Bản vẽ kỹ thuật là gì? Phân loại? Vai trò của bản vẽ kỹ thuật?

1. Khái niệm bản vẽ kĩ thuật:

Bản vẽ kĩ thuật (gọi tắt là bản vẽ) trình bày thông tin kĩ thuật của sản phẩm dưới dạng các hình vẽ và các kí hiệu theo các quy tắc thống nhất và thường vẽ theo tỉ lệ. Có thể nói bản vẽ kĩ thuật là đứa con tinh thần của ngành kĩ thuật, là ngôn ngữ phổ biến để các nhà thiết kế, kĩ sư mô tả hình dáng, kích thước, vật liệu, đặc tính kỹ thuật… của các vật thể, chi tiết, kết cấu…

Bản vẽ kỹ thuật là phương tiện giao tiếp chính (thiết kế, thi công, sử dụng sản phẩm) trong kỹ thuật, nó bao gồm các hình biểu diễn (hình chiếu, hình cắt..), các số liệu ghi kích thước, các yêu cầu kỹ thuật…., nó được vẽ theo một quy tắc thống nhất nhằm thể hiện hình dạng, kết cấu, độ lớn… của vật thể. Ngoài ra có thể nói bản vẽ kỹ thuật là một loại tài sản trí tuệ, được đăng ký bản quyền, được mua, bán trao đổi.

2. Bản vẽ được thể hiện dưới dạng nào?

Bản vẽ kĩ thuật thông thường được thể hiện dưới dạng 2D. Bản vẽ hình chiếu hai chiều (2D) là kết quả của phép chiếu trực phương (tức chiếu vuông góc vật thực) trong không gian xuống mặt phẳng 2D.

Ngoài ra với sự phát triển, bùng nổ của công nghệ và kĩ thuật hiện nay dạng vẽ 3D cũng được sử dụng khá phổ biến. Bản vẽ 3D là bản vẽ vật thể trong không gian 3 chiều dùng phép chiếu song song. Hứa hẹn với sự phát triển không ngừng ở hiện tại thì trong tương lai không xa dạng vẽ 3D sẽ có thể thay thế và chiếm ưu thế hơn so với dạng 2D.

3. Phân loại bản vẽ kỹ thuật: 

3.1. Bản vẽ kĩ thuật trong các lĩnh vực: 

Bản vẽ cơ khí: Gồm các bản vẽ liên quan đến thiết kế, chế tạo, lắp ráp, sử dụng … các máy và thiết bị

Bản vẽ xây dựng: Gồm các bản vẽ liên quan đến thiết kế, thi công, sử dụng … các công trình kiến trúc và xây dựng

3.2. Phân loại chi tiết các bản vẽ kĩ thuật:

Bản vẽ tháo rời thường được thể hiện bằng kiểu vẽ 3D trong không gian 3 chiều, được sắp xếp ở đúng vị trí cần lắp ráp, có trong các tài liệu kỹ thuật để  giải thích, quảng cáo, dùng trình bày cho những người không chuyên về kỹ thuật, công nhân lắp ráp hiểu được cách thức thực hiện, quy trình lắp các bộ phận với nhau.

Bản vẽ chi tiết: là bản vẽ riêng từng chi tiết, thường được dùng đi kèm với một bản vẽ chính tổng thể nào đó giúp người đọc hình dung cụ thể về chi tiết đó để lắp ráp, sửa chữa hoặc chế tạo.

Bản vẽ chi tiết cũng được vẽ đảm bảo những tiêu chuẩn, những yêu cầu riêng về công nghệ và sẵn sàng đem gia công thành chi tiết thật.

Bản vẽ sơ đồ là loại bản vẽ phẳng đã bao gồm những ký hiệu đơn giản trong bảng quy ước chuẩn nhằm thể hiện nguyên lý hoạt động như sơ đồ mạch điện động lực, sơ đồ cơ cấu nguyên lý máy, sơ đồ giải thuật của chương trình tin học, điều khiển động cơ, điều khiển PLC.

Bản vẽ lắp được thiết kế và vẽ bao gồm các hình biểu diễn thể hiện kết cấu và hình dạng và của nhóm bộ phận hay nhìn chung về sản phẩm.

Bản vẽ lắp ráp cũng thể hiện những số liệu cần thiết để lắp ráp và kiểm tra.

Bản vẽ lắp là tài liệu kỹ thuật chủ yếu, đóng vai trò rất quan trọng của nhóm, bộ phận hay sản phẩm dùng trong chế tạo, thiết kế và sử dụng.

4. Vai trò của bản vẽ kĩ thuật: 

4.1. Vai trò của bản vẽ kĩ thuật trong đời sống: 

Bản vẽ kĩ thuật là một phương tiện thông tin dùng trong đời sống và sản xuất

Bản vẽ kĩ thuật là các thông tin kĩ thuật được trình bày theo các quy tắc thống nhất.

Trong sản xuất, bản vẽ kĩ thuật được dùng để thiết kế, chế tạo, lắp ráp, thi công. Muốn làm ra một sản phẩm nào đó thì ta phải dựa vào bản vẽ kĩ thuật, để từ đó có thể sản xuất ra một sản phẩm có kích thước chính xác.

4.2. Vai trò của bản vẽ kĩ thuật trong đời sống: 

Trong đời sống, bản vẽ kĩ thuật giúp người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm một cách hiệu quả và an toàn.

Vậy nên bản vẽ kỹ thuật được xem là một phương tiện thông tin gắn liền mối quan hệ giữa nhà sản xuất và người tiêu dùng.

Trong đời sống các sản phẩm, công trình nhà ở khi xây dựng thường dễ dàng bắt gặp kèm theo sơ đồ hình vẽ hay bản vẽ kĩ thuật.

