìn thấy và đánh giá nhưng cô Hiền rất tự tin vào bản thân và cuộc sống trong sạch, ngay thẳng của mình. Cô cho rằng cuộc sống của mình là tự cung tự cấp, không bóc lột ai nên không thể gọi là tư sản “...Tao có khuôn mặt tư sản, lối sống tư sản nhưng tao không lấy tiền của người khác thì làm sao trở thành tư sản?" 

Qua lời nói của cô Hiền, ta có thể thấy cô là một người có lòng tự trọng rất cao, những lời đàm tiếu, nhìn nhận và đánh giá của người khác không phải vì cô không biết, mà ngược lại, cô tuy khá từng trải nhưng “cây ngay không sợ chết đứng”. Cô Hiền vẫn mạnh mẽ sống với mọi người, không vì một tác động khách quan nào mà thay đổi hay bó buộc cuộc sống của mình. Cô cũng là người thức thời, thời thế thay đổi cô đều hiểu rõ, từ đó định hướng cho công việc và cuộc sống của mình. "Chế độ này không thích cá nhân làm giàu, chỉ cần họ đủ ăn, thiếu ăn một chút lại càng hay, thiếu ăn là vinh chứ không nhục, nên tao chỉ cần đủ ăn.." Ta thấy cô Hiền nhận thức được những giới hạn của xã hội trong thời kỳ đổi mới, một cách có ý thức, nhưng cô không chạy theo xu hướng, không chạy theo phong trào, cố tỏ ra nghèo khó để ra vẻ “công dân tốt của xã hội”.

Cô sống trước hết là vì mình, vì cuộc sống của cả gia đình, và cuộc sống ấy hoàn toàn tự chủ. Làm hoa giấy không thể giàu nhưng cũng đủ ăn, đủ nhàn, mà không lo sợ gì...  Cô Hiền là người tỉnh táo, nhạy cảm nhưng cũng rất thực tế, bộc trực. Cái bộc trực của cô còn thể hiện ở những lời bình luận với nhà văn Nguyễn Khải: "Mày bắt nạt nạt vợ mày quá, không để nó tự quyết định bất cứ việc gì, vậy là hỏng,...". Thông qua một câu nói này mà cô Hiền toát lên một tư tưởng dân chủ, lối sống của những con người hiện đại. Quan điểm cô cho rằng công việc gia đình ngoài chồng là trụ cột chính thì người vợ vẫn có quyền đóng góp trước những vấn đề của gia đình. Lời nói của cô thực sự là sự góp ý chân thành, một lời phê bình đối với sự gia trưởng của nhân vật "tôi". "Người đàn bà không là nội tướng thì cái gia đình ấy cũng chẳng ra sao".

Cô Hiền cũng là người đề cao những nguyên tắc, những chuẩn mực về đạo đức. Và sự coi trọng, đề cao đó của cô được thể hiện ra ngay trong cách dạy dỗ của cô với những đứa con. Khi chúng ngồi ăn cơm thì cô sửa cách ngồi, cách cầm bát cơm, cầm đũa, cách múc canh và cách nói chuyện trong khi ăn. Những truyền thống lâu đời của người Hà Nội, mặc dù cô Hiền không phải là người sống quá nguyên tắc, gia giáo nhưng cô cũng nghiêm khắc dạy dỗ, bởi đó là những nét đẹp văn hóa đồng thời là phép tắc, cách ứng xử cơ bản của con người, dạy để chúng biết tự trọng, biết ý thức về bản thân sau này trở thành người có ích cho xã hội. 

Thông qua tình huống người con trai của cô xung phong đi lính, tính cách, con người của cô Hiền càng được bộc lộ rõ nét. Năm 1965, Đảng và nhà nước ta đã hết sức huy động sức người cũng như sức của để chi viện cho miền Nam ruột thịt trong khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam đang diễn ra vô cùng căng thẳng. Trước tình hình đó, con trai cả của cô Hiền đã tự nguyện Nam tiến để đi chiến đấu, cô Hiền đã không chần chừ mà quyết định cho con đi ngay. Quyết tâm ấy không phải đến từ việc cô không thương con hay coi thường những người hy sinh nơi chiến trường, mà xuất phát từ tình cảm của một công dân, một người mẹ mẫu mực. Cô gửi con đi lính để nó biết nước, sống đàng hoàng và làm một công dân có ích: “Tao không khuyến khích cũng không ngăn cản, ngăn cản tức là bảo nó tìm con đường sống để các bạn nó phải chết, cũng là một cách giết nó".

