Cách tính ngày đáo hạn phái sinh? Lịch đáo hạn phái sinh?

Thị trường chứng khoán phái sinh ở Việt Nam đã được đi vào hoạt động và phát triển ngày càng sâu rộng. Để làm chủ được thị trường này ta cần hiểu rõ về đáo hạn phái sinh. Về cách tính ngày đáo hạn phái sinh? Lịch đáo hạn phái sinh như thế nào?

1. Đáo hạn phái sinh là gì?

Ngày cuối cùng mà hợp đồng còn hiệu lực được gọi là ngày đáo hạn phái sinh. Các nhà đầu tư phải đưa ra quyết định đối với vị thế mà họ đang giữ trước ngày đáo hạn phái sinh. Hay giải thích theo một cách khác thì đáo hạn phái sinh (trong tiếng Anh là Expiration date) là một thuật ngữ chuyên ngành trong chứng khoán để nói đến ngày duy nhất mà hợp đồng phái sinh (Derivative Contract) còn hiệu lực. Đáo hạn phái sinh là thuật ngữ thường được sử dụng trong các giao dịch giữa Option Contract, Future Contract. Sau ngày đáo hạn cuối cùng, giá trị của các hợp đồng phái sinh sẽ bằng không. Vì vậy, nếu các nhà đầu tư không hoàn tất khẳng định vị thế giao dịch trước ngày đáu hạn phái sinh thì hợp đồng đó sẽ hết hạn và không cong giá trị sử dụng nữa.

Ngày đáo hạn của chứng khoán phái sinh là ngày cuối cùng hợp đồng phái sinh đáo hạn trên sàn giao dịch chứng khoán, theo quy chế chứng khoán niêm yết, mỗi hợp đồng đều có một thời hạn nhất định. Khi nó hết hạn, các nhà đầu tư buộc phải đưa ra quyết định (mua hoặc bán) dựa trên vị thế của họ, và sau đó nhận lãi hoặc lỗ.

Các hợp đồng trong ngày đó sẽ ngừng giao dịch và chuyển sang hình thức thanh toán bằng tiền mặt và nộp vào tài khoản của nhà đầu tư. Nếu nhà đầu tư không đóng vị thế trong ngày này thì khi ngừng giao dịch hợp đồng cũng tự thanh toán theo giá đóng cửa của chứng khoán phái sinh.

Ví dụ đối với hợp đồng tương lai VN30F1M – hợp đồng tương lai chỉ số VN30 kỳ hạn là một tháng. Nếu nhà đầu tư kỳ vọng trong một tháng tới chỉ số VN30 sẽ tăng, họ đi mua hợp đồng tương lai VN30F1M với mức giá ở thời điểm hiện tại là 1,527.15 ngày sau, chỉ số VN30 tăng lên mức 1,530 điểm, theo đúng kỳ vọng của nhà đầu tư. Lúc bấy giờ nhà đầu tư có thể mua thêm một hợp đồng VN30F1M nữa nếu kỳ vọng chỉ số VN30 vẫn tiếp tục tăng điểm. Vào ngày thứ 30 khi hợp đồng đáo hạn, chỉ số VN30 đạt 1,535 điểm thì hai hợp đồng của nhà đầu tư sẽ tự động đáo hạn ở mức giá 1,535.

Ngược lại, nếu vào ngày thứ 15 chỉ số VN30 bị giảm xuống mức 1,520, các nhà đầu tư có thể đóng vị thế mua bằng cách mở một vị thế bán hợp đồng VN30F1M. Nếu vẫn có kỳ vọng rằng chỉ số VN30 sẽ tăng trong thời gian tới, bạn có thể tiếp tục mở vị thế mua hợp đồng tương lai với thời gian đáo hạn khác như VN30F2M (kỳ hạn 2 tháng). 

2. Lịch đáo hạn phái sinh:

Để thu được lợi nhuận tốt nhất cho mình, các nhà đầu tư cần nắm rõ lịch đáo hạn phái sinh đối với từng chỉ số cụ thể như sau:

Ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh chỉ số VN30: 

Danh sách ngày đáo hạn hợp đồng: 

Ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh trái phiếu chính phủ: 

Xem thêm: Điều kiện và cách thức tham gia niêm yết trên sàn chứng khoán

Ngày đáo hạn hợp đồng phái sinh trái phiếu chính phủ trong năm 2022 như sau: 

3. Xem trước ngày đáo hạn phái sinh: 

Ngay cả khi bạn không đầu tư vào các công cụ phái sinh, bạn cũng nên biết trước ngày đáo hạn. Bạn sẽ có thể chuẩn bị tinh thần nếu thị trường chứng khoán cơ bản biến động. Điều này sẽ giúp bạn quản lý nỗi sợ hãi của mình thay vì bán phá giá cổ phiếu của mình. Vì nếu thị trường đi xuống do hết hạn phái sinh, thì đó chỉ là ngắn hạn.

Nếu bạn là một nhà đầu tư phái sinh, việc biết trước ngày hết hạn sẽ giúp bạn chủ động hơn. Bạn có thể không cần quan sát thị trường trong một thời gian dài. Thay vào đó, bạn chỉ cần theo dõi giá đóng cửa tại thời điểm hết hạn để có thể đóng/mở các vị thế có lợi nhất cho mình.

