Hối phiếu là gì? Phân loại hối phiếu

Trong các hoạt động trao đổi buôn bán hoặc trả tiền thì ngoài việc thực hiện trả tiền mặt như thông thường thì các chủ thể có thể lựa chọn các hình thức như hồi phiếu để thực hiện việc đưa ra mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện do một người kí phát cho một người khác. Vậy hối phiếu là gì? Phân loại hối phiếu bao gồm những loại nào theo như quy định của pháp luật hiện hành.

1. Hối phiếu là gì?

Hối phiếu là một mệnh lệnh bằng văn bản được sử dụng chủ yếu trong thương mại quốc tế nhằm ràng buộc một bên thanh toán một khoản tiền cố định cho bên khác theo yêu cầu hoặc vào một ngày xác định trước. Hối phiếu tương tự như séc và kỳ phiếu - chúng có thể được ký phát bởi các cá nhân hoặc ngân hàng và thường có thể chuyển nhượng bằng cách xác nhận.

Hối phiếu là một mệnh lệnh bằng văn bản ràng buộc một bên thanh toán một khoản tiền cố định cho bên khác theo yêu cầu hoặc tại một thời điểm nào đó trong tương lai. Hối phiếu thường bao gồm ba bên - người bị ký phát là bên thanh toán số tiền, người thụ hưởng nhận số tiền đó, và người ký phát là người bắt buộc người bị ký phát thanh toán cho người thụ hưởng. Hối phiếu được sử dụng trong thương mại quốc tế để giúp các nhà xuất nhập khẩu thực hiện các giao dịch. Mặc dù bản thân hối phiếu không phải là một hợp đồng, các bên liên quan có thể sử dụng nó để xác định các điều khoản của giao dịch, chẳng hạn như các điều khoản tín dụng và tỷ lệ lãi phát sinh.

Một giao dịch hối phiếu có thể liên quan đến tối đa ba bên. Người bị ký phát là bên thanh toán số tiền mà hối phiếu đòi nợ quy định. Người nhận tiền là người nhận số tiền đó. Người ký phát là bên buộc người bị ký phát trả tiền cho người thụ hưởng. Người ký phát và người thụ hưởng là cùng một thực thể trừ khi người ký phát chuyển hối phiếu đòi nợ cho người thụ hưởng bên thứ ba.  Tuy nhiên, không giống như séc, hối phiếu đòi nợ là một văn bản trình bày sự mắc nợ của con nợ đối với chủ nợ. Nó thường được sử dụng trong thương mại quốc tế để thanh toán hàng hóa hoặc dịch vụ. Mặc dù bản thân hối phiếu không phải là một hợp đồng, nhưng các bên có thể sử dụng nó để thực hiện các điều khoản của hợp đồng. Nó có thể chỉ định rằng thanh toán đến hạn theo yêu cầu hoặc vào một ngày cụ thể trong tương lai. Nó thường được gia hạn với các điều khoản tín dụng, chẳng hạn như 90 ngày. Đồng thời, hối phiếu đòi nợ phải được người bị ký phát chấp nhận mới có giá trị.

Hối phiếu thường không trả lãi, về bản chất, chúng là séc có hậu. Họ có thể tích lũy lãi suất nếu không được thanh toán vào một ngày nhất định, tuy nhiên, trong trường hợp đó, tỷ lệ phải được ghi rõ trên công cụ. Ngược lại, chúng có thể được chiết khấu trước ngày quy định để thanh toán. Hối phiếu đòi nợ phải ghi rõ số tiền, ngày tháng và các bên liên quan bao gồm cả người ký phát và người bị ký phát. Nếu hối phiếu được phát hành bởi một ngân hàng, nó có thể được gọi là hối phiếu ngân hàng. Ngân hàng phát hành đảm bảo thanh toán cho giao dịch.

