Ăn dặm tự chỉ huy là gì? Ăn dặm tự chỉ huy trong tiếng Anh là gì? Lợi ích của ăn dặm tự chỉ huy? Những nguyên tắc khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy? Một số vấn đề khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy?
Mỗi trẻ đều sẽ phải trải qua quá trình ăn dặm. Có nhiều phương pháp ăn dặm khác nhau. Một trong số các phương pháp ăn dặm dành cho trẻ trong giai đoạn hiện nay có ba phương pháp được sử dụng phổ biến nhất đó là ăn dặm truyền thống (đút bằng muỗng), ăn dặm kiểu Nhật và ăn dặm tự chỉ huy. Mỗi phương pháp ăn dặm đều sẽ có những ưu điểm, nhược điểm riêng. Bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu ăn dặm tự chỉ huy là gì? Lợi ích và nguyên tắc thực hiện?
Mục lục bài viết
1. Ăn dặm tự chỉ huy là gì?
Ăn dặm tự chỉ huy được hiểu là phương pháp cho bé ăn tất cả các thực phẩm bắt đầu từ những miếng cắn đầu tiên khi bé khám phá hương vị, màu sắc của thực phẩm mới. Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy này tức là lấy thực phẩm xay nhuyễn ra khỏi khay thức ăn và thay vì thìa bố mẹ xúc cho bé ăn, bé sẽ tự nhặt và có thể tự ăn thức ăn.
Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy này được xây dựng dựa trên ý tưởng cho rằng một bé khi đã sẵn sàng phát triển (khoảng tầm 6 tháng tuổi) thì bé đó sẽ có khả năng bẩm sinh để có thể hiểu được cơ thể của chính mình và có khả năng đưa thức ăn vào miệng. Với các bé khi ăn dặm tự chỉ huy, mục tiêu là cho phép các bé sẽ có thể khám phá thức ăn.
Với phương pháp ăn dặm tự chỉ huy này, không có thức ăn xay nhuyễn nào được giới thiệu đến trẻ. Nhiều người cảm thấy rằng phương pháp ăn dặm tự chỉ huy đã góp phần quan trọng giúp tạo ra một môi trường cho ăn nhạy bén hơn, đưa bé vào vị trí cho bé ăn dặm. Là các bậc phụ huynh, các chủ thể nên tạo ra một môi trường cho ăn đáp ứng mọi phương pháp cho ăn mà các chủ thể đã lựa chọn cho con của mình.
Như vậy, ăn dặm tự chỉ huy về bản chất chính là phương pháp ăn dặm cho phép bé tự quyết định món ăn và cách ăn. Ở phương pháp ăn dặm tự chỉ huy này, trẻ sẽ được tự ý quyết định những món mà trẻ sẽ ăn trước hay ăn sau, thích ăn hoặc không thích ăn, trẻ cũng có thể ăn bốc, hay tự tay cầm thức ăn đưa vào miệng theo cách mà trẻ muốn. Điều này cũng sẽ đòi hỏi các bậc phụ huynh phải tôn trọng quyết định và sở thích ăn uống của trẻ để cho trẻ có thể tự do thể hiện và khám phá cũng như làm quen với việc ăn uống một cách tự nhiên nhất.
Khi trẻ ăn dặm tự chỉ huy, các bậc phụ huynh nên ăn cùng bé ở cùng bàn, cùng thời điểm và cùng món ăn với bé vì điều này sẽ giúp kích thích mong muốn khám phá, tự thưởng thức thức ăn của trẻ ngay từ những lần ăn dặm tự chỉ huy đầu tiên.
2. Ăn dặm tự chỉ huy trong tiếng Anh là gì?
Ăn dặm tự chỉ huy trong tiếng Anh là Baby led weaning hay còn gọi là ăn dặm kiểu BLW.
3. Lợi ích của ăn dặm tự chỉ huy:
Việc để bé có thể tự đưa
Với việc tự do trong cách ăn cũng như phương pháp ăn, các bé ăn dặm tự chỉ huy có thể được học và tận hưởng thức ăn theo nhiều cách khác nhau, tạo cảm hứng cho trẻ khi ăn dặm, từ đó sẽ giúp trẻ khám phá được các đặc tính mùi vị màu sắc khác nhau của thức ăn, tăng khả năng nhận biết thức ăn. Ngoài ra, ăn dặm tự chỉ huy còn có nhiều ưu điểm khác. Trên thực tế, có nhiều lợi ích tiềm năng khi làm theo phương pháp ăn dặm tự chỉ huy. Tuy nhiên, nhiều lợi ích trong số này cũng giống với phương pháp ăn dặm truyền thống, cụ thể chúng ta có thể kể đến những lợi ích sau:
– Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy giúp trẻ cải thiện kĩ năng vận động miệng:
Bé có nhiều khả năng bắt đầu nhai trước khi nuốt bằng phương pháp ăn dặm bé tự chỉ huy – BLW. Khi bé được làm quen với thức ăn xay nhuyễn trước tiên, chúng thường học cách nuốt trước khi nhai. Việc cho ăn dặm theo BLW cho phép bé cầm nắm thức ăn và tập nhai để tự xử lí các kết cấu thức ăn khác nhau theo tốc độ của riêng mình. Tự ăn có thể làm tăng sự tự tin của bé và thúc đẩy nhiều nỗ lực hơn trong việc vượt qua các hình dạng và kết cấu khác nhau. Bé cũng được cung cấp thêm thời gian để chơi và khám phá.
– Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy giúp trẻ tự nhiên tạo ra một môi trường ăn uống theo nhu cầu của bản thân:
Khi em bé tự ăn, chúng đang xác định thức ăn nào đi vào miệng. Chúng được chọn những loại thực phẩm sẽ ăn và thứ tự ăn. Trẻ cũng có thể quyết định rằng chúng sẽ ăn bao nhiêu. Em bé sẽ không tự ăn quá nhiều.
– Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy giúp tiết kiệm thời gian:
Các chủ thể không cần phải chuẩn bị thức ăn một cách quá cầu kì, thậm chí còn không phải hoặc cần cho em bé ăn. Các chủ thể cũng có thể ăn cùng bé, thiết lập bữa ăn gia đình sớm.
– Không những thế em bé sẽ xem cha mẹ nhặt thức ăn và ăn, và bắt chước hành động của cha mẹ.
– Nếu em bé mọc răng, hành động nhai sẽ giúp bé thoải mái, sưng nướu.
– Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy giúp em bé sẵn sàng thử các loại thực phẩm mới và có thể phát triển vòm miệng tốt.
Phương pháp ăn dặm tự chỉ huy cũng là cơ hội để em bé trở thành một người ăn uống kén chọn là thấp hơn.
4. Những nguyên tắc khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy:
Để cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy đúng cách cha mẹ sẽ cần chú ý những nguyên tắc sau:
– Các nguyên tắc về thức ăn của trẻ:
+ Các món ăn được chọn phù hợp với sở thích của trẻ nhưng các món ăn đó vẫn phải đảm bảo đủ dinh dưỡng.
+ Cha mẹ cần chọn những thức ăn theo độ tuổi của trẻ để nhằm mục đích đảm bảo cơ thể bé có thể hấp thụ được các chất dinh dưỡng.
+ Cha mẹ có thể thay đổi kích thước, hình dạng của thức ăn để giúp cho trẻ dễ ăn hơn như cắt sợi hay cắt hình que ngắn.
+ Cha mẹ cần tránh cho trẻ ăn dặm nhiều muối, nhiều đường, mật ong, đồ ăn sẵn, thức ăn nhanh, trứng lòng đào hay các loại hạt ngũ cốc và nhiều loại thức ăn khác do hệ tiêu hóa của bé còn yếu, chưa hoàn thiện hết các chứng năng nên sẽ khó khăn trong việc hấp thu và đào thải các chất này
– Các nguyên tắc về cách ăn của trẻ:
+ Tư thế về cách ăn của trẻ: có thể cho trẻ ngồi ăn trên đùi bố mẹ nhưng tốt nhất nên cho trẻ ngồi trên ghế tập ăn. Cha mẹ cần luyện cho bé quen tư thế ngồi thẳng lưng ngay từ những buổi đầu, mặt quay về phía bàn ăn.
+ Cha mẹ hãy đảm bảo chắc chắn rằng mình sẽ chỉ là người cung cấp thức ăn cho bé chứ không phải là người cho trẻ ăn. Cha mẽ hãy để trẻ làm quen và tự lập với việc ăn uống.
+ Cha mẹ cần phải chọn thời điểm cho trẻ ăn phù hợp, lúc trẻ tỉnh táo, không mệt mỏi, không buồn ngủ, không quấy khóc.
+ Cha mẹ không hối thúc trẻ khi ăn, không nói hay có những cử chỉ khiến bé bị rối trí khi xử lý thức ăn.
+ Cha mẹ không cố đút, ép trẻ ăn những món mà trẻ không thích, ăn nhiều hơn so với lượng thức ăn mình mong muốn.
5. Một số vấn đề khi cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy:
Trong phương pháp ăn dặm tự chỉ huy, các trẻ đều cần được tôn trọng về khẩu vị và cách ăn do vậy trẻ sẽ thường chỉ ăn những món mà trẻ thích, điều này có thể dẫn nguy cơ bị thiếu một số chất dinh dưỡng trong khẩu phần ăn của trẻ. Bên cạnh đó bởi vì trẻ có thể được tự do ăn theo cách mà trẻ muốn nên trẻ cũng rất sẽ có thể sẽ bị nghẹn hoặc sặc thức ăn.
Có một nghiên cứu quan sát đã chỉ ra rằng chỉ số BMI của những trẻ ăn dặm tự chỉ huy thường thì sẽ thấp hơn hẳn so với những trẻ được đút ăn. Bởi vì thế khi cha mẹ quyết định cho trẻ ăn dặm tự chỉ huy, các bậc cha mẹ hay cân nhắc thật kỹ về các món ăn cung cấp cho trẻ cũng như là đưa ra những cách giáo dục, dạy trẻ về thói quen ăn uống.
Ăn dặm nói chung và ăn dặm tự chỉ huy nói riêng là một trong những điều cần thiết và nó cũng có vai trò quan trọng trong sự phát triển về thể chất và cả trí tuệ của con trẻ. Các bậc cha mẹ hãy lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia và hãy cẩn thận trong việc chọn lựa chế độ ăn dặm phù hợp cho trẻ để có thể từ đó đảm bảo cho sức khoẻ và sự phát triển của trẻ được hoàn thiện nhất.
Giai đoạn trẻ ăn dặm được đánh giá là giai đoạn vô cùng quan trọng giúp trẻ tăng trưởng toàn diện. Trẻ khi ăn uống không đúng cách có nguy cơ thiếu các vi khoáng chất gây ra tình trạng biếng ăn, chậm lớn. Khi nhận thấy các dấu hiệu bất thường, các bậc cha mẹ nên bổ sung cho trẻ các sản phẩm hỗ trợ giúp cải thiện tình trạng biếng ăn của trẻ và giúp trẻ ăn ngon miệng.
Bài viết được thực hiện bởi Thạc sỹ Đinh Thùy Dung