Nếu bạn đang sử dụng robot để giao dịch phái sinh tự động, bạn cần đặc biệt chú ý vào thời điểm này. Đây là khi chỉ số biến động dữ dội. Trong một số trường hợp, robot sẽ tự động đóng lệnh theo giới hạn thua lỗ mà bạn đã đặt. Do đó, hãy chú ý đến ngày hết hạn của mỗi công cụ phái sinh.

4. Khi đáo hạn phải sinh có giao dịch được không?

Khi hợp đồng phái sinh đáo hạn, nhà đầu tư vẫn nắm giữ vị thế và có quyền xác định vị thế của mình trong ngày giao dịch đó cho đến khi bắt đầu và kết thúc phiên giao dịch ATC. Tức là đến 14h45 ngày hết hạn thì vị thế của nhà đầu tư chính thức hết hạn, trước đó người dân hoàn toàn có thể giao dịch chứng khoán phái sinh của chỉ số VN30 trên sàn chứng khoán.

Nhắc nhở mọi người rằng trước khi mở ATC, cần xem xét đánh giá thị trường chứng khoán và đóng các vị thế. Bởi vì độ biến động rất cao vào thời điểm này, thị trường có thể đột ngột giảm và ngược lại, nếu bạn không chú ý đến thị trường, bạn có thể bỏ lỡ cơ hội.

5. Đáo hạn phái sinh có ảnh hưởng thị trường không?

Trong hợp đồng tương lai, khi sắp đến ngày hết hạn của chứng khoán phái sinh, tức là ngày hôm trước, thị trường sẽ biến động dữ dội, lúc này nhà đầu tư cần thực hiện vị thế giao dịch (tức là chọn mua hoặc bán) chỉ số trên thị trường chứng khoán để kiếm lời hoặc thua lỗ. Nếu khi đáo hạn, giá trị hợp đồng biến động theo kỳ vọng của nhà đầu tư thì sẽ có lãi, ngược lại sẽ bị lỗ.

Kỳ hạn của các công cụ phái sinh có tác động đến thị trường chứng khoán và đặc biệt không ổn định, dựa trên giá trị của chứng khoán cơ bản được niêm yết trên sàn giao dịch. Trên thị trường nhiều năm nay, mỗi khi các công cụ phái sinh đáo hạn, chỉ số VN30 đột ngột lên xuống thất thường trước khi vào ATC. Vì vậy thật khó để dự đoán được chính xác tăng giảm của chỉ số nếu như bạn không phải là nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Xem thêm: Phân biệt quỹ mở và quỹ đóng trong đầu tư chứng khoán

Như những dự báo từ các chuyên gia, thì khi ngày đáo hạn phái sinh đến là giá sẽ giảm xuống do xu hướng của các công ty chứng khoán lúc này là bán mạnh. Các nhà đầu tư thì hy vọng giá sẽ tăng để chốt lời. Nhưng khi giá của phần lớn các mã đều giảm thì các doanh nghiệp tổ chức nắm giữ nhiều chỉ có VN30 sẽ thu lợi nhiều. Cần xem xét đầu tư kỹ lưỡng nếu như bạn là một nhà đầu tư đơn lẻ để hạn chế được tối đa rủi ro. 

6. Tại sao ngày đáo hạn phái sinh thị trường giảm?

Những ngày phái sinh hết hạn có ảnh hưởng đến thị trường không? Tại sao thị trường giảm khi các ngày phái sinh hết hạn? Đây là một số câu hỏi mà nhà đầu tư đặt ra khi tham gia thị trường chứng khoán phái sinh.

Như đã đề cập ở trên, nhà đầu tư phải quyết định phải làm gì với các vị thế mà họ nắm giữ, trước hoặc vào ngày hết hạn phái sinh. Và, khác với thị trường chứng khoán cơ sở, trên thị trường chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư có lợi thế là giao dịch hai chiều. Do đó, có thể tăng lợi nhuận ngay cả khi thị trường giảm. Đây là lý do tại sao các nhà đầu tư cần biết ngày đáo hạn và sử dụng như công cụ giúp thu lợi nhuận.

Trên thị trường chứng khoán phái sinh Việt Nam trong thời gian qua, việc chứng khoán phái sinh đáo hạn đã khiến chỉ số VN30 biến động đột biến. Cụ thể, hợp đồng phái sinh chỉ số VN30 có tổng cộng 48 ngày hết hạn kể từ khi thành lập đến nay. Trong số đó, có 22 khoảng thời gian bị ảnh hưởng rất nhiều bởi khoảng thời gian, đặc biệt là sự tăng giảm đột ngột của đáo hạn thời gian ATC.

Nguyên nhân khiến thị trường diễn biến theo hướng giảm kỳ hạn của chứng khoán phái sinh là do trong ngày này, để kiếm lời từ chênh lệch giá giữa chỉ số VN30 và hợp đồng tương lai chỉ số VN30, thị trường có xu hướng bán mạnh, mua yếu. 

Dù đầu tư vào thị trường chứng khoán cơ sở hay thị trường chứng khoán phái sinh thì ngày đáo hạn cũng là thời điểm nhà đầu tư cần đặc biệt lưu ý.