Nếu hối phiếu được phát hành bởi các cá nhân, chúng có thể được gọi là hối phiếu thương mại. Nếu các khoản tiền phải được thanh toán ngay lập tức hoặc theo yêu cầu, hối phiếu được gọi là hối phiếu trả ngay. Trong thương mại quốc tế, hối phiếu trực tiếp cho phép nhà xuất khẩu giữ quyền sở hữu đối với hàng hóa xuất khẩu cho đến khi nhà nhập khẩu nhận hàng và thanh toán ngay cho hàng hóa đó. Tuy nhiên, nếu khoản tiền sẽ được thanh toán vào một ngày đã định trong tương lai, thì nó được gọi là hối phiếu có thời hạn. Hối phiếu có thời hạn cho nhà nhập khẩu một khoảng thời gian ngắn để trả tiền hàng cho nhà xuất khẩu sau khi nhận hàng.

Sự khác biệt giữa kỳ phiếu và hối phiếu là kỳ phiếu có thể chuyển nhượng và có thể ràng buộc một bên thanh toán cho bên thứ ba không liên quan đến việc tạo ra kỳ phiếu. Tiền giấy là hình thức phổ biến của kỳ phiếu. Hối phiếu được phát hành bởi chủ nợ và yêu cầu con nợ thanh toán một số tiền cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Mặt khác, kỳ phiếu được phát hành bởi con nợ và là một lời hứa trả một số tiền cụ thể trong một thời hạn nhất định.

Ví dụ về Hối phiếu

Giả sử Công ty ABC mua phụ tùng ô tô từ Car Supply XYZ với giá 25.000 đô la. Car Supply XYZ ký một hối phiếu, trở thành người ký phát và người nhận tiền trong trường hợp này. Hối phiếu quy định rằng Công ty ABC sẽ thanh toán Cung cấp ô tô $ 25,000 trong 90 ngày. Công ty ABC trở thành người bị ký phát và chấp nhận hối phiếu và hàng hóa được chuyển đi. Trong 90 ngày, Car Supply XYZ sẽ xuất trình hối phiếu để Công ty ABC thanh toán. Hối phiếu đòi nợ được tạo ra bởi Car Supply XYZ, cũng là chủ nợ trong trường hợp này, để thể hiện sự mắc nợ của Công ty ABC, con nợ.

2. Phân loại hối phiếu:

Hối phiếu chủ yếu được dùng trong thanh toán thương mại quốc tế. Có nhiều loại hối phiếu và có thể nhận biết chúng dựa trên các tiêu thức sau:

- Thứ nhất, căn cứ vào thời hạn trả tiền

- Hối phiếu trả tiền ngay

Với loại hối phiếu này thì người trả tiền khi nhìn thấy nó bắt buộc phải trả ngay số tiền trên hối phiếu cho người thụ hưởng mà không được viện bất kì lí do gì để trì hoạn hoặc từ chối thanh toán nếu tờ hối phiếu đó được phát hành theo đúng các qui định của luật hối phiếu và không có bất kì lí do gì về đình chỉ thanh toán nó.

- Hối phiếu có kì hạn

Khi hối phiếu có thời hạn được các chủ thể xuất trình, thì người trả tiền phải kí chấp nhận trả tiền trên hối phiếu đó. Việc trả tiền được thực hiện vào một ngày được xác định trong tương lai.

- Thứ hai, căn cứ vào chứng từ hàng hóa đi kèm, hối phiếu này có hai loại:

- Hối phiếu trơn (Clean bill of Exchange)

Hối phiếu trơn là hối phiếu được phát hành để đòi tiền người phải trả tiền không có chứng từ hàng hóa đi kèm. Nó thường hay được sử dụng để thanh toán các khoản tiền phạt, tiền bồi thường, các khoản phí như phí bảo hiểm, phí vận tải...

- Hối phiếu kèm chứng từ

Loại hối phiếu này được phát hành cho người nhập khẩu (người trả tiền) có kèm theo bộ chứng từ hàng hóa. Các chứng từ này phải đi liền không được tách rời nhau. Trong thanh toán mậu dịch quốc tế bao giờ cũng sử dụng hối phiếu.

Thứ ba, căn cứ vào tính chuyển nhượng, hối phiếu có các loại sau:

- Hối phiếu đích danh

Hối phiếu này ghi rõ tên người thụ hưởng, không kèm theo điều khoản trả theo lệnh nên không chuyển nhượng được.

