Đầu cơ là gì? Những sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư?

Hiện nay, vấn đề đầu tư kinh doanh hay đầu cơ đã không còn là vấn đề quá xa lạ với đời sống của chúng ta. Tuy nhiên, với tình hình dịch bệnh Covid hiện nay đã phần nào làm giảm đi quá trình đầu tư và đầu cơ. Nhìn chung, trong cuộc sống hằng ngày chúng ta thường hay nghe đến hoạt động đầu tư hơn là đầu cơ, bởi lẽ hoạt động đầu tư thường hay diễn ra và gần gũi với đời sống. Vậy, đầu cơ là gì? Những sự khác biệt giữa đầu cơ và đầu tư? Bài viết dưới đây hy vọng sẽ giúp ban đọc hiểu hơn về vấn đề nêu trên.

1. Đầu cơ là gì?

Trong lĩnh vực tài chính, đầu cơ là việc mua, bán, nắm giữ, bán khống các loại tài sản tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, hàng hóa, tiền tệ, bất động sản, chứng khoán phái sinh nhằm thu lợi từ sự biến động giá mạnh của chúng.

Vì hoạt động đầu cơ áp dụng với các loại tài sản tài chính biến động như vậy cho nên đầu cơ là một kiểu kinh doanh có rủi ro rất cao. Nếu như bạn là một nhà đầu cơ không chuyên nghiệp thì dễ bị thua lỗ trong các vụ đầu cơ nhưng với những người dần biết kiếm lợi nhuận dần dần trở thành những tay đầu cơ chuyên nghiệp. Ngày nay, đầu cơ đã bước sang một tầm cao mới và được hỗ trợ mạnh mẽ bởi công cụ giao dịch hợp đồng chênh lệch (CFD). Với CFD, bất kể thứ gì có biến động trên thị trường đều có thể giao dịch mua đi bán lại nhằm thu lời. Hơn thế nữa, nó còn cho phép giao dịch hai chiều. Nghĩa là có thể mua trước bán sau, hoặc bán trước mua sau cũng được. Miễn là dự đoán đúng hướng đi của giá thì dù giá lên hay xuống cũng đều có thể thu lời.

Tuy vậy, hoạt động đầu cơ vẫn mang lại những lợi ích cho cả người đầu cơ và cả thị trường. Với người đầu cơ, họ có khả năng thu được món lợi lớn hơn nhờ việc biến động giá mạnh của chúng. Với thị trường, hoạt động đầu cơ mang lại những lợi ích như:

• Cung cấp cho thị trường một lượng vốn lớn
• Làm tăng tính thanh khoản cho thị trường
• Làm cho các nhà đầu tư khác dễ dàng sử dụng các nghiệp vụ như phòng vệ hay kinh doanh chênh lệch giá để loại trừ rủi ro.

Đầu cơ tiếng Anh là Speculative

2. Nhà đầu cơ là gì?

Nhà đầu cơ là những người thích mạo hiểm và sẵn sàng tiến hành mua bán khi dự kiến có sự thay đổi về giá trong tương lai.

Nhà đầu cơ thường sử dụng các chiến lược ngắn hạn trong nỗ lực đem lại lợi nhuận vượt trội hơn các nhà đầu tư truyền thống.Họ là những người chấp nhận rủi ro với hi vọng kiếm được lợi nhuận đủ lớn để bù đắp rủi ro đó.

– Nhà đầu cơ chấp nhận rủi ro quá mức thường không tồn tại lâu. Họ kiểm soát các rủi ro dài hạn bằng cách sử dụng các chiến lược khác nhau như tính toán qui mô vị thế, sử dụng lệnh dừng lỗ và theo dõi số liệu thống kê về hiệu suất giao dịch.

– Các nhà đầu cơ thường là những cá nhân chấp nhận mức độ rủi ro cao và có chuyên môn trong thị trường mà họ đang giao dịch.

– Các nhà đầu cơ cố gắng dự đoán chính xác sự thay đổi về giá trong các tài sản, từ đó thu được lợi nhuận tiềm năng. Họ có thể sử dụng đòn bẩy để khuếch đại lợi nhuận (hoặc thua lỗ), dù đây là lựa chọn của mỗi cá nhân.