Bản vẽ kỹ thuật trong công trình xây dựng giúp hoàn thiện kết cấu của ngôi nhà, tòa nhà theo đúng bản vẽ đã thiết kế sẵn.

5. Một số câu hỏi vận dụng: 

Câu 1: Bản vẽ kĩ thuật có vai trò như thế nào trong đời sống sản xuất?

Trả lời:

Bản vẽ kĩ thuật do nhà thiết kế tạo ra có ứng dụng to lớn trong sản xuất, nhờ  bản vẽ kỹ thuật, các chi tiết máy được chế tạo, các công trình được thi công chính xác chuẩn đúng với yêu cầu kỹ thuật của bản vẽ.

Bản vẽ kỹ thuật cũng ứng dụng để kiểm tra, giám sát đánh giá được chất lượng hoàn thiện của sản phẩm hay công trình.

Bản vẽ kĩ thuật là “ngôn ngữ chung” của các nhà kỹ thuật, vì nó được vẽ theo quy tắc chuẩn quy định thống nhất,  các nhà kỹ thuật trao đổi thông tin kỹ thuật với nhau qua bản vẽ.

Một số bản vẽ kỹ thuật là phát minh quan trọng để mua bán, trao đổi và phát minh chất xám quan trọng có tính chất là tài sản trí tuệ của cá nhân, nhóm kỹ sư thực hiện.

Trong đời sống các sản phẩm, công trình nhà ở khi xây dựng thường dễ dàng bắt gặp kèm theo sơ đồ hình vẽ hay bản vẽ kĩ thuật.

Bản vẽ kỹ thuật trong công trình xây dựng giúp hoàn thiện kết cấu của ngôi nhà, tòa nhà theo đúng bản vẽ đã thiết kế sẵn.

Ứng dụng để lắp ghép hoàn thành sản phẩm.

Sử dụng sản phẩm hay công trình đúng khoa học và kỹ thuật.

Biết cách khắc phục, sửa chữa các chi tiết, điện dân dụng hoặc các khu vực kết cấu công trình.

Bản vẽ kĩ thuật là một ngôn ngữ, phương tiện thông tin dùng trong đời sống và sản xuất.

Ứng dụng trong sản xuất hàng loạt sản phẩm, thiết bị dụng cụ phục vụ cho đời sống.

Câu 2: Bản vẽ kĩ thuật là gì?

A. Ngôn ngữ riêng dùng trong kỹ thuật

B. Ngôn ngữ chung dùng trong kỹ thuật

C. Ngôn ngữ riêng dùng trong ngành cơ khí

D. Cả 3 đáp án đều sai

Đáp án: B vì dựa vào bản vẽ kĩ thuật, người công nhân trao đổi thông tin với nhau. Căn cứ vào bản vẽ kĩ thuật để chế tạo sản phẩm. Căn cứ vào bản vẽ kĩ thuật để lắp rắp sản phẩm.

Câu 3: Để người tiêu dùng sử dụng một cách có hiệu quả và an toàn các loại đồ dùng, cần chú ý gì?

A. Bản chỉ dẫn

B. Hình vẽ

C. Bản chỉ dẫn bằng lời và bằng hình

D. Không chú ý gì cả

Đáp án C: để người tiêu dùng có thể sử dụng một cách hiệu quả và an toàn, mỗi chiếc máy hoặc thiết bị phải đi kèm bản chỉ dẫn bằng lời hoặc bằng hình.

Câu 4: Bản vẽ về mặt bằng nhà ở có tác dụng gì?

A. Người thi công biết ý đồ sử dụng để thi công nội thất cho phù hợp với sử dụng

B. Bố trí đường điện, ổ điện và công tắc. …

C. Người dùng biết được cách sắp đặt các đồ dùng trong nhà ở đúng như hình vẽ.

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Đáp án: D Giải thích: Nhìn vào bản vẽ mặt bằng người thi công biết ý đồ sử dụng để thi công nội thất cho phù hợp với sử dụng: Bố trí đường điện, ổ điện và công tắc. … sản xuất và lắp đặt các đồ dùng trong nhà. Người dùng biết được cách sắp đặt các đồ dùng trong nhà ở đúng như hình vẽ.

Câu 5: Bản vẽ kĩ thuật được vẽ bằng gì?

A. Bằng tay, bằng dụng cụ vẽ, bằng máy tính điện tử

B. Bằng tay, bằng hình học, bằng robot

C. Bằng tay, bằng máy móc, bằng điện thoại

D. Bằng tay, bằng robot, bằng máy tính điện tử

Đáp án: A Giải thích: Bản vẽ được vẽ bằng tay, bằng dụng cụ vẽ hoặc bằng máy tính điện tử

Câu 6: Ý nghĩa của bản vẽ kĩ thuật trong xây dựng

A. Để thiết kế vật liệu nhà

B. Dùng trong triển lãm

C. Cung cấp hình ảnh cho những gì sẽ được xây dựng

D. Không có đáp án đúng

Đáp án: C Giải thích: Khi thiết kế các công trình phải có bản vẽ để người công nhân xây dựng biết cách xây dụng công trình theo ý đồ người thiết kế.

Câu 7:

Bản vẽ kĩ thuật ứng dụng gì với nông nghiệp

A. Sản xuất ra máy móc phục vụ nông nghiệp

B. Thiết kế vườn cho đẹp

C. Thiết kế hệ thống tưới tiêu cho khoa học

D. Cả 3 đáp án trên đều đúng

Đáp án: Giải thích: Ngành nông nghiệp: Dùng bản vẽ trong việc sản xuất, lắp ráp, sửa chữa các máy móc nông nghiệp.