- Hối phiếu vô danh

Loại này không ghi tên người thụ hưởng mà chỉ ghi cụm từ "trả cho người cầm hối phiếu". Nên ai cầm nó thì là người được hưởng các quyền lợi của hối phiếu.

- Hối phiếu theo lệnh

Là loại hối phiếu trả theo lệnh của người thụ hưởng, loại này được chuyển nhượng bằng cách kí chuyển nhượng ở mặt sau của hối phiếu (gọi là kí hậu chuyển nhượng).

Thứ tư, căn cứ vào chủ thể lập hối phiếu sẽ có các loại hối phiếu sau:

- Hối phiếu thương mại (Commercial bill)

Loại này do người xuất khẩu lập để đòi tiền người nhập khẩu trong thanh toán hàng hóa xuất khẩu và các dịch vụ cung ứng liên quan.

- Hối phiếu ngân hàng (Banker's bill)

Loại hối phiếu này do ngân hàng kí phát ra lệnh cho ngân hàng đại lí (hay ngân hàng chi nhánh) của mình trả một số tiền nhất định cho người được hưởng số tiền ghi trên hối phiếu.

- Một số khác biệt giữa Hối phiếu và Séc là gì?

Séc luôn liên quan đến ngân hàng trong khi hối phiếu có thể liên quan đến bất kỳ ai, kể cả ngân hàng. Séc được thanh toán theo yêu cầu trong khi hối phiếu có thể chỉ định rằng khoản thanh toán là đến hạn theo yêu cầu hoặc vào một ngày cụ thể trong tương lai. Hối phiếu thường không trả lãi, về bản chất, chúng là séc có hậu. Họ có thể tích lũy lãi suất nếu không được thanh toán vào một ngày nhất định, nhưng tỷ lệ đó phải được ghi rõ trên công cụ. Không giống như séc, hối phiếu đòi nợ là một văn bản trình bày sự mắc nợ của con nợ đối với chủ nợ.

- Ai là các bên trong một hối phiếu?

Một giao dịch hối phiếu có thể liên quan đến tối đa ba bên. Người bị ký phát là bên thanh toán số tiền mà hối phiếu đòi nợ quy định. Người nhận tiền là người nhận số tiền đó. Người ký phát là bên buộc người bị ký phát trả tiền cho người thụ hưởng. Người ký phát và người thụ hưởng là cùng một thực thể trừ khi người ký phát chuyển hối phiếu đòi nợ cho người thụ hưởng bên thứ ba.

- Các loại Hối phiếu Hối phiếu Khác nhau là gì?

Hối phiếu do ngân hàng phát hành được gọi là hối phiếu ngân hàng. Ngân hàng phát hành đảm bảo thanh toán cho giao dịch. Hối phiếu do các cá nhân phát hành được gọi là hối phiếu thương mại. Nếu các khoản tiền phải được thanh toán ngay lập tức hoặc theo yêu cầu, hối phiếu được gọi là hối phiếu trả ngay. Trong thương mại quốc tế, hối phiếu trực tiếp cho phép nhà xuất khẩu giữ quyền sở hữu đối với hàng hóa xuất khẩu cho đến khi nhà nhập khẩu nhận hàng và thanh toán ngay cho hàng hóa đó. Tuy nhiên, nếu khoản tiền phải được thanh toán vào một ngày ấn định trong tương lai, thì nó được gọi là hối phiếu có thời hạn cho phép nhà nhập khẩu một khoảng thời gian ngắn để trả tiền hàng cho nhà xuất khẩu sau khi nhận hàng.

- Sự khác biệt giữa Bill of Exchange và Promissory Note là gì?

Sự khác biệt giữa kỳ phiếu và hối phiếu là kỳ phiếu có thể chuyển nhượng và có thể ràng buộc một bên thanh toán cho bên thứ ba không liên quan đến việc tạo ra kỳ phiếu. Tiền giấy là hình thức phổ biến của kỳ phiếu. Hối phiếu được phát hành bởi chủ nợ và yêu cầu con nợ thanh toán một số tiền cụ thể trong một khoảng thời gian nhất định. Mặt khác, kỳ phiếu được phát hành bởi con nợ và là một lời hứa trả một số tiền cụ thể trong một thời hạn nhất định.