3. Các kiểu nhà đầu cơ phổ biến trên thị trường:

Có nhiều kiểu nhà đầu cơ khác nhau trên thị trường.

– Ví dụ, các nhà giao dịch cá nhân có thể là nhà đầu cơ, nếu họ mua một công cụ tài chính trong thời gian ngắn với ý định thu lợi nhuận từ thay đổi giá của công cụ đó.

– Các nhà tạo lập thị trường cũng có thể được coi là nhà đầu cơ vì họ có vị thế ngược lại với những người tham gia thị trường và kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giữa giá mua và giá bán.

– Các cửa hàng prop hoặc các công ty tự doanh cũng có thể được coi là nhà đầu cơ vì họ sử dụng đòn bẩy để mua chứng khoán và kiếm lợi nhuận từ những thay đổi về giá.

Lưu ý:

– Thông thường, các nhà đầu cơ hoạt động trong khung thời gian ngắn hơn so với một nhà đầu tư truyền thống.

Rủi ro đầu cơ

Rủi ro đầu cơ (Speculative Risk) là rủi ro tồn tại khi ba khả năng có thể xảy ra: thiệt hại, có lợi, không thay đổi. Ví dụ, khi chúng ta mua một loại cổ phiếu, chúng ta dự tính rằng cổ phiếu có thể tăng lên và chúng ta sẽ kiếm được lợi nhuận trên khoản đầu tư của mình.

Cùng thời điểm đó, chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta đều biết rằng giá cổ phiếu có thể giảm xuống hay đứng yên làm cho chúng ta bị thua lỗ hay hoà vốn.

Các khái niệm chúng ta thường dùng trong kinh doanh và tài chính như: rủi ro kinh doanh, rủi ro tài chính, rủi ro tỉ giá hối đoái, rủi ro lãi suất, rủi ro hệ thống, rủi ro phi hệ thống… đều là rủi ro đầu cơ.

4. Tác động đầu cơ đến nền kinh tế:

Một trong những tác dụng lớn nhất của hoạt động đầu cơ đó là tạo ra tính thanh khoản cho thị trường. Nhờ đó mà các giao dịch được thực hiện dễ dàng hơn và có thể thực hiện bất cứ lúc nào. Hệ thống tài chính và các hoạt động kinh doanh được hoạt động một cách trơn tru.

Tuy nhiên trong một số trường hợp thì đầu cơ dẫn đến những hiệu ứng tiêu cực. Ví dụ như việc đầu cơ đất đai chỉ nắm giữ để chờ tăng giá. Việc không đưa đất vào sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra sự lãng phí cho xã hội. Mặt khác, việc đầu cơ khiến đất tăng giá cũng làm tăng chi phí sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp và làm tăng chi phí đất ở của người dân, khiến nhiều người không thể mua cho mình mảnh đất để ở.

5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu cơ và hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra ở đâu?

Thứ nhất, các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động đầu cơ

Hoạt động đầu cơ bị ảnh hưởng mạnh bởi các yếu tố liên quan đến cung cầu, tâm lý đám đông và thông tin trên thị trường, thậm chí cả tin đồn. Chính vì vậy mà hoạt động đầu cơ có thể thu lợi nhuận nhanh trong một khoảng thời gian ngắn nhưng độ rủi ro cũng rất cao.

Các nhà đầu cơ là những người có tính cách ưa thích mạo hiểm. Họ thích những giai đoạn thị trường có nhiều biến động mạnh để tìm cách ăn chênh lệch giá.

Thứ hai, hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra

Hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra trên thị trường tài chính.

Đầu cơ được thực hiện nhiều nhất trên thị trường forex. Với khối lượng giao dịch ước tính khoảng 6.000 tỷ usd/ngày và khoảng 90% giao dịch forex là hoạt động đầu cơ.

Một người anh em của thị trường forex là tiền ảo. Mặc dù sinh sau đẻ muộn, nhưng tiền ảo cũng có rất nhiều điểm chung với thị trường tiền tệ, đi song hành với thị trường tiền tệ và đang có xu hướng ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Có thể nói hầu như 100% giao dịch trên thị trường tiền ảo là đầu cơ.