Không có tin tức gì về đứa con trai đầu, theo chí hướng của anh trai, con trai thứ hai của cô cũng xin nhập ngũ. Là một người mẹ, cô Hiền không khỏi buồn mà càng thương các con, càng muốn các con làm tròn bổn phận, trách nhiệm của mình. Cô cũng ý thức rằng đất nước cần có sự hy sinh và các thế hệ con trai của cô cũng đã quên mình phục vụ đất nước trong quân đội. Cô không ngăn cản chúng ra đi vì thật ích kỷ khi bảo các con phải tự tìm đường sống cho mình và phó thác mọi trách nhiệm, hy sinh cho bạn bè cùng thời. 

Như vậy ta thấy nhân vật cô Hiền là người hiện đại, từng trải sâu sắc. Qua tác phẩm, tình huống bộc lộ những nét đáng quý của cô. Đó là một con người công chính, ngay thẳng, không sống giả dối để tư lợi; là một con người chuẩn mực của Hà Nội. Cô còn là một công dân có trách nhiệm, nhưng với tư cách là một người mẹ, cô rất thương con, biết cách dạy dỗ, nuôi dạy chứ không vì tình cảm cá nhân mà ngăn cản con cái để con trở thành những người vô trách nhiệm. 

4. Phân tích nhân vật cô Hiền trong "Một người Hà Nội" ý nghĩa nhất:

Trong khi Nguyễn Minh Châu viết về số phận người đàn bà hàng chài thời đổi mới để thấy vẻ đẹp của cam chịu, hy sinh của người phụ nữ thì Nguyễn Khải cũng chịu ảnh hưởng về hình ảnh người phụ nữ trong thời kì đổi mới là nhân vật bà Hiền trong "Một người Hà Nội". Tuy cùng thời đổi mới nhưng có thể thấy sự khác biệt trong số phận của hai nhân vật này. Nhân vật cô Hiền có cuộc sống hạnh phúc hơn, cái mới trong hình tượng phụ nữ của "Một người Hà Nội" chính là vẻ đẹp của cô Hiền - người phụ nữ trong thời đại mới. Cô được ví như "hạt bụi vàng" của Hà Nội.

Cô đại diện cho phẩm chất và vẻ đẹp của người phụ nữ hiện đại nhưng vẫn mang nét đẹp truyền thống. Những vẻ đẹp ấy được thể hiện rõ nét trong tác phẩm của tác giả. Phải học tập vẻ đẹp của người phụ nữ hiện đại, những giá trị truyền thống hài hòa với những giá trị hiện đại. Nói cách khác, đó là hội nhập mà không hòa tan, tiến bộ đi đôi với chống cái ác, cái xấu. Tác giả không dùng từ ngữ để miêu tả ngoại hình của cô Hiền mà hòa mình vào để mô tả chiều sâu tâm hồn và tính cách của cô. 

Hoàn cảnh sống của cô là khi miền bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nền kinh tế thị trường phát triển. Cuộc sống bên cạnh những mặt tích cực cũng có những mặt tiêu cực. 

Cách sống của cô Hiền khiến người ta nghĩ cô là tư sản, nhưng cô không hoàn toàn để ý đến điều đó. Khi người cháu của cô, chú bộ đội cụ Hồ tò mò hỏi cô về thành phần giai cấp: “Tại sao cô không phải học tập cải tạo…”, cô cười tươi: “Sao không đủ tiêu chuẩn" "và bình tĩnh nói: "Tao có một khuôn mặt rất tư sản, một lối sống rất tư sản, nhưng không bóc lột ai thì làm sao tao có thể là tư sản?" Như vậy có thể thấy cô rất kiên định, sống không sợ ai nói gì, miễn không làm hại ai là được. 

Khi nhiều bạn hỏi: “Trông bà như tư sản mà không bị học tập cũng lạ nhỉ?”, cô nhẹ nhàng trả lời: “Các bà không biết, nhưng nhà nước thì biết”. Đúng là cô thông minh hơn bạn mình và thức thời hơn ông chồng. Trước đây, gia đình cô cũng thuê một đầu bếp và một người trông trẻ. Cô bảo mẫu đã chăm sóc những đứa con của cô Hiền từ năm 19 tuổi đến năm 45 tuổi. Suốt 26 năm ấy, cô coi anh bếp cô vú như người gia đình, họ hàng và đối xử rất ân cần, để rồi sau này về quê làm giám đốc hợp tác xã. Hai vợ chồng vẫn ngược xuôi qua lại thân tình, “ngày giỗ ông chú, ngày Tết mang cơm, bún, miến, rượu do cả nhà làm ra tặng chú và các con". 

Cô Hiền là phụ nữ hiện đại. Vì cô rất thực tế, cô có hai căn nhà, một căn để ở, chồng bảo mua máy in thì cô hỏi ông chồng có đứng được may vá không. Ông chồng lại thôi không nói gì nữa. Không phải vì cô tiếc tiền hay hách dịch mà bởi vì đang khó khăn nên cô biết dành tiền cho việc gì.

Mặc dù hoàn cảnh tài chính khó khăn nhưng cô là một người vợ đảm đang, vẫn xoay sở nuôi sống gia đình. Đây là nét đặc trưng của người Việt Nam và đặc biệt là của người Hà Nội. 

Hơn nữa, cô còn quán xuyến mọi việc trong gia đình, chăm chỉ làm lụng nuôi gia đình, cũng thể hiện sự cần cù, chịu khó của người vợ. Công việc của cô là làm việc trong một cửa hàng hoa với các loại hoa giấy, giỏ hoa đan bằng tre... rất đẹp, do chính tay cô làm ra, bán rất đắt, nhưng “thuế rất nhẹ”, giữa thời “cải tạo và đấu tranh giai cấp”, không hề có hình bóng của một tên tiểu tư sản, tiểu chủ nào cả. Cô Hiền rất thông minh, biết sống có lý trí, biết cư xử theo thời thế. Cô phải là một người trưởng thành và từng trải mới có "đầu óc thực tế" như thế.

Hơn nữa, cô Hiền còn biết dạy con mình có trách nhiệm với đất nước. Cô khuyên con cháu vào Nam tòng quân đánh giặc, ai cũng sợ mất đi người thân nhưng bởi Tổ quốc cần, vì miền Nam máu thịt mà cô khích lệ con lên đường. Như vậy, không phải cô đẩy con mình vào con đường chết mà là dạy con biết yêu nước. Đó không phải là vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam sao? Cô Hiền cũng là một người chuẩn Hà Nội, có những cái mới du nhập vào nhưng cô vẫn giữ nguyên phẩm chất và tính cách của người Hà Nội.

Không những thế, cô Hiền hóa ra còn là một người rất sắc sảo và tế nhị, khi gọi đồng chí Khải, cô còn mắng con gọi là “anh Khải”. Cô thường ngày ăn mặc rất giản dị, nhưng trong các bữa tiệc thì cô lại mặc rất trang trọng. Và cô Hiền đặc biệt giữ lời ăn tiếng nói, dùng lời lẽ thô tục với người bình dân thân thiết thì không sao, nhưng trước mặt người quyền quý thì phải tế nhị. 

Ở đây ta thấy cô Hiền mà nhà văn Nguyễn Khải dày công xây dựng hiện lên là một người phụ nữ không chỉ đảm việc nhà mà còn phải giỏi việc xã hội. Cô là hạt bụi vàng Hà Nội. Bụi, có nghĩa là những thứ rất bẩn và nhỏ, nhưng ở đây người viết nói đó là bụi vàng. Nó thể hiện sự nhỏ bé của cô Hiền nhưng lại làm nên vẻ đẹp của người phụ nữ hiện đại.

5.  Phân tích nhân vật cô Hiền trong "Một người Hà Nội" ngắn gọn nhất:

Truyện “Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải, in trong tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1990, thời kỳ đổi mới của văn học Việt Nam, cô Hiền là nhân vật chính của tác phẩm. Qua nhân vật cô Hiền, tác giả tìm thấy rất nhiều vẻ đẹp trong chiều sâu tâm hồn, tính cách của người Hà Nội, nét riêng của người phụ nữ Việt Nam trước bao thăng trầm cùng sự phát triển của đất nước.  

Tác giả không nói gì về ngoại hình của cô Hiền mà chỉ kể lại cách ứng xử của cô trong các quan hệ gia đình chồng con, họ hàng, bạn bè lúc bấy giờ. Hoàn cảnh sống của cô là khi miền bắc tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội, nền kinh tế thị trường phát triển. Cuộc sống bên cạnh những mặt tích cực cũng có những mặt tiêu cực. 

Cách sống của cô Hiền khiến người ta nghĩ cô là tư sản, nhưng cô không hoàn toàn để ý đến điều đó. Khi người cháu của cô, chú bộ đội cụ Hồ tò mò hỏi cô về thành phần giai cấp: “Tại sao cô không phải học tập cải tạo…”, cô cười tươi: “Sao không đủ tiêu chuẩn, " "và bình tĩnh nói: "Tao có một khuôn mặt rất tư sản, một lối sống rất tư sản, nhưng không bóc lột ai thì làm sao tao có thể là tư sản?" Như vậy có thể thấy cô rất kiên định, sống không sợ ai nói gì, miễn không làm hại ai là được. 

