Lãi suất phi rủi ro là gì? Nội dung, cách tính và ý nghĩa?

Trên thực tế, ta nhận thấy rằng, ngay cả những khoản đầu tư an toàn nhất cũng có một yếu tố rủi ro. Cũng chính bởi vì thế mà các chủ thể là những nhà đầu tư thường sẽ yêu cầu một tỷ suất sinh lợi phản ánh kỳ vọng lạm phát. Đó là lý do mà lãi suất phi rủi ro phát huy tác dụng. Việc tìm hiểu mọi thứ về lãi suất phi rủi ro, bao gồm cách tính lãi suất và ý nghĩa của nó đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về thuật ngữ này.

1. Tìm hiểu về lãi suất phi rủi ro:

Lãi suất được hiểu là giá cả của quyền sử dụng một đơn vị vốn vay trong một đơn vị thời gian cụ thể. Lãi suất chính là loại giá cả đặc biệt, được hình thành trên cơ sở giá trị sử dụng chứ không phải trên cơ sở giá trị. Giá trị sử dụng của khoản vốn vay là khả năng mang lại lợi nhuận cho người đi vay khi sử dụng vốn vay trong hoạt động kinh doanh hoặc mức độ thoả mãn một hoặc một số nhu cầu nào đó của người đi vay. Khác với giá cả hàng hoá, lãi suất không được biểu diễn dưới dạng số tuyệt đối mà lãi suất lại được thể hiện cụ thể dưới dạng tỷ lệ phần trăm. Lãi suất hiện nay cũng được xem là tỷ lệ sinh lời mà chủ thể là những người chủ sở hữu thu được từ khoản vốn cho vay.

Diễn biến của lãi suất cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống hàng ngày của mỗi chủ thể kinh tế. Lãi suất tác động đến những quyết định của các cá nhân như chi tiêu hay để dành, mua nhà hay mua trái phiếu hay gửi tiền vào một tài khoản tiết kiệm. Lãi suất cũng tác động đến những quyết định kinh tế của các doanh nghiệp mà ta có thể kể đến cụ thể như: dùng tiền để đầu tư mua thiết bị mới cho các nhà máy hoặc để có thể gửi tiết kiệm trong một ngân hàng. Cũng chính bởi vì những ảnh hưởng đó, lãi suất là một trong những biến số được theo dõi chặt chẽ nhất trong nền kinh tế và diễn biến của lãi suất cũng được đưa tin đa số hàng ngày trên báo chí.

Như vậy, ta hiểu lãi suất phi rủi ro, còn được gọi là lãi suất sinh lợi phi rủi ro căn bản chính là lãi suất lý thuyết của một khoản đầu tư không có rủi ro. Về mặt thực tế, lãi suất phi rủi ro được giả định bằng lãi suất thanh toán trên tín phiếu kho bạc chính phủ kỳ hạn ba tháng, và nó cũng được coi là một trong những khoản đầu tư an toàn nhất có thể thực hiện.

Về mặt kỹ thuật, lãi suất phi rủi ro trên thực tế hoàn toàn là lý thuyết, bởi vì tất cả các khoản đầu tư đều có một số loại rủi ro kèm theo. Chúng ta cũng cần phải nói rằng, mặc dù chính phủ các quốc gia có thể vỡ nợ đối với chính chứng khoán của mình, nhưng khả năng điều này xảy ra là rất thấp. Trên thực tế, mức độ rủi ro thấp đến mức được coi là không đáng kể. Chĩnh bởi vì thế mà không có rủi ro.

2. Một số các vấn đề liên quan:

Cách tính lãi suất phi rủi ro:

Hiện nay, thực chất, chúng ta nhận thấy rằng, không có sự đồng thuận về cách tính lãi suất phi rủi ro, có nghĩa là có nhiều công thức lãi suất phi rủi ro nhằm cung cấp phép đo trực tiếp lãi suất phi rủi ro. Bởi vì điều này, một số chủ thể là những nhà phân tích quyết định xem xét cái gọi là ủy quyền cho lãi suất phi rủi ro. Trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn, lãi suất cho vay liên ngân hàng hoặc trái phiếu doanh nghiệp được xếp hạng AAA từ các công ty được cho là quá lớn để thất bại đều là những ví dụ điển hình về proxy tiềm năng.

Tuy nhiên, trên thực tế, hiện vẫn có rất nhiều vấn đề với cách tiếp cận ủy nhiệm để từ đó có thể tính lãi suất phi rủi ro. Ví dụ cụ thể như trái phiếu chính phủ chỉ có thể thực sự không có rủi ro nếu không có rủi ro vỡ nợ. Tuy nhiên, mặc dù các loại trái phiếu này trên thực tiễn rất khó vỡ nợ, nhưng đôi khi vấn đề vỡ nợ vẫn xảy ra, có nghĩa đó chính là trái phiếu chính phủ có thể không phải là một đại diện phù hợp. Không những thể vẫn luôn có nguy cơ chính phủ in thêm tiền nhằm mục đích chính đó là để đáp ứng các nghĩa vụ của họ, từ đó mà đã dẫn đến việc bị mất giá trị.

Mặc dù vậy, có một số công thức lãi suất phi rủi ro có thể cung cấp cho các chủ thể một cách hiệu quả để có thể từ đó tính lãi suất phi rủi ro. Ví dụ: các chủ thể có thể chỉ cần trừ tỷ lệ lạm phát hiện tại khỏi lợi tức của tín phiếu Kho bạc trong suốt thời gian đầu tư của các chủ thể đó. Tính toán này có thể được thể hiện bằng công thức lãi suất phi rủi ro cụ thể được nêu như sau: Lãi suất phi rủi ro = Lãi suất phi rủi ro thực + Phí bảo hiểm lạm phát.

Ý nghĩa của lãi suất phi rủi ro đối với doanh nghiệp:

Lãi suất phi rủi ro hiện nay có một số ứng dụng quan trọng. Trước hết, lãi suất phi rủi ro đóng một vai trò quan trọng trong một loạt các tính toán tài chính khác nhau, bao gồm tỷ lệ Sharpe và công thức Black-Scholes.

Bên cạnh đó thì các doanh nghiệp sẽ cần chú ý đến lãi suất phi rủi ro, bởi vì lãi suất phi rủi ro tăng có thể dẫn đến tỷ lệ sinh lời yêu cầu cao hơn từ các chủ thể là những nhà đầu tư, cũng từ đó mà đã làm tăng giá cổ phiếu.