Tiếp theo là thị trường chứng khoán với khối lượng giao dịch hàng ngày rất lớn và chủ yếu là đầu cơ. Rất nhiều người giao dịch chứng khoán thường xuyên, thậm chí mua đi bán lại hàng ngày nhằm thu lời từ sự biến động giá dựa trên tin tức và phân tích kỹ thuật.

Trên thị trường bất động sản, hoạt động đầu cơ cũng diễn ra mạnh mẽ. Đặc biệt là ở Việt Nam, có rất nhiều người mua đất rồi để đấy chờ giá tăng mạnh để thu lời chứ không đưa đất đai vào sản xuất kinh doanh hay xây nhà ở. Họ cũng thích lướt sóng đất nền hoặc mua chung cư rồi sang tay bán lại chỉ trong một thời gian ngắn.

6. Những sự khác nhau giữa đầu cơ và đầu tư:

Tiêu chí	Đầu cơ	Đầu tư
Mục đích	Nhà đầu cơ mong muốn kiếm lợi nhanh và nhiều trong thời gian ngắn	Nhà đầu tư thì mong muốn kiếm lợi nhuận ổn định, bền vững trong thời gian dài.
Thời gian	thời gian nắm giữ hàng hóa hay tài sản của nhà đầu cơ thường ngắn hơn nhiều	thời gian nắm giữ hàng hóa hay tài sản của nhà đầu tư thường dài hơn nhiều
Vân đề quan tâm	Đầu cơ quan tâm chủ yếu đến sự biến động giá cả của hàng hóa	đầu tư thì quan tâm đến giá trị thực của hàng hóa
Tính rủi ro	Hoạt động đầu cơ có độ rủi ro cao, nhà đầu cơ cũng là những người thích mạo hiểm	Đầu tư thì có độ rủi ro thấp hơn, nhà đầu tư cũng là những người có tính cách thận trọng và chắc chắn hơn.
Sự kỳ vọng về tăng giảm giá hàng hóa	Dựa trên yếu tố cung cầu trên thị trường, những thông tin, tin đồn và tâm lý đám đông	Dựa trên các yếu tố cơ bản của hàng hóa, những yếu tố mà có khả năng tạo ra giá trị thặng dựa trên năng suất lao động, hiệu quả kinh doanh…
Vốn	Nhà đầu cơ thường sử dụng tiền đi vay, tận dụng đòn bảy tài chính để kiếm lời nhiều.	Thường là vốn tự có
Lợi nhuận	Thường bất ổn và khó dự đoán	Lợi nhuận từ đầu tư thường ổn định hơn và có khả năng dự đoán dễ hơn.
Kỹ năng	Nhà đầu cơ thường sử dụng khả năng nhanh nhạy trong kinh doanh, nắm bắt cơ hội tốt. Họ cũng có năng khiếu hiểu được tâm lý người khác, tâm lý đám đông…	Nhà đầu tư thì thường sử dụng kỹ năng phân tích, học thuật để đánh giá doanh nghiệp, hàng hóa và thị trường rồi mới đưa ra quyết định đầu tư chắc chắn, có căn cứ rõ ràng.

7. Đầu tư và đầu cơ cái nào tốt hơn?

Việc đầu cơ hay đầu tư tốt hơn còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố và cách nhìn nhận, đánh giá, năng khiếu, tính cách và các điều kiện cá nhân của mỗi người. Ngoài ra nó còn phụ thuộc vào cơ hội thị trường. Rõ ràng trong những giai đoạn mà thị trường đang bắt đầu hình thành xu hướng mạnh thì việc việc tập trung tài chính để đầu cơ và thu lời nhanh là rất khả thi. Điều quan trọng là tính nhạy cảm, khả năng phân tích tình huống và nắm bắt tâm lý của nhà đầu cơ tốt đến đâu thì mới có thể nắm bắt được cơ hội.

Hoạt động đầu tư và đầu cơ có thể bổ xung cho nhau. Một người hay một tổ chức có thể phân bổ vốn theo tỷ lệ nhất định vào cả đầu tư và đầu cơ nhằm vừa quản lý được rủi ro lại vừa có khả năng thu lợi nhuận cao.