Khi nhiều bạn hỏi: “Trông bà như tư sản mà không bị học tập cũng lạ nhỉ?”, cô nhẹ nhàng trả lời: “Các bà không biết, nhưng nhà nước thì biết”. Đúng là cô thông minh hơn bạn mình và thức thời hơn ông chồng. Trước đây, gia đình cô cũng thuê một đầu bếp và một người trông trẻ. Cô bảo mẫu đã chăm sóc những đứa con của cô Hiền từ năm 19 tuổi đến năm 45 tuổi. Suốt 26 năm ấy, cô coi anh bếp cô vú như người gia đình, họ hàng và đối xử rất ân cần, để rồi sau này về quê làm giám đốc hợp tác xã. Hai vợ chồng vẫn ngược xuôi qua lại thân tình, “ngày giỗ ông chú, ngày Tết mang cơm, bún, miến, rượu do cả nhà làm ra tặng chú và các con". 

Cô Hiền là phụ nữ hiện đại. Vì cô rất thực tế, cô có hai căn nhà, một căn để ở, chồng bảo mua máy in thì cô hỏi ông chồng có đứng được may vá không. Ông chồng lại thôi không nói gì nữa. Không phải vì cô tiếc tiền hay hách dịch mà bởi vì đang khó khăn nên cô biết dành tiền cho việc gì.

Mặc dù hoàn cảnh tài chính khó khăn nhưng cô là một người vợ đảm đang, vẫn xoay sở nuôi sống gia đình. Đây là nét đặc trưng của người Việt Nam và đặc biệt là của người Hà Nội. 

Hơn nữa, cô còn quán xuyến mọi việc trong gia đình, chăm chỉ làm lụng nuôi gia đình, cũng thể hiện sự cần cù, chịu khó của người vợ. Công việc của cô là làm việc trong một cửa hàng hoa với các loại hoa giấy, giỏ hoa đan bằng tre. .. rất đẹp, do chính tay cô làm ra, bán rất đắt, nhưng “thuế rất nhẹ”, giữa thời “cải tạo và đấu tranh giai cấp”, không hề có hình bóng của một tên tiểu tư sản, tiểu chủ nào cả. Cô Hiền rất thông minh, biết sống có lý trí, biết cư xử theo thời thế. Cô phải là một người trưởng thành và từng trải mới có "đầu óc thực tế" như thế.

Tính cách, con người của cô Hiền thể hiện rõ nét trong hoàn cảnh con trai cô tình nguyện đi bộ đội. Năm 1965, cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước ở miền Nam tiếp tục diễn ra ác liệt, Đảng và nhà nước đã huy động sức người, sức của để chi viện cho miền Nam. Trước tình hình đó, con trai cả của cô Hiền đã tự nguyện Nam tiến để đi chiến đấu, cô Hiền không chần chừ mà quyết định cho con đi ngay. Quyết tâm ấy không phải đến từ việc cô không thương con hay coi thường những hy sinh nơi chiến trường, mà xuất phát từ tình cảm của một công dân, một người mẹ mẫu mực. Cô gửi con đi lính để nó biết yêu nước, biết sống đàng hoàng và làm một công dân có ích.

Từ khi đi lính thì không có bất kì tin tức gì thì người con thứ hai của cô cũng làm đơn xin tòng quân, nối tiếp chí hướng của người anh. Với tư cách là người mẹ, cô Hiền không khỏi đau xót, nhưng cô càng thương các con, càng muốn chúng làm tròn bổn phận, trách nhiệm của mình, cô cũng ý thức được đất nước cần có sự hy sinh và bao thế hệ người Việt Nam cũng đã xả thân phục vụ Tổ quốc trong quân ngũ, cô đã không ngăn cản các con ra đi vì đó là sự ích kỷ bảo con cái hãy tự tìm đường sống và phó thác mọi trách nhiệm và sự hy sinh cho bạn bè cùng trang lứa. 

Nét đẹp thanh lịch, lối sống có văn hóa của người Kinh được thể hiện một cách ấn tượng qua nhân vật cô Hiền; “Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải bao trùm bức chân dung nghệ thuật của nhân vật bà Hiền bằng những lớp ánh sáng vàng rực